Πόρτα στην Ιστορία

Η Ελλάδα του 1740 με τα μάτια ενός εμπόρου- Α΄μέρος

Spread the love

Ο Ρίτσαρντ Ποκόκ, Άγγλος περιηγητής και έμπορος, ταξίδεψε στην Ελλάδα μας το 1740. Δεν άφησε νησί για νησί, στεριά για στεριά. Από παντού πέρασε, εφοδιασμένος με φιρμάνι τούρκικο που του άνοιγε το δρόμο χωρίς προβλήματα.
Τα ενδιαφέροντά του τελείως περιορισμένα. Ούτε καν παρατηρητικός δεν ήταν και, βέβαια, είδε μόνο την επιφάνεια των πραγμάτων. Ωστόσο, αυτό που κάνει ενδιαφέρουσες τις καταγραφές του είναι το γεγονός ότι χρησιμοποιεί τη γλώσσα των αριθμών, με αποτέλεσμα να μας δίνει πολλά στοιχεία για την οικονομία, την παραγωγή, το εμπόριο, τον πληθυσμό, τη διοίκηση και την καθημερινή ζωή.

Ας τον παρακολουθήσουμε στην Κρήτη, που φαίνεται ότι τον εντυπωσίασε. Το καράβι που τον πήγε εκεί, έδεσε στα Σφακιά. «Ρωμαλέοι και τολμηροί άντρες ασχολούνται με το παραλιακό εμπόριο. Μεταφέρουν με μικρά πλεούμενα ξυλεία κυρίως και δημητριακά».
Στο δρόμο είδε έξι- εφτά Κρητικούς «με βαριές αλυσίδες στο λαιμό, τιμωρία γιατί δεν πλήρωναν τον καθιερωμένο φόρο για τα όπλα τους- μισή κορώνα. Ισχυρίζονταν ότι δεν κατείχαν όπλα».

Τα Χανιά είναι καθαρή πόλη με βενετσιάνικα σπίτια. Ο πληθυσμός 300 ελληνικές οικογένειες, 50 εβραϊκές και 4-5 αρμένικες. Τα περισσότερα τζαμιά είναι παλιοί, ελληνικοί ναοί μεταρρυθμισμένοι. Μόνο αγγλικό προξενείο υπάρχει εκεί- κανένα άλλο, αν και υπάρχουν πολλοί Γάλλοι έμποροι εγκατεστημένοι στην πόλη. Γίνονται μεγάλες εξαγωγές λαδιού στη Γαλλία για την σαπουνοποιία. Εξάγονται ακόμη μετάξι, κερί και μέλι στα νησιά, κρασί σε όλη την Ανατολή, καθώς και σταφίδα, σύκα και μύγδαλα».

Στο Ηράκλειο άκουσε ότι η τούρκικη φρουρά αποτελούνταν από 6000 άνδρες και μέτρησε 14 τζαμιά, μια ελληνική εκκλησία, μια αρμένικη και ένα μοναστήρι Καπουτσίνων, ενώ στο Ρέθυμνο βρήκε 500 ελληνικές οικογένειες και μόνο έξι- εφτά εβραϊκές.

«Οι έλληνες στην Κρήτη είναι διπλάσιοι σε αριθμό από τους Τούρκους. Οι νέοι Κρητικοί είναι ωραίοι και κομψοί κι έχουν όμορφα μάτια. Η κρητική φορεσιά είναι ίδια με την κυπριακή. Οι άντρες της μεσαίας τάξης και τα παιδιά φορούν ένα μικρό κόκκινο σκουφί, χωρίς γύρο. Οι χειρώνακτες συνηθίζουν ένα μαύρο σκούφο, τυλιγμένο με μαύρο μεταξωτό μαντήλι που κρέμεται πάνω στα αυτιά. Το καλοκαίρι ντύνονται πάντοτε στα λευκά, γιατί θεωρούνται δροσερά.

Οι χωριάτες φορούν στο λαιμό ένα μακρύ πανί με το οποίο σκεπάζουν τα χέρια για να τα προστατεύουν από τον ήλιο. Τα αγόρια διπλώνουν τα μαλλιά τους γύρω από το μέτωπο και τα ρίχνουν πίσω, έτσι που να κρέμονται σαν πλεξίδα. Τα κορίτσια έχουν συχνά δύο και τρεις τέτοιες κομψές πλεξίδες.

Οι γυναίκες στην Κρήτη δεν κάθονται ποτέ στο τραπέζι μαζί με τους άντρες. Αν και δεν έχουν τους περιορισμούς που ισχύουν στα τούρκικα σπίτια, σπάνια μπαίνουν στην κάμαρα όπου βρίσκεται ένας ξένος. Ο πληθυσμός είναι βυθισμένος σε μαύρη φτώχεια. Το ένα έβδομο της παραγωγής πηγαίνει στον Τούρκο.

Κατά μήκος των βορείων ακτών του νησιού υπάρχουν μικροί πύργοι- παρατηρητήρια με βιγλάτορες που επιβλέπουν τη θάλασσα, κυρίως τη νύχτα, και σε περίπτωση κινδύνου δίνουν σύνθημα συναγερμού ανάβοντας φωτιές. Το παρατηρητήριο το φυλούν χριστιανοί και η φωτιά πρέπει να καίει από το σούρουπο ως την αυγή. Ομάδες στρατιωτών περιπολούν κάθε νύχτα και φρουρούν τις ακτές.

Το χαράτσι για κάθε Κρητικό από 16 χρόνων κι επάνω είναι 13 σελίνια. Συνολικά, πληρώνουν χαράτσι 25.000 άντρες, εκτός από εκείνους που κατοικούν στις τρεις μεγάλες πόλεις του νησιού ( εννοεί Ηράκλειο, Χανιά και Ρέθυμνο).

 
(συνεχίζεται…)


“Στην σκιά των αιώνων” είναι το τελευταίο βιβλίο της Δήμητρας Παπαναστασοπούλου και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις “Διόπτρα”. 

επικοινωνείστε: [email protected]

 
 

 
 

 
 

 

 

 
SHARE
RELATED POSTS
Man_in_the_Iron_Masque.jpg
Ο Άνθρωπος με το Σιδηρούν Προσωπείον, αδελφός του Λουδοβίκου του 14ου;
15578707_1534771719896821_4982111759584025348_n.jpg
Ένας κοσμικός και δη πολιτικός κληρικός [μέρος β΄], της Δήμητρας Παπαναστασοπούλου
Παλαιά Ανάκτορα- Κοινοβούλιο (α’ μέρος), της Δήμητρας Παπαναστασοπούλου

Leave Your Reply

*
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.