Η συνέντευξη που παραχώρησε στη “Διαδικτυακή Αυτοέκδοση” ο συγγραφέας Μάνος Κοντολέων

Όταν είμαι -ή θέλω να είμαι- αισιόδοξος, τότε γράφω για παιδιά.

Όταν ονειρεύομαι μια επανάσταση,
τότε γράφω για τους εφήβους.
Όταν φοβάμαι, τότε είναι
που γράφω για τους ενήλικες.

Κι όμως, τελικά…
Τίποτε από εμένα δε φαίνεται.

Κι άλλωστε -αυτό ποτέ μην το ξεχνάτε- οι ήρωες των έργων ενός συγγραφέα
είναι δικά του και μόνο δικά του παιδιά,
κανένας δεν μπορεί να του τα πάρει.

Ο Μάνος Κοντολέων συζητά με τον Δήμο Βελέντζα 

-Κε Κοντολέων, από πού κατάγεστε, που γεννηθήκατε και που ζήσατε μέχρι τώρα;

Μ.Κ. Και οι δυο γονείς μου γεννήθηκαν στη Σμύρνη. Εγώ γεννήθηκα και ζω στην Αθήνα.

-Διαβάζατε λογοτεχνία μικρός;

Μ.Κ. Ναι. Κυρίως βιβλία με ιππότες.

-Πότε αρχίσατε να γράφετε βιβλία;

Μ.Κ. Αποφάσισα πως θέλω να γίνω συγγραφέας από παιδί του Δημοτικού. Και από τότε είχα αρχίσει να γράφω. Μα το πρώτο μου βιβλίο εκδόθηκε όταν ήμουνα γύρω στα 30 μου χρόνια.

-Πώς σας έρχονται οι ιδέες για να γράψετε ένα βιβλίο;

Μ.Κ. Δεν ξέρω… Έχει –ομολογώ- κάτι το μαγικό αυτή η διαδικασία. Και δε θέλω να χαθεί αυτή η αίσθηση.

-Πώς ξεκινήσατε να γράφετε το πρώτο σας βιβλίο;

Μ.Κ. Ήταν λίγο μετά το 1974 και θέλησα να μιλήσω στο μικρό παιδί μου για τα γεγονότα εκείνων των χρόνων. Και για να γίνουν κατανοητά σκέφτηκα να τα πω με τη μορφή ενός παραμυθιού.

-Στην αρχική σελίδα της ιστοσελίδας σας ξεκινάτε με ένα απόσπασμα από το βιβλίο σας ΄΄Ανίσχυρο άγγελο΄΄. Ανίσχυρος άγγελοςΛέτε στην αρχή του αποσπάσματος, «Δεν είμαστε λίγοι, αλλά μπροστά στο πλήθος που είστε εσείς, τότε εμείς ως ελάχιστοι μετράμε…Εμείς – οι άγγελοι. Εσείς – οι άνθρωποι. Ένας, λοιπόν, από τους λίγους κι εγώ, κυκλοφορώ ανάμεσά σας». Πιστεύετε αλήθεια πως είσαστε «άγγελος», και δη ανίσχυρος;

Μ.Κ. Με την ιδιότητα του συγγραφέα, ναι το πιστεύω.
Άλλωστε κι εγώ –με την ιδιότητα του αναγνώστη- έχω συναντήσει κάμποσους ανίσχυρους αγγέλους.

-Θεωρείτε πως οι συγγραφείς ζούνε σε έναν “δικό τους κόσμο”;

Μ.Κ. Δεν μπορώ να απαντήσω εξ ονόματος άλλων συγγραφέων. Εγώ πάντως ζω στον κόσμο που ζουν όλοι οι άλλοι άνθρωποι.

-Από την παρουσία των ιστοσελίδων σας, φαίνεται πως ασχολείστε με το διαδίκτυο. Σας αρέσει η χρήση του, και γενικά οι νέες τεχνολογίες;

Μ.Κ. Οι νέες τεχνολογίες διευκολύνουν τη ζωή μας. Μπορεί όμως και να την καταδυναστεύουν. Από τον καθένα μας εξαρτάται το πώς θα τις χρησιμοποιήσει.

-Εσείς γιατί γράφετε, και μάλιστα και για παιδιά και για μεγάλους;

Μ.Κ. Γιατί ζω μαζί και με μεγάλους και με παιδιά. Και γράφω γιατί θέλω να επικοινωνώ με όσους γύρω μου υπάρχουν. Η συγγραφή είναι για μένα μια ουσιαστική μορφή επικοινωνίας, αλλά και κατάθεσης των προσωπικών μου απόψεων.

-Πείτε μας για ένα παιδικό βιβλίο που δεν έχετε γράψει εσείς και θα θέλατε να το είχατε γράψει.

Μ.Κ. Πολλά είναι… Έτσι, αυτή τη στιγμή λέω το «Ιστορία δίχως τέλος» του Μίκαελ Έντε.

-Σκοπεύετε να γράψετε κι άλλα βιβλία ή νομίζετε πως έχει επέλθει κορεσμός; Υπάρχει η έννοια «κορεσμός» για έναν συγγραφέα;

Μ.Κ. Αντίθετα –σε μένα τουλάχιστον- υπάρχει ο τρόμος μπροστά στη λευκή σελίδα… Ή πιο σωστά στην άδεια οθόνη του world.

-Ποιο θα είναι το είδος, ο τίτλος και η υπόθεση του επόμενου βιβλίου σας;

Μ.Κ. Ποτέ δε μιλώ για αυτά που γράφω.
Μόνο για όσα ήδη έχω ολοκληρώσει. Και υπάρχουν ολοκληρωμένα έργα μου που περιμένουν την έκδοσή τους. Μια συλλογή χριστουγεννιάτικων ιστοριών κυκλοφορεί σε λίγες μέρες. Το δεύτερο βιβλίο από τις περιπέτειες των Μανόλο και Μανολίτο θα το κρατήσετε στα χέρια σας την Άνοιξη του 2016… Ως εδώ, οι πληροφορίες… 

-Ποιος είναι ο ήρωας από τα βιβλία σας που αγαπάτε περισσότερο;

Μ.Κ. Είναι όλοι τους παιδιά μου! Το ίδιο όλους τους αγαπώ.

-Υπάρχουν γεγονότα και καταστάσεις από όσα γράφετε στα βιβλία σας που τις έχετε ζήσει;

Μ.Κ. Ναι. Αλλά δεν τα καταγράφω όπως τα έζησα, αλλά όπως πρέπει να τα γράψω.

-Ποια θεωρείτε ότι είναι τα κριτήρια για να διαλέξουμε για τα παιδιά μας βιβλία;

Μ.Κ. Όσο περισσότερο διαβάζουμε, τόσο και τα κριτήριά μας γίνονται καλύτερα. Δεν διαλέγουν οι άλλοι για εμάς. Τις αναγνώσεις του ο καθένας έχει δικαίωμα μόνος του να της επιλέγει.

-Σας ενοχλεί η κακή κριτική;

Μ.Κ. Αν εννοείται την κακοπροαίρετη… Ναι με ενοχλεί.

-Τι θα συμβουλεύατε ένα παιδί ή νέο που θέλει να γίνει συγγραφέας;

Μ.Κ. Να διαβάζει, να διαβάζει, να διαβάζει… Και να αμφισβητεί.

-Συντονίζετε έναν κύκλο 8 τρίωρων συναντήσεων ανά δεκαπενθήμερο με θέμα τη Δημιουργική Ανάγνωση και Συγγραφή Παραμυθιών. Θα θέλατε να μας μιλήσετε γι’ αυτά τα σεμινάρια δημιουργικής γραφής;

Μ.Κ. Πιστεύω –όπως και προηγούμενα σας είπα –πως ένας μελλοντικός συγγραφέας πρέπει πρώτιστα να διαβάζει. Έτσι και σε αυτούς τους κύκλους αφού διαβάζουμε και συζητάμε έργα καταξιωμένων δημιουργών, μετά γράφουμε τα δικά μας και αυτά που γράψαμε τα συζητούμε.

-Τι γνώμη έχετε για τα ψηφιακά βιβλία;

Μ.Κ. Νομίζω πως ακόμα δεν έχουν αποδείξει το μέχρι που μπορεί να φτάσουν τις σχέσεις τους με τους αναγνώστες.

-Έχει μέλλον το είδος αυτό;

Μ.Κ. Αναντίρρητα ναι. Αλλά ποιο θα είναι δεν το ξέρω.

-Σας αρέσει να διαβάζετε βιβλία σε ψηφιακή μορφή;

Μ.Κ. Όχι. Το κλασικό βιβλίο ως αντικείμενο πάντα με κρατά δέσμιο της γοητείας του.

-Σας αρέσει να ακούτε ηχογραφημένα βιβλία;

Μ.Κ. Ναι, όταν όμως οδηγώ.

-Ποια είναι η άποψή σας για την διαδικτυακή αυτοέκδοση;

Μ.Κ. Από τη μια προσφέρει απελευθέρωση από την κυριαρχία του εκδότη. Από την άλλη όμως δεν υπόκειται σε ένα αναγκαίο φιλτράρισμα.

-Πιστεύετε ότι κάποια μέρα θα εκλείψουν οι παραδοσιακοί εκδοτικοί οίκοι, οι οποίοι δεν θα έχουν λόγο ύπαρξης εξ αιτίας της όλο ένα αυξανόμενης Δάχτυλα πάνω στο σώμα τηςδυνατότητας των συγγραφέων να αυτοεκδίδουν τα έργα τους -κυρίως λόγω του ελάχιστου κόστους που έχει η αυτοέκδοση- ή θα λάβουν κάποια ενδιάμεση μορφή;

Μ.Κ. Νομίζω πως στο κοντινό μέλλον τουλάχιστον, η ανάγκη ύπαρξης του εκδότη, τόσο για την γενικότερη επιμέλεια της έκδοσης όσο και για την προβολή και διακίνησή της, θα συνεχίσει να ισχύει.

-Σκέφτεστε να εκδώσετε ποτέ ηχογραφημένα βιβλία, και ποια η γνώμη σας γι’ αυτά;

Μ.Κ. Έχει εκδοθεί ηχογραφημένο βιβλίο μου. Δεν είχε και τόσο μεγάλη ανταπόκριση. Αλλά ήταν και πριν 20 περίπου χρόνια… Ίσως να ήταν τότε κάπως νωρίς ακόμα.

-Θεωρείτε πως, ειδικά ένα παραμύθι, «χάνει» σε αξία στα μάτια ενός αναγνώστη, παιδιού ή ενήλικου, όταν είναι σε ηλεκτρονική μορφή;

Μ.Κ. Νομίζω πως ειδικά το παραμύθι χάνει. Η έντυπη μορφή του είναι πιο κοντά σε μια ατμόσφαιρα φαντασίας και μαγείας. Αλλά πάλι, αυτό εγώ το λέω… Εγώ που μεγάλωσα με έντυπα παραμύθια.

-Δεν θεωρείτε ότι τα ψηφιακά βιβλία έχουν μακράν περισσότερο -έως απόλυτα, θα έλεγα- οικολογικό χαρακτήρα, αν σκεφτούμε πως η παραγωγή τους δεν απαιτεί καμία χρήση υλικών;

Μ.Κ. Νομίζω πως υπάρχει και οικολογικό χαρτί. Αλλά αν αρχίσουμε και βλέπουμε το έντυπο βιβλίο ως αντίπαλο του ψηφιακού, έχουμε κάνει ένα μεγάλο λάθος. Η ανάγνωση –αυτό πρέπει να μας απασχολεί. Και το περιεχόμενό της.

-Κατά την γνώμη μου, το μέσο με το οποίο μεταφέρεται η γνώση, και γενικά, τα πνευματικά έργα, είτε με μαθησιακό είτε με ψυχαγωγικό σκοπό, δεν έχει καμία απολύτως σημασία. Ποια είναι η δική σας άποψη;

Μ.Κ. Ας αφήσουμε τα πράγματα να εξελιχθούν από μόνα τους. Κι εμείς ας σκεφτούμε να γράφουμε και να διαβάζουμε με ένα και μόνο στόχο –να γίνουμε και να παραμείνουμε άνθρωποι με ευαισθησίες, προβληματισμούς και -κυρίως αυτό- τεκμηριωμένες απόψεις.

Θέλεις να μάθεις να γράφεις παραμύθια;

Ποιος μπορεί να διδάξει αποδοτικότερα;
Φυσικά κάποιος που γνωρίζει το αντικείμενο
και έχει να επιδείξει πλούσιο και σημαντικό έργο σε αυτό!
Σεμινάρια δημιουργικής γραφής διοργανώνονται από πολλούς,
αξιόλογους και επιτυχημένους συγγραφείς.
Όταν όμως το θέμα γίνεται πιο ειδικό, όπως η συγγραφή παραμυθιών,
λίγα ονόματα έρχονται στο μυαλό μας.
Ένα από αυτά, και ψηλά στη λίστα, είναι τού Μάνου Κοντολέων!