Ο Νίκος Βασιλειάδης είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας

Το απόγευμα της 23ης Ιουλίου του 1974 ξεκίνησα από τον συνοικισμό για την καθημερινή μου βόλτα στην πλατεία της Ερμούπολης.

Ιούλης, διακοπές στο νησί με την καλοκαιρινή ζέστη αφόρητη. Ήταν ακόμη απομεσήμερο και τα σοκάκια με τα ασπρισμένα σκαλοπάτια τους σιωπηλά και άδεια.

Μια στάση στο μαγαζί του Θείου Γιώργου και της Θείας μου της Γεωργίας (ο Γιώργος και η Γεωργία.. δεν θυμάμαι ποτέ να μην τους είδα γεμάτους με εκείνο το μεγάλο πλατύ χαμόγελο, ίσως το χαμόγελο εκείνο που πρέπει να έχει ένα άκληρο – τι κρίμα – ζευγάρι που αξιώθηκε να δέχεται τις καθημερινές σκανδαλιές (ευλογίες) του κακομαθημένου ανιψιού τους)..λαγοκοιμόταν πίσω από τον πάγκο με τις καραμέλες και τα ζαχαρωτά. Ίσα που άνοιξε το μάτι, μου χαμογέλασε και αποκοιμήθηκε ξανά αφήνοντάς με να επιλέγω μόνος το μπουκάλι της καθημερινής μου ευχαρίστησης και δροσιάς μέσα από το βαρύ αμερικάνικο ψυγείο του.

Μετά στην πεζούλα κάτω από τους ευκαλύπτους της Μεταμόρφωσης να ξεσυνερίζομαι τα τζιτζίκια κάνοντας με θόρυβο μπουρμπουλήθρες με το καλαμάκι στην γκαζόζα μου. ¨όταν η γκαζόζα είχε χάσει πια το ανθρακικό και μαζί το ενδιαφέρον μου..δρόσισε το διψασμένο μου στόμα και συνέχισα για την πλατεία Μιαούλη. Οι καφενέδες αριστερά και δεξιά του δημαρχείου είχαν αρχίσει να δέχονται τους πρώτους τους απογευματινούς πελάτες. Γκρι ελαφρά κουστούμια, ψαθάκια και εφημερίδες μέσα στην έντονη αντηλιά ανάκατοι με ένα βουητό μιας πόλης που αρχίζει να σηκώνεται από τον μεσημεριανό της λήθαργο. Δεν κάθησα.

Είχα ακόμη μια στάση να κάνω στο εμπορικό του Θείου μου Μαρίνου, ο αγαπημένος θείος, αδελφός της μαμάς, που πάντα με περίμενε για να ανοίξει το μαγαζί με τιμές που δεν τις δεχόταν ούτε ο καλύτερός του πελάτης, ή για να ακριβολογήσω πελάτισσα μια και από εκεί περνούσε ολόκληρος ο γυναικείος πληθυσμός του νησιού.

Οι όμορφες περιποιημένες γυναίκες της Σύρου. Λουκουμάδες σιροπιαστοί από την πλατεία και μετά η βιτρίνα του παλαιοπωλείου δίπλα στο μαγαζί του θείου μου να συμπληρώνουν την απογευματινή μου βόλτα. Τι παράξενο. Αυτή την φωτογραφία του νέου άνδρα με τα πυκνά φρύδια πρώτη φορά την έβλεπα στην βιτρίνα του. Σίγουρα δεν ήταν χθες. θυμόμουν με κάθε λεπτομέρεια κάθε τι ακουμπισμένο στην ξύλινη προθήκη, ίσως σε μια απέλπιδα προσπάθεια να ξορκίσω κάθε πελάτη που θα αποτολμούσε να ζητήσει να αγοράσει εκείνο το μικρό σκουριασμένο γεμάτο σκόνη ναυτικό μαχαίρι με την χρυσή άγκυρα στην φιλντισένια του λαβή. Το ποθητό αντικείμενο της παιδικής μου ηλικίας που επιμόνως η μητέρα μου αρνιόταν να μου αγοράσει. Πολύ γρήγορα συνειδητοποίησα κάτι περίεργο και μαγικό συνάμα. Σχεδόν όλα τα μαγαζιά είχαν βγάλει στις βιτρίνες τους την ίδια φωτογραφία του νεαρού άντρα με τα πυκνά φρύδια.

Έτρεξα στον θείο μου και τον ρώτησα. Ποιος είναι; Γιατί όλοι έβαλαν αυτή την φωτογραφία στις βιτρίνες τους; Το μαγαζί με τις ραπτομηχανές..το παλιό βιβλιοπωλείο, το Οινοπνευματοπωλείον του Κριτσίνη, το φαρμακείο του Κωβαίου…. Έρχεται ο Καραμανλής μου ανταπάντησε ο θείος μου, η Χούντα έπεσε…θα έχουμε Δημοκρατία….

Δημοκρατία …και η λέξη μου φάνηκε μαγική. Δημοκρατία σκέφθηκα, πρέπει να είναι ένα πολύ ωραίο πράγμα, που κάνει τους ανθρώπους ευτυχισμένους και ανέμελους αφού όλοι είχαν εκείνο το μεγάλο πλατύ χαμόγελο ζωγραφισμένο στο πρόσωπό τους. Εμείς θείε , τον ρώτησα δεν θα βάλουμε στην βιτρίνα με τα υφάσματα τον Kαραμανλή; Eμείς Νίκο παιδί μου, μου απάντησε ο θείος μου δεν το χρειαζόμαστε όσο έχουμε αυτόν..μου είπε δείχνοντάς μου το παλιό κοκάλινο κάδρο με τον Βενιζέλο να μας κοιτά κρατώντας στο χέρι έναν παλιό κοντυλοφόρο. Αυτό ήταν και το πρώτο μάθημα Δημοκρατίας που πήρα με μια τόσο απλή κίνηση.

Στην Δημοκρατία έχει χώρο για όλες τις φωνές. Μετά από πολλά χρόνια και με εκείνη την μικρή καρτ ποστάλ του Καραμανλή που μου έκανε δώρο το βραδάκι ο κύριος Μπάμπης του παλαιοπωλείου πάντα δίπλα στο γραφείο μου, έμαθα και πόσο κοστίζει να έχεις Δημοκρατία με ανθρώπους ευτυχισμένους και ανεμέλους….