Κωστής Α.Μακρής: Είναι ζωγράφος-γραφίστας και συγγραφέας και ασχολείται με το έντυπο, το κείμενο, τη διαφήμιση και την οπτική και λεκτική επικοινωνία.

Κωστής Μακρής

Πράγματα που σιχαίνομαι
 ή όσα πρέπει να ξέρετε για τα pet peeves

τα δικά σας και των άλλων

Εγωισμός δεν είναι να ζει κανείς όπως θέλει να ζει.

Εγωισμός είναι να ζητά από τους άλλους να ζουν όπως θέλει ο ίδιος.
Όσκαρ Ουάιλντ

Oscar Fingal O’Flahertie Wills Wilde‎‎, Δουβλίνο,

16 Οκτωβρίου 1854 – Παρίσι, 30 Νοεμβρίου 1900,

Ιρλανδός μυθιστοριογράφος, θεατρικός συγγραφέας και ποιητής.

Υπάρχουν πράγματα που απεχθάνομαι, πράγματα που σιχαίνομαι και πράγματα που απλώς δεν μου αρέσουν.

Απεχθάνομαι την, όχι απαραίτητη για την επιβίωσή εμού, της οικογένειάς μου και της πατρίδας μου, βία.

Απεχθάνομαι την αδικία.

Απεχθάνομαι τα χειριστικά ψεύδη.

Απεχθάνομαι την ανικανότητα κάποιων να διαλέγονται με λογική και επιχειρήματα.

Σιχαίνομαι τις τρίχες μέσα στο φαϊ μου.

Τον πατσά ούτε τον απεχθάνομαι ούτε τον σιχαίνομαι. Απλώς δεν μου αρέσει. Όπως και η μαγειρίτσα.

Πρόσφατα έμαθα ότι τα ―όχι και τόσο σημαντικά― «πράγματα που σιχαινόμαστε» λέγονται pet peeves στα αγγλικά.

Αυτό τόνωσε την αυτοπεποίθησή μου, τη λεκτική μου επάρκεια και επίσης μου έδωσε επαρκές άλλοθι για την ικανότητά μου να γίνομαι ένας γκρινιαροεπιθετικοπαράξενος όταν κάποια, κάποιος ή κάποιοι μου πατάνε τον «κάλο» ή με πιο απλά λόγια κάνουν κάποια από τα ―όχι και τόσο σημαντικά― «πράγματα που σιχαίνομαι» και που αποτελούν ―σύμφωνα με την φρεσκοαποκτημένη γνώση μου― τα δικά μου “Pet Peeves” (στον ενικό: Pet Peeve και προφέρεται «πετ πιβ»).

Νομίζω ότι όλοι έχουν κάποιες «προτιμήσεις» και κάποιες φριχτές αντιπάθειες σε πράγματα που κάνουν οι άλλοι. Για παράδειγμα, πρόσφατα έμαθα ότι μερικοί Ιταλοί βγάζουν καντήλες, έκζεμα και έρπητα ζωστήρα όταν δουν κάποιον ή κάποια να σπάει τα μακαρόνια πριν τα ρίξει στην κατσαρόλα με το βραστό νερό. Άλλοι πάλι, παθαίνουν ένα κάτι-που-δεν-θέλω-να-πω έτσι και δουν στραβοκρεμασμένο κάδρο σε έναν χώρο.

Εγώ αντιπαθώ φριχτά την κακομεταχείριση των εντύπων, και όχι μόνο των βιβλίων. Ίσως φταίει κάποια ―όχι αταβιστική πάντως, γιατί οι παππούδες μου δεν ήταν τυπογράφοι― κληρονομιά από μαΐστορες της τέχνης του Ιωάννη Γουτεμβέργιου (Johannes Gutenberg, 1400-1468, Γερμανός), του ανθρώπου που εισήγαγε πρώτος την τυπογραφία στην Ευρώπη.    

Λοιπόν, επειδή είμαι άνθρωπος με αρχές, θα ξεκινήσω από την αρχή.

Μια Κυριακή ―ποιος το περίμενε πως θα ’ταν Κυριακή, ε;― είχαμε προαποφασίσει οικογενειακώς να ενώσουμε τις παρουσίες μας και τις ορέξεις μας και να απολαύσουμε ένα κυριακάτικο γεύμα με τη συμμετοχή τριών γενεών ανθρώπων, συνδεδεμένων με τους πανίσχυρους αλλά αόρατους δεσμούς που ενώνουν κάποιους ανθρώπους σε ένα σύνολο που ονομάζεται οικογένεια και είναι κάποιες φορές ισχυρότεροι (οι δεσμοί) από αυτούς που ενώνουν τα μέλη ενός κόμματος, τους οπαδούς μιας ποδοσφαιρικής ομάδας, τους μετόχους μιας εταιρείας, τους εχθρούς μιας πολιτικής παράταξης ή όσες και όσους μισούν και σιχαίνονται τα ίδια ακριβώς πράγματα.

Πριν από το γεύμα λοιπόν, το μικρότερο ανθρώπινο μέλος, γένους θηλυκού, της συντροφιάς μας, είδε κάτι σε ένα περιοδικό μόδας το οποίο συμπεριλαμβανόταν στις σχετικά ευάριθμες ―δηλαδή όχι πολλές― χάρτινες και έντυπες προσφορές της κυριακάτικης εφημερίδας που είχα αγοράσει, και με ρωτάει ―εν τη αφελεία του, το πτωχό παιδί― «Να κόψω τη σελίδα;» και πριν προλάβω να πω ή να κάνω κάτι, αρχίζει (ω, της φρίκης!) να σκίζει τη σελίδα, μετά και από την προτροπή της δύστυχης μητέρας του, η οποία με απόλυτη άγνοια κινδύνου της είχε πει «Να το κόψεις, παιδί μου!». Χωρίς να έχουν δει, μάνα και κόρη, τα πρώτα σημάδια της λαίλαπας που πλησίαζε με γοργές δρασκελιές, καθώς αγνοούσαν πως με την κίνηση αυτή (το σκίσιμο της σελίδας, εννοώ) θα έμπαιναν σ’ ένα ολισθηρό μονοπάτι φρίκης και τρόμου επειδή θα είχαν ξυπνήσει μέσα μου το πιο ολέθριο και τρομερό pet peeve μου! Αυτό το τέρας που ξυπνάει με την κακομεταχείριση, τον βανδαλισμό, το σκίσιμο, το παρά φύσιν τσαλάκωμα και την εν γένει κακοποίηση ενός ―οποιουδήποτε!― εντύπου.

Εδώ κρίνω σκόπιμο να σας θυμίσω ότι είμαι (εκτός των άλλων) και επαγγελματίας γραφίστας, έχω υπάρξει γιος γραφίστα και τυπογράφου και πως ό,τι έχει να κάνει με κακομεταχείριση οποιουδήποτε εντύπου, πάσης φύσεως χαρτιού και τα συναφή, είναι ταμπού για μένα. Κάτι απαγορευμένο δηλαδή, ίσως και ανίερο ή και βλάσφημο. Τέτοια ζόρια τραβάω δηλαδή και η επιστήμη έχει σηκώσει τα χέρια… Βέβαια, έχω σκίσει κι εγώ σελίδες και χαρτιά αλλά αυτό έχει γίνει για τις ανάγκες μιας τέχνης, όπως το κολλάζ, το παπιέ-μασέ (κατασκευή αντικειμένων από μουλιασμένο σε κόλλα χαρτί) και άλλα παρόμοια που δικαιολογούν όχι την κακομεταχείριση του χαρτιού, τυπωμένου ή ατύπωτου, αλλά την επ’ αγαθώ και για την εξυπηρέτησης της τέχνης αξιοποίησή του.

Οπότε, εκεί που η δύστηνος κορασίς ήταν έτοιμη να σκίσει τη σελίδα που την ενδιέφερε, διάτορον ηκούσθη ένα «Οχιμή!». Κι αμέσως συνειδητοποίησα ότι εκείνο το οξύτατο «ΌχιΜη!» (δύο αρνήσεις μέσα σε μια λέξη που ούτε κατά διάνοιαν δεν έκαναν μια κατάφαση) το είχα εκφωνήσει εγώ εναντίον ενός προσώπου που αγαπώ, σέβομαι, θαυμάζω και που πολλές φορές δυσκολεύομαι να του χαλάσω χατήρι.

Κοίταξα γύρω μου και συνάντησα τουλάχιστον πέντε ζεύγη μαχαιροβγάλτικων, συνοφρυωμένων και κεραυνοβόλων ματιών. Ο συμπαθέστατος σκύλος ―που, τώρα σας το αποκαλύπτω, αποτελούσε εξαρχής μέλος της συντροφιάς μας― ήταν το μόνο πλάσμα που δεν με κοιτούσε απειλητικά· προφανώς επειδή δεν είχε καταλάβει τι είχε συμβεί, απασχολημένος όπως ήταν με μια λιχουδιά σε μορφή κοκάλου που του είχε προσφερθεί.

Πήγα να ψελλίσω κάτι σαν «Δεν ήθελα να σκίσει τη σελίδα…» αλλά ήταν τέτοιος ο ορυμαγδός των επικρίσεων εναντίον μου που αφού υποτονθόρισα μερικές δικαιολογίες του τύπου «Με ενοχλεί να σκίζουμε σελίδες» και «Γραφίστας είμαι, τι να κάνω;», κάτι που ακούστηκε περισσότερο σαν δήλωση παραδοχής μιας ακατονόμαστης φρενοβλάβειας, κατέληξα με το κεφάλι σκυμμένο, να αποδεχτώ το μοιραίο και να χαρίσω το (κατά τα άλλα ασήμαντο) περιοδικό στο αθώο παιδί, εν είδει έμπρακτης συγγνώμης για την ταραχή που του είχα προκαλέσει.

Αυτό το τέχνασμα βρήκα για να αποποιηθώ την ευθύνη του ακρωτηριασμού τού εντύπου. Θα ήταν δικό της, θα μπορούσε να του κάνει ό,τι ήθελε κι εγώ δεν θα είχα πλέον κανέναν λόγο να διαμαρτυρηθώ, επειδή όπως λένε και μερικοί συμπατριώτες μας, ό,τι θα συνέβαινε στο περιοδικό θα ήταν «ξυλιές σε ξένο κώλο» και εμένα δεν θα μου έπεφτε πλέον λόγος κι ούτε θα με εγκαλούσε κανείς ―ούτε καν ο εαυτός μου―  για κακομεταχείριση εντύπου.

Αργότερα, για να θυμηθώ κι άλλη παροιμία, σκεφτόμουνα για μια φορά ακόμα ότι «Όλοι μας είμαστε θεόμουρλοι αλλά σε κάποιους φαίνεται». Εννοείται ότι δεν αναφέρομαι στον εαυτό μου, εντάξει; Αναφέρομαι σε άτομα που κακομεταχειρίζονται έντυπα, βιβλία, περιοδικά και πράττουν ένα σωρό άλλα ακατονόμαστα.

Και μια και έφτασα στο τέλος της ιστορίας μου, θα ήθελα να σας ρωτήσω:

Ποια είναι τα δικά σας pet peeves;

Ποια (μικρο)πράγματα σιχαίνεστε;

Ρητορική είναι η ερώτηση, διότι που θα με βρείτε να μου απαντήσετε;

Αλλά κι αν με βρείτε, μη μου πείτε ποια είναι τα πετ πιβς σας.

Γιατί ένα από τα πράγματα που σιχαίνομαι, είναι να μου μιλάνε οι άλλοι για τα πράγματα που σιχαίνονται και τα «pet peeves» τους.

Μπλιάχ και ίου!

ΥΓ. Στη φωτογραφία εικονίζεται ένα «κακομεταχειρισμένο» ―για τις ανάγκες της εικονογράφησης― βιβλίο μου, διπλωμένο στη ράχη και με τσακισμένη την επάνω δεξιά γωνία της σελίδας. Όπως κάνουν μερικοί άνθρωποι, λες και δεν μπορούν να διαβάσουν ένα βιβλίο αν δεν το διπλώσουν και δεν μπορούν να βρουν έναν σελιδοδείκτη ή ένα κομμάτι χαρτί, τέλος πάντων, για να σημαδέψουν τη σελίδα που τους ενδιαφέρει.

Έλεος δηλαδή!

Κωστής Α. Μακρής

04 Μαΐου 2025