“Απρίλης με τα λούλουδα και τα τρανά τα… ψέματα!”, λέει η παροιμία..

Aπό το έθιμο της πρώτης μέρας του μήνα, το έθιμο της Πρωταπριλιάς με τα “αθώα ψέματά” της!

Ένα ευρωπαϊκό έθιμο, που τηρείται από τον Μεσαίωνα μέχρι και σήμερα. Στην Ελλάδα είναι γνωστή ως “Πρωταπριλιά”, στη Βρετανία ως “April Fools Day” (η μέρα των τρελών). Επίσης ως “Poisson D’Avril” ,(το ψάρι του Απριλίου) για τους Γάλλους,καθώς και σαν “Aprilscherz” για τους Γερμανούς.

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ

Η προέλευση του εθίμου δεν είναι βέβαιη. Αρκετοί επιμένουν πως οι ρίζες του βρίσκονται στους Κέλτες και τους Ρωμαίους, είτε στην Ελλάδα της κλασικής εποχής. Άλλοι πάλι,θεωρούν πως η “κοιτίδα” του εθίμου με τη σημερινή μορφή είναι η Μεσαιωνική Γαλλία.

ΑΡΧΑΙΑ ΡΩΜΗ
Οι Ρωμαίοι είχαν τη γιορτή της “Κοροϊδίας και του Ξεγελάσματος” της Ρωμαϊκής θεάς Venus Aprilis και τη γιορτή Ιλαρία, που γιορταζόταν λίγες μέρες μετά την εαρινή ισημερία.Ήτανε,λένε σημάδι καλοτυχίας να κοροϊδέψει κάποιος τον άλλο!

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες,η Πρωταπριλιά είναι η 12η ημέρα μετά την εαρινή ισημερία, μέρα αφιερωμένη στο Θεό Διόνυσο και τη Θεά Αφροδίτη, οπότε οι αρχαίοι Έλληνες επιδίδονταν σε «πικάντικους» εορτασμούς.Επίσης,σύμφωνα με την αντίληψη ότι η ψευδολογία ξεγελά και εμποδίζει τις βλαπτικές δυνάμεις, το ψέμα της Πρωταπριλιάς είναι “ένα σκόπιμο ξεγέλασμα των βλαπτικών δυνάμεων που θα εμπόδιζαν την αγροτική παραγωγή”,όπως υποστηρίζει ο λαογράφος Δ.Λουκάτος.

ΚΕΛΤΕΣ-1ηΑπρίλη,η μέρα του ψαρά.

“Poisson D’Avril”. Την 1η Απριλίου ξεκινούσε επίσημα η περίοδος αλιείας των Κελτών. Καθώς όμως “του κυνηγού και του ψαρά το πιάτο,δέκα φορές είν’αδειανό και μια φορά γεμάτο”,οι Κέλτες ψαράδες “φούσκωναν” τα λόγια για την ψαριά της ημέρας!

ΓΑΛΛΙΑ-η επικρατέστερη εκδοχή

Μέχρι το 1564 η πρωτοχρονιά των Γάλλων ήταν η «1η Απριλίου». Την χρονιά αυτή όμως,αυτό άλλαξε και Πρωτοχρονιά θεωρούνταν πλέον η 1η Ιανουαρίου. Στην αρχή, αυτό, δεν το δέχτηκαν όλοι.Έτσι,κάποιοι συνέχιζαν να γιορτάζουν, την πρωτοχρονιά τους την 1η Απριλίου, ενώ οι υπόλοιποι τους έστελναν πρωτοχρονιάτικα δώρα (συνήθως ψάρια)για να τους κοροϊδέψουν. Το πείραγμα αυτό μετατράπηκε με τον καιρό σε έθιμο και ονομάστηκε το “ψάρι του Απριλίου”.

Και μην ξεχνάμε τον μεγαλύτερο ψεύτη – ήρωα των αγαπημένων μας παραμυθιών,τον Πινόκιο!,με τη μεγάλη μύτη!…

Τον ξύλινο κούκλο,που στο παραμύθι του, το όνειρο δίνει μια ποιητική υπόσταση στη ζωή. Έναν ήρωα τόσο κοντά στα παιδικά μας όνειρα.

Ο καλόκαρδος Πινόκιο,ο άτακτος,το γλυκό πειραχτήρι…

Όταν ήμουν παιδί, κάθε φορά, που τέλειωνε το παραμύθι του, τραγουδούσαμε όλοι μαζί:

“Πολλά ψέματα είπαμε, όλα-όλα-λα

Ας πούμε και μι’ αλήθεια, βατσιτσέλο-βατσιτσό…”

Ετοιμαστείτε λοιπόν, πείτε καλοπροαίρετα ψέματα, κάντε φάρσες, αστεία και πειράχτε το “θύμα” σας!

Το απαιτεί η μέρα! Σήμερα το ψέμα έχει την τιμητική του!

“Πουλείστε φύκια για μεταξωτές κορδέλες”, αλλά, μην το παρακάνετε γιατί “Όποιος λέει ψέματα, πέφτει μες στα αίματα”!, όπως λέει κι ο λαός!

Καλό μήνα!

Λ.Κηλαϊδόνης: “Τα ψέματα”

Ελπίδα Νούσα