Πρόσωπα-Αφιερώματα

Γαλλοκρατούμενη Ζάκυνθος – Διαμέρισμα Αιγαίου (α μέρος), της Δήμητρας Παπαναστασοπούλου

Spread the love
1798

Ένα διαφορετικό ταξίδι στο Ιόνιο θα επιχειρήσουμε σήμερα, σε χρόνια πολύ ενδιαφέροντα, σκοτεινά και επικίνδυνα.
Η Γαλλοαυστριακή Συνθήκη του Καμποφόρμιο στα 1797, που ακολούθησε την νίκη του Βοναπάρτη στην Ιταλία, είχε σαν αποτέλεσμα να περάσουν τα Επτάνησα στα χέρια των νέων κατακτητών, των Γάλλων.
Οι βενετικές κτήσεις θα χωριστούν αμέσως σε τρία διαμερίσματα: της Κέρκυρας(μαζί με τους Παξούς και τις κτήσεις των σημερινών απέναντι ακτών), της Ιθάκης(Κεφαλλονιά, Κάλαμος,Αγία Μαύρα, Μεγανήσι, Πρέβεζα και Βόνιτσα) και του Αιγαίου(Ζάκυνθος, Κύθηρα,Αντικύθηρα και Στροφάδες).
Η διαίρεση και οι ονομασίες δόθηκαν από τον ίδιο τον Ναπολέοντα. Φυσικά, τα νησιά του τρίτου διαμερίσματος δεν βρίσκονται στο Αιγαίο. Φαίνεται ότι πολιτικοί λόγοι οδήγησαν τον Βοναπάρτη σ’ αυτή την ονομασία, ίσως κάποια ελπίδα ότι θα μπορούσε μελλοντικά να προσαρτήσει σε τούτο το διαμέρισμα και άλλα γειτονικά ελληνικά νησιά και ηπειρωτικά εδάφη.
Η οργάνωση των τριών διαμερισμάτων άρχισε αμέσως μετά, στα πλαίσια της Γαλλικής Δημοκρατίας.
Την οργάνωση του διαμερίσματος του Αιγαίου, που εξετάζουμε, ανέλαβε το 1798 ο Charles Rulhiere, ανιψιός του γνωστού ιστορικού Claude Carloman de Rulhiere, σαν ειδικός απεσταλμένος του Ναπολέοντα. Ο Ρουλχιέρ, κατά την παραμονή του στη Ζάκυνθο, έγραψε μια μελέτη-χρονικό με εξακριβωμένα στοιχεία για τον πληθυσμό, την διοίκηση, την οικονομία, την παιδεία, την εκκλησιαστική ζωή, τα ήθη και τα έθιμα.
Η πρώτη μέριμνα του Γάλλου επιτρόπου ήταν η απογραφή του πληθυσμού, για πρώτη φορά, όπως σημείωσε ο ίδιος, πού έδωσε 35.000 ψυχές σ’ όλο το νησί ( ο πληθυσμός είχε αυξηθεί μετά το 1772, αφού είχαν μεταναστεύσει 200 οικογένειες από τον Μωριά, λόγω των αλβανικών αγριοτήτων).
Η αγροτική παραγωγή της Ζακύνθου περιορίζεται στο λάδι, τη σταφίδα και το κρασί. Σε αντίθεση με τους Κερκυραίους, οι Ζακυνθινοί μαζεύουν τις ελιές μόλις ωριμάσουν. Κι επειδή τα λιοτρίβια τους είναι λίγα, οι ελαιοπαραγωγοί, περιμένοντας τη σειρά τους, σκεπάζουν τις ελιές με αλάτι για να διατηρηθούν. (Έτσι εξηγείται η αλμυρή γεύση των ζακυνθινών λαδιών).
Εκείνη την εποχή είχε αναπτυχθεί στη Ζάκυνθο και η βιοτεχνία. Υπήρχαν εργαστήρια χαλιών, καθώς και υφαντουργεία μεταξωτών, λινών και βαμβακερών υφασμάτων για τοπική κατανάλωση. Τα λινά προορίζονταν για τους χωρικούς και είχαν συνήθως γαλάζιο χρώμα. Τα ζακυνθινά βαμβακονήματα ήταν περιζήτητα στην Κωνσταντινούπολη, όπου τα προτιμούσαν για υφάδι στα μεταξουργεία. Το γνέσιμο γινόταν με το αδράχτι και ήταν πολύ επιμελημένο- λεπτό και ισόπαχο νήμα. Όλες οι γυναίκες έγνεθαν. Η πρώτη ύλη ερχόταν από τον Μωριά.
Τα βυρσοδεψεία ακολουθούσαν μια πολύ περίεργη μέθοδο για το στέγνωμα των δερμάτων. Τα άπλωναν νωπά, καταμεσίς στο δρόμο και τα άφηναν εκεί, κάτω από τα πόδια ανθρώπων και ζώων, ώσπου να ξεραθούν τελείως.
Όπως σημειώνει ο επίτροπος: «αυτή η διαδικασία είναι απλή , γιατί περιορίζει την απασχόληση των εργατών. Αλλά πρέπει να απαγορευθεί από την αστυνομία, γιατί τα δέρματα αναδίνουν φοβερή δυσοσμία και αποτελούν κίνδυνο για την υγεία της πυκνοκατοικημένης πολιτείας».
Ανθούσε ακόμη η χρυσοχοϊκή των μανίνι, όπως έλεγαν στην Ιταλία τις χρυσές αλυσιδούλες για ρολόγια, βραχιόλια και περιδέραια.
Ο Γάλλος δεν παραλείπει να σημειώσει την διαφθορά των προηγούμενων κατακτητών, των Βενετών:
«Όλοι γνωρίζουν ότι οι Προβλεπτές αποκόμιζαν τεράστια κέρδη κατά την μικρή διάρκεια της θητείας τους. Είχαν μεταβάλει τη δικαιοσύνη σε αντικείμενο συναλλαγής. Δεν τιμωρούσαν τους εγκληματίες, ώστε το θύμα ή οι συγγενείς του να καταφεύγουν στην αυτοδικία και μετά να εξαγοράζουν το νέο έγκλημα δωροδοκώντας τον Προβλεπτή. Δάνειζαν υποχρεωτικά ένα ποσό στους Προεστούς των χωριών με τόκο 50-60% το χρόνο! Καλούσαν τους Ζακυνθινούς σε δείπνο και εκείνοι ήταν υποχρεωμένοι να αφήνουν κάτω από την πετσέτα τους κάποια χρήματα».

 

SHARE
RELATED POSTS
Μυκονιάτικος Γάμος και η προίκα στα 1700, της Δήμητρας Παπαναστασοπούλου
Η εξέγερση των Αθηναίων στα 1754, της Δήμητρας Παπαναστασοπούλου
Antony Bourdain, όπως λέμε Άβυσσος, της Ματίνας Ράπτη-Μιλήλη

Leave Your Reply

*
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.