Παναγιώτης Δελλής

Μετά το Auschwitz, εμφανίστηκαν στο προσκήνιο της Ιστορίας οι απάτριδες, οι άνθρωποι χωρίς Πόλη, έξω από τον Κόσμο. Έκτοτε, άρχισε το ανέλπιδο ταξίδι της Ανθρωπότητας μέσα στην Εξορία. Εκεί, στην δυστοπία της εκμηδένισης του Ανθρώπου. Η μηδενιστική κοινοτοπία του χομπσιανού homo hominis lupus αποτελεί πλέον ένα τραγικό τετελεσμένο γεγονός. Ένα νέο πεδίο ολικής καταστροφής του Κόσμου εδράζεται πλέον στην περιττή παρουσία του Ανθρώπου: ο Άνθρωπος γίνεται στην απόληξη της νεωτερικότητας και του Διαφωτισμού ένα περιττό και άχρηστο ον (superfluous).

Για την Hannah Arendt η πολιτική κοινότητα δεν εδράζεται σε ένα είδος κοινών χαρακτηριστικών (commonality) (π.χ. εθνικότητα, θρησκεία, πολιτισμός, κ.ο.κ.) αλλά στην επικοινωνία (communication). Το κρίσιμο στην πολιτική δεν είναι ότι οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί, αλλά ότι πολλές φορές δεν μπορούν να επικοινωνήσουν μεταξύ τους. Οι μαζάνθρωποι, οι σύγχρονοι άνθρωποι των μαζικών κοινωνιών (mass-society), απο-πολιτικοποιημένοι και γραφειοκρατικοποιημένοι, δηλαδή απόλυτα ατομικοποιημένοι, απομονωμένοι και ανήμποροι, έχουν περιέλθει σε μία κατάσταση νέας περιττότητας, που χαρακτηρίζεται από μηδενισμό και αμοραλισμό και αποτιμά την ανθρώπινη ζωή με ωφελιμιστικές και λογιστικές μονάδες. Ο κόσμος τείνει σε μία ιδιότυπη ερημοποίηση, με την έννοια ότι οι μαζικές κοινωνίες μπορούν, σε τελευταία ανάλυση, να οριστούν ως ένα πλήθος έρημων ανθρώπων, δηλ. ανθρώπων που ζουν μέσα στην ερημία του πλήθους.

Στα φιλοσοφικά θεμέλια της theologia negativa, μίας ιδιότυπης Θεολογίας χωρίς Θεό και έτσι χωρίς Λύτρωση, στοιχειώνει η δαιμονική μορφή του Frantz Kafka, η σκέψη και το έργο του οποίου προφητικά ανασύρουν στην νεωτερική σκηνή όλες τις γραφειοκρατικές/ τεχνολογικές πληγές (plagues) του ιμπεριαλιστικού καπιταλισμού (ο όρος χρησιμοποιήθηκε από τον Jacques Derrida για να περιγράψει την νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση ως την μεταμοντέρνα εκδοχή της καπιταλιστικής βαρβαρότητας). Η τεχνολογική/ γραφειοκρατική διάσταση της ερημοποίησης του Κόσμου (ευγονική), με την ναζιστική βιοπολιτική αισθητοποιήθηκε και πολιτικοποιήθηκε στο έπακρον, κάτι που το είχαν διαβλέψει ο Walter Benjamin όσο και η Σχολή της Φρανκφούρτης (Κριτική Θεωρία).

Με τον Ολοκληρωτισμό, η γκετοποιημένη ζωή γίνεται μία δυστοπία. Από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, υποστηρίζει ο Giorgio Agamben, δεν υπάρχει επιστροφή προς την κλασσική έννοια της πολιτικής. Οι περιώνυμες μετανεωτερικές δημοκρατίες έφτασαν σε άν τέτοιο σημείο εκφασισμού, ώστε πολλές φορές υποστηρίζουν και προωθούν απροκάλυπτα μεθόδους νέας γενετικής ευγονικής, που ακόμη και οι ναζιστές βιοπολιτικοί δεν θα τολμούσαν να αρθρώσουν δημόσια. Τα στρατόπεδα ως έννοια βιοπολιτικής τάξης, που έχει εγκατασταθεί στο κέντρο της καφκικής Πόλης ως Πανοπτικός Πύργος, ως μία θεσμοποίηση της κοινοτοπίας του κακού, έχε καταστεί ο βιοπολιτικός νόμος του πλανήτη. Ο νόμος του Hitler ή ορθότερα ο Νόμος Hitler (Führerprinzip) ζει και βασιλεύει!

1 Άνθρωποι χωρίς σημείο αναφοράς (άστεγοι, πρόσφυγες, απάτριδες, μετανάστες, εξόριστοι, κ.ο.κ.).
2 Ο βεμπεριανός άξονας της νομιμοποιημένης θεσμικής βίας.
3 Ναζιστική ιατρική (eugenics): η φουτουριστική κοινωνική μηχανική και η μαζική πολιτική, όπου επικυριαρχεί ο ναζιστικός Νέος Άνθρωπος (New Man), η βιοπολιτική βία του ναζισμού.
4 Οι διαταγές του Χίτλερ είχαν ισχύ νόμου στο Τρίτο Ράϊχ.

Θεσσαλονίκη, Φεβρουάριος 2016

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.

iPorta.gr