Οι αρχές που ανέλαβαν κατά καιρούς την ευθύνη για το πάρκο Τρίτση δεν κατάφεραν να δείξουν με τις πράξεις τους σεβασμό στους πολίτες, που επιμένουν να το προτιμούν για τις βόλτες και την αναψυχή τους.

Το απόγευμα της περασμένης Κυριακής επισκέφθηκα το πάρκο Τρίτση. Η αλήθεια είναι ότι είχαν περάσει αρκετά χρόνια από την τελευταία φορά που αντίκρισα την ανατολική πύλη του, από τη λεωφόρο Δημοκρατίας, αυτή που διασχίζαμε όταν κατεβαίναμε από το Μενίδι με το λεωφορείο για να γλιτώσουμε από τον γονεϊκό έλεγχο. Αυτή τη φορά δεν είχα έρθει για κάποιον περίπατο αναψυχής ή για να συναντήσω φίλους, αλλά για να δω με τα μάτια μου την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει το πάρκο. Αυτό που με εξέπληξε από τα πρώτα μου βήματα ήταν ότι πολλές παρέες είχαν έρθει για μία χαλαρή περατζάδα ή για τρέξιμο, και υπήρχαν πολλές οικογένειες με παιδιά, καθώς και ηλικιωμένοι που είχαν πιάσει το καθιερωμένο στασίδι τους σε παγκάκια για να ανταλλάξουν δυο κουβέντες μεταξύ τους.

Η πιο συγκινητική εικόνα ξετυλίχθηκε μπροστά μου στο μάλλον πιο προβληματικό κομμάτι του πάρκου, τη σχεδόν πλήρως αποξηραμένη λίμνη του, όπου γονείς και παππούδες με τα παιδιά και τα εγγονάκια τους στέκονταν κοντά στην όχθη της, πετώντας ψωμάκια στις κυριολεκτικά μόνο δύο πάπιες που είχαν απομείνει να ταράζουν τα λιγοστά βρόμικα νερά της.

Σε αυτήν την εικόνα, όπως και στις βόλτες των ανθρώπων δίπλα σε σπασμένα παγκάκια και στραγγισμένα κανάλια, μπορείς να δεις την ανάγκη του κόσμου για ένα πάρκο μέσα στην αχανή πόλη. Είναι μία ανάγκη που, παρά τα προβλήματα, τους κάνει να επιστρέφουν εκεί, κρατώντας το ζωντανό ανεξάρτητα από τη διαχρονική αδιαφορία και αποτυχία των Αρχών να δημιουργήσουν ένα πάρκο ανάλογο με τις προσδοκίες τους. Όπως μου είπε και ένας φίλος την ώρα που έγραφα αυτές τις λέξεις, «εμείς που μέναμε στη Νέα Φιλαδέλφεια, κάθε φορά που πηγαίναμε στο άλσος, λέγαμε γιατί να μην έχουμε στη γειτονιά μας ένα πάρκο σαν το Τρίτση. Το ζηλεύαμε».

Είναι δύσκολο να βρούμε μία μεγαλούπολη που δεν θα ήθελε να φιλοξενεί την ιστορία και τον φυσικό πλούτο του πάρκου Τρίτση. Είναι, ωστόσο, εξίσου δύσκολο να βρούμε ένα πάρκο με μεγαλύτερη ιστορία παρακμής. Αυτήν την ιστορία θα διηγηθούμε σήμερα.

Η έκταση του πάρκου Τρίτση ανέρχεται στα 913 στρέμματα, ενώ αν υπολογίσουμε και τις εκτάσεις που τυπικά δεν περιλαμβάνονται στο σχέδιο του πάρκου, όμως αποτελούν φυσική συνέχειά του, τότε συνολικά ξεπερνάει τα 1.000 στρέμματα. Για να δώσουμε μία τάξη μεγέθους, είναι περίπου τέσσερις φορές μεγαλύτερο από το Πεδίο του Άρεως.

Ένας από τους ανθρώπους που γοητεύτηκαν από αυτόν τον τόπο ήταν η βασίλισσα Αμαλία, που στα μέσα του 19ου αιώνα, μετά από έναν περίπατο πέριξ των Αθηνών, αποφάσισε να αποκτήσει το κτήμα Επταλόφου, μία περιοχή 2.500 στρεμμάτων, εντός των οποίων βρίσκεται το πάρκο Τρίτση. Σε αυτό το κτήμα, κοντά στο οποίο έρεαν τα νερά του Κηφισού, η βασιλική οικογένεια δημιούργησε ένα πρότυπο Κέντρο Γεωργίας και Κτηνοτροφίας, με σκοπό να συμβάλει στον εκσυγχρονισμό των αγροτικών δραστηριοτήτων. Μέσα στα επόμενα χρόνια φυτεύτηκαν στο αγρόκτημα χιλιάδες οπωροφόρα δέντρα, μουριές, φιστικιές, αμπέλια και ελαιόδεντρα, ενώ σπάνια είδη καλλωπιστικών φυτών έφτασαν από το εξωτερικό. Δύο ανακτορικοί κηπουροί, οι Σμιτ και Μπαρώ, που εργάστηκαν για τη δημιουργία του Εθνικού Κήπου, δούλεψαν και για τη δημιουργία του κτήματος στη δυτική Αττική.

Η μετέπειτα πορεία του πάρκου μάλλον δεν θα ικανοποιούσε τις μεγάλες προσδοκίες των δημιουργών του. Μετά την Κατοχή, κατά τη διάρκεια της οποίας το πάλαι ποτέ αγρόκτημα της Αμαλίας χρησιμοποιήθηκε για τη στρατοπέδευση της γερμανικής φρουράς, ο χώρος άρχισε να αλλοιώνεται, καθώς το δημόσιο προχώρησε σε παραχωρήσεις εκτάσεων, με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα τα οικόπεδα όπου σήμερα στεγάζονται το Κέντρο Προστασίας του Παιδιού «Η Μητέρα» και το ίδρυμα «Η Θεοτόκος». Οι παραχωρήσεις οδήγησαν σε σημαντική συρρίκνωση της έκτασης του πάρκου.

Με σκοπό να αποφευχθεί η περαιτέρω τμηματοποίηση, το 2002 συστάθηκεΚατεβάστε εδώ ολόκληρη το κείμενο του Προεδρικού Διατάγματος ο «Οργανισμός Διοίκησης και Διαχείρισης Πάρκου Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης Αντώνη Τρίτση», αφενός για τη συντήρηση και περαιτέρω ανάπτυξη του πάρκου, αφετέρου για την ανάπτυξη εμπορικών δραστηριοτήτων και την εκμετάλλευση των εγκαταστάσεών του.

Ένα από τα χαρακτηριστικά του Οργανισμού ήταν ότι τα μέλη του ορίζονταν από πολλούς διαφορετικούς δημόσιους φορείς, κάτι που μάλλον καθιστούσε δύστοκη τη λειτουργία του, εξαιτίας της ύπαρξης διαφορετικών «ατζεντών». Από ένα μέλος όριζαν ο υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (σημερινός υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας), ο Οργανισμός Αθήνας, η Νομαρχία Αθήνας, οι δήμοι Ιλίου, Αγίων Αναργύρων και Καματερού, ο Αναπτυξιακός Σύνδεσμος Δυτικής Αθήνας (ΑΣΔΑΑναπτυξιακός Σύνδεσμος Δυτικής Αθήνας), το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και μία περιβαλλοντική οργάνωση που έπρεπε να δραστηριοποιείται στην περιοχή.

Τοπική αυτοδιοίκηση και κάτοικοι της περιοχής ομοφωνούν πως ο φορέας απέτυχε να βελτιώσει την κατάσταση του πάρκου. «Ο Οργανισμός κατά τη γνώμη μου το παρέδωσε το 2014 σε χειρότερη κατάσταση από αυτή στην οποία το παρέλαβε», είπε στο inside story ο δήμαρχος Ιλίου, Νίκος Ζενέτος. «Εκείνη την εποχή, οι λίμνες άρχισαν να καταστρέφονται και να χάνουν τις στεγανώσεις τους, με αποτέλεσμα να υπάρχει σημαντική απώλεια νερού, εντοπίστηκαν μόνιμες βλάβες στις γεωτρήσεις και στο δίκτυο ανακύκλωσης των υδάτων, ενώ ελλιπής ήταν και η συντήρηση του φωτισμού και του φυσικού πλούτου του πάρκου. Ακόμη, εκείνη την περίοδο καταγγέλθηκαν καθυστερήσεις στην καταβολή μισθών και ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων του Οργανισμού, καθώς και συσσώρευση χρεών στην ΕΥΔΑΠ και τη ΔΕΗ».

Από την πλευρά του ο Θύμιος Κοκκίνης, κάτοικος της περιοχής, μέλος του σωματείου «Φίλοι του Πάρκου Τρίτση» και αναπληρωματικό μέλος του σημερινού Φορέα Διαχείρισης, είπε στο inside story ότι «παρά τη δημιουργία του Οργανισμού, το πάρκο συνέχισε να παρουσιάζει μία πολύ κακή εικόνα, με αποτέλεσμα να μειωθούν σταδιακά οι κάτοικοι της περιοχής που το επισκέπτονταν. Για να δώσουμε ένα απλό παράδειγμα, ακόμα και η κεντρική καφετέρια του πάρκου ήταν εγκαταλελειμμένη και κατεστραμμένη, αφότου ο άνθρωπος που εκμεταλλευόταν την εγκατάσταση σταμάτησε να τη λειτουργεί, αφήνοντας χρέη προς τη ΔΕΗ. Τα μέλη του σωματείου μας, μαζί με εθελοντές, προσπάθησαν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση πιεστικών προβλημάτων μέσω πρωτοβουλιών όπως η εθελοντική πυροπροστασία και δενδροφύτευση. Ωστόσο, η γενικότερη κατάσταση γινόταν συνεχώς χειρότερη».

Αναφερόμενος στην κατάσταση του πάρκου Τρίτση, ο ΑΣΔΑ υποστήριξεΔιαβάστε το πλήρες κείμενο του Αναπτυξιακού Συνδέσμου Δυτικής Αθήνας το 2008 ότι «παρουσιάζει εικόνα τραγικής εγκατάλειψης», «μεγάλα τμήματα του πάρκου παραμένουν αναξιοποίητα», «η συντήρηση του πρασίνου είναι σχεδόν ανύπαρκτη και πολλές από τις εγκαταστάσεις του παρουσιάζουν εικόνα έντονης φθοράς», κάτι που δείχνει ότι «ο χώρος έχει ουσιαστικά εγκαταλειφθεί στην τύχη του». Για την παρακμή του πάρκου έριχνε την ευθύνη στο ΥΠΕΧΩΔΕ, «καθώς οι σχετικές με τη συντήρησή του πιστώσεις προς τον ΑΣΔΑ και το Φορέα Διαχείρισης του Πάρκου έχουν περικοπεί δραστικά τα τελευταία τρία χρόνια».

Το 2011 ο Οργανισμός συγχωνεύτηκεΚατεβάστε το πλήρες κείμενο του 4002/2011 που οδήγησε στη συγχώνευση των τριών οργανισμών με τον «Οργανισμό Ανάπτυξης και Διαχείρισης Ελαιώνα Αττικής» και τον «Φορέα Διαχείρισης και Ανάπλασης του ποταμού Κηφισού Αττικής και των παραχειμάρρων του». Σταθερή όμως παρέμεινε η επιδείνωση της εικόνας του πάρκου.

Τον Αύγουστο του 2014 εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης από την περιοχή του πάρκου Τρίτση αποφάσισαν να πάρουν την πρωτοβουλία των κινήσεων και συναντήθηκαν με τον υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Γιάννη Μανιάτη. Ανάμεσα στις ιδέες που έπεσαν στο τραπέζι ήταν και η μεταφορά της διαχείρισης του πάρκου στον ΑΣΔΑ, μία πρόταση που «αγκάλιασε» η τοπική αυτοδιοίκηση, θέλοντας να βάλει τέλος στον φορέα που μέχρι τότε διαχειριζόταν τις τύχες του πάρκου. Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε ότι το διοικητικό συμβούλιο του ΑΣΔΑ αποτελείται από εκλεγμένους δημάρχους και αντιδημάρχους των δήμων της Δυτικής Αττικής.

Με μία εκπρόθεσμη τροπολογίαΔιαβάστε το πλήρες κείμενο της τροπολογίας σε άσχετο νομοσχέδιο (για την κύρωσηΤο νομοθετικό έργο και η ψήφιση του νόμου 4296/2014 | Βουλή των Ελλήνωνσύμβασης με σκοπό την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων), τον Σεπτέμβριο του 2014 ο κ. Μανιάτης μετέφερε τις αρμοδιότητες διοίκησης του πάρκου Τρίτση στον ΑΣΔΑ. Ο υπουργός ανέφερε στην αιτιολογική έκθεση της ρύθμισης ότι «ο ΑΣΔΑ έχει κατά το παρελθόν δώσει έμπρακτα δείγματα αποτελεσματικότητας στη διαχείριση του πάρκου», αφού «σε συνεργασία με τις διοικήσεις του Μητροπολιτικού Φορέα Διαχείρισης, ο ΑΣΔΑ είχε σε περισσότερες από μία χρονικές περιόδους αναλάβει, μεταξύ άλλων, την εκτέλεση εργασιών ποτίσματος, συντήρησης των υποδομών και του πρασίνου του πάρκου και αποψίλωσής του για την αντιπυρική προστασία». Η αιτιολογική έκθεση υποστήριζε ότι «ο ΑΣΔΑ, που περιλαμβάνει τους δήμους Ιλίου και Αγίων Αναργύρων-Καματερού, τεκμαίρεται ότι γνωρίζει καλύτερα τις ανάγκες των κοινωνιών των δήμων αυτών, οι οποίες είναι εκείνες που ως επί το πλείστον επισκέπτονται το πάρκο».

Η παραπάνω ρύθμιση όμως είχε μία αδυναμία: δεν προέβλεψε συγκεκριμένη χρηματοδότηση για το πάρκο. «Οι εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης εκφράσαμε στον υπουργό την ανησυχία μας σχετικά με την χρηματοδότηση που έπρεπε να συνοδεύσει τη μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων του πάρκου, για να καλυφθούν οι λειτουργικές δαπάνες του, που υπολογίζονταν περίπου σε 800.000 ευρώ τον χρόνο», είπε στο inside story ο κ. Ζενέτος. «Η απάντηση του κ. Μανιάτη ήταν ότι δεν μπορούσε να προσφέρει χρηματοδότηση και μας παρέπεμψε στον υπουργό Εσωτερικών, Αργύρη Ντινόπουλο, ο οποίος επίσης μας είπε ότι δεν μπορούσε να δώσει χρήματα για το πάρκο. Το αποτέλεσμα ήταν η μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων να μην συνοδευτεί με ανάλογα κονδύλια». Αργότερα, ο πρόεδρος του ΑΣΔΑ και δήμαρχος Περιστερίου, Ανδρέας Παχατουρίδης, θα δήλωνε: «Μας έδωσαν την αρμοδιότητα, αλλά δεν προέβλεψαν ούτε ένα ευρώ για το πάρκο».

Στους σχεδιασμούς Μανιάτη αντιτάχθηκε ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος τότε βρισκόταν στην αντιπολίτευση, ωστόσο είχε ήδη πετύχει σημαντικές νίκες στις ευρωεκλογές και τις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2014, κάτι που έδειχνε ότι αργά ή γρήγορα θα κυβερνήσει. Σε ανακοίνωσή τους στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ είπαν ότι η παράδοση του πάρκου στον ΑΣΔΑ ήταν λανθασμένη, αφού αυτός δεν είχε «τον ίδιο βαθμό νομιμοποίησης, ελέγχου και εγγύτητας στον πολίτη σε σχέση με τους δύο αιρετούς βαθμούς τοπικής αυτοδιοίκησης». Από την πλευρά του, ο ΣΥΡΙΖΑ πρότεινε τη δημιουργία ενός νέου φορέα υπό την εποπτεία του ΥΠΕΚΑ, που θα προοριζόταν «μόνο για τη διαχείριση του πάρκου με συμμετοχή στη διοίκησή του εκπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης, επιστημονικών φορέων, των συλλογικών φορέων και φορέων κοινωνικού ελέγχου της περιοχής».

Λίγους μήνες αργότερα, η κυβέρνηση Τσίπρα είχε την ευκαιρία να εφαρμόσει τις δικές της ιδέες. Ως υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ο Παναγιώτης Σκουρλέτης πήρε τη διαχείριση του πάρκου από τον ΑΣΔΑ και τη μεταβίβασεΚατεβάστε το ΦΕΚ με τον ν. 4414/2016 που οδήγησε στη σύσταση του νέου Φορέα Διαχείρισης του πάρκου Τρίτση σε ένα νέο νομικό πρόσωπο, τον «Φορέα Διαχείρισης Μητροπολιτικού Πάρκου Περιβαλλοντικών και Εκπαιδευτικών Δραστηριοτήτων και Ανάπτυξης Κοινωνικής Οικονομίας “Αντώνης Τρίτσης”». Αργότερα, με Κοινή Υπουργική ΑπόφασηΚατεβάστε ΦΕΚ της ΚΥΑ των υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Εσωτερικών και Οικονομικών αποφασίστηκε ότι ο νέος φορέας θα λάμβανε κάθε χρόνο το ποσό των 580.000 ευρώ σε 10 ισόποσες δόσεις από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους, καθώς και ακόμη 100.000 ευρώ ετησίως από το Πράσινο Ταμείο. Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με πληροφορίες του inside story, ο Φορέας Διαχείρισης δεν έχει καταφέρει να απορροφήσει σημαντικό μέρος της χρηματοδότησής του για το πάρκο Τρίτση.

Όπως συνέβαινε και με τον Οργανισμό που είχε τη διαχείριση του πάρκου πριν από τον ΑΣΔΑ, η στελέχωση του εννιαμελούς διοικητικού συμβουλίου του νέου φορέα, που διοικεί το πάρκο μέχρι σήμερα, είναι αρκετά πολύπλοκη, αφού οι διατάξεις Σκουρλέτη προέβλεψαν ότι δύο μέλη του θα υποδεικνύονται από τον περιφερειάρχη Αττικής, ενώ από ένα μέλος θα υποδεικνύει ο ΑΣΔΑ, το ΥΠΕΝ, ο δήμαρχος Ιλίου, ο δήμαρχος Αγίων Αναργύρων-Καματερού, το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Ένα ακόμη μέλος πρέπει να προέρχεται από κάποια μη κυβερνητική οργάνωση ή σωματείο που έχει σκοπό συναφή με τη διαχείριση του πάρκου. Και αυτό το μέλος, πρέπει να υποδεικνύεται από τον Περιφερειάρχη Αττικής.

Τον Οκτώβριο του 2016 συγκροτήθηκε το πρώτο διοικητικό συμβούλιο του νέου φορέα. Ωστόσο, ο κανονισμός λειτουργίας του μητροπολιτικού πάρκου εγκρίθηκεΈγκριση του Κανονισμού Λειτουργίας του Μητροπολιτικού Πάρκου Περιβαλλοντικών και Εκπαιδευτικών Δραστηριοτήτων και Ανάπτυξης Κοινωνικής Οικονομίας «Αντώνης Τρίτσης» | Εφημερίδα της Κυβερνήσεως με Υπουργική Απόφαση τον Φεβρουάριο του 2019, δηλαδή σχεδόν δυόμιση χρόνια μετά τη συγκρότησηΣυγκρότηση του Διοικητικού Συμβουλίου του «ΦΟΡΕΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ «ΑΝΤΩΝΗΣ ΤΡΙΤΣΗΣ» | Εφημερίδα της Κυβερνήσεως του διοικητικού συμβουλίου του φορέα.

Πρόεδρος ανέλαβε ο Γιάννης Πολύζος, καθηγητής του ΕΜΠ, ο οποίος τον Ιανουάριο του 2018 πήρεΔελτίο Τύπου της «ΕΕΣΥΠ» για τη συγκρότηση σε σώμα του ΔΣ της «ΕΤΑΔ» και τη θέση του προέδρου του ΔΣ της Εταιρείας Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ), μοναδικός μέτοχος της οποίας είναι η Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών & Περιουσίας (ΕΕΣΥΠ), που με τη σειρά της ανήκει στο υπουργείο Οικονομικών. Αντιπρόεδρος του φορέα διαχείρισης ανέλαβε ο Γιάννης Ελαιοτριβάρης, αντιδήμαρχος πρασίνου και αστικών υποδομών του δήμου Αγίων Αναργύρων-Καματερού, ενώ τη θέση του γραμματέα πλήρωσε ο Κωνσταντίνος Σερράος, καθηγητής του ΕΜΠ, ο οποίος τον Ιανουάριο του 2010 είχε οριστεί με απόφαση του ΥΠΕΚΑ πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου προηγούμενου οργανισμού διαχείρισης του πάρκου.

Ταμίας του φορέα ορίστηκε ο Παναγιώτης Τσαρμπόπουλος, υπάλληλος της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας και μέλος της ΣΥΝ ΕΑΒ. Μέλη του ΔΣ ορίστηκαν, πρώτον ο Θοδωρής Κουτσοθεοδωρής, υπεύθυνος αυτοδιοίκησης Δυτικής Αθήνας του ΣΥΡΙΖΑ και αργότερα ειδικός σύμβουλος αντιπεριφερειάρχη επί διοίκησης Ρένας Δούρου, δεύτερον ο Μαρίνος Ρουσιάς, επιστημονικός συνεργάτης του ΥΠΕΝ επί κυβέρνησης Τσίπρα και αργότερα υποψήφιος βουλευτής Αρκαδίας με τον ΣΥΡΙΖΑ, , τρίτον ο Νίκος Μπελαβίλας, αναπληρωτής καθηγητής του ΕΜΠ και υποψήφιος με τον ΣΥΡΙΖΑ για τον δήμο Πειραιά, τέταρτον ο Στέλιος Βανδώρος, μέλος του σωματείου «Φίλοι του Πάρκου Τρίτση», που το 2014 ήταν υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος για τον δήμο Αγίων Αναργύρων-Καματερού με τον υποστηριζόμενο από τον ΣΥΡΙΖΑ συνδυασμό «Αλληλεγγύη, η δύναμή μας».

Ακόμη, τον Μάρτιο του 2018 ορίστηκεΚατεβάστε εδώ το σχετικό ΦΕΚ γενική διευθύντρια του Φορέα Διαχείρισης η Παρασκευή Γλένη, με μικτό μισθό 1.700 ευρώ. Η κ. Γλένη ήταν υποψήφια βουλευτής στις εκλογές του Μαΐου και Ιουνίου του 2012 με τον ΣΥΡΙΖΑ, ενώ έχει διατελέσει μέλος και του Κεντρικού Συμβουλίου της Νεολαίας του ΣΥΡΙΖΑ.

Οι παραπάνω εξελίξεις μπορεί να ικανοποίησαν τα αιτήματα του ΣΥΡΙΖΑ, ωστόσο δυσαρέστησαν τον δήμο Ιλίου, που είδε το πάρκο να φεύγει από τη διαχείριση του ΑΣΔΑ και να περνάει ξανά στα χέρια ενός αυτοτελούς φορέα. Μέσα στα επόμενα χρόνια η αντιπαλότητα μεταξύ των δύο επρόκειτο να λάβει μεγάλες διαστάσεις. Το πόσο πολύ ήθελε ο δήμος Ιλίου το πάρκο Τρίτση προκύπτει και από την απόφαση που πήρε το δημοτικό του συμβούλιο τον Ιανουάριο του 2016, όταν ζήτησε την «αποκλειστική διαχείρισή του με χρηματοδότηση από τον δήμο Ιλίου», αίτημα που απορρίφθηκε από την κυβέρνηση Τσίπρα.

Διαφωνώντας με τις κυβερνητικές επιλογές, ο δήμος Ιλίου αποφάσισε να μην ορίσει το μέλος που δικαιούνταν στο διοικητικό συμβούλιο του νέου φορέα. Σχετικά με αυτή την απόφαση ο κ. Ζενέτος είπε στο inside story: «Δεν ορίσαμε εκπρόσωπο του δήμου στον φορέα, καθώς θεωρήσαμε ότι ήταν εξ αρχής καταδικασμένος να αποτύχει. Αν και απέκτησε μία χρηματοδότηση ικανή να καλύψει τις λειτουργικές δαπάνες του πάρκου, ο φορέας δεν διέθετε ούτε τον εξοπλισμό, ούτε και το ανθρώπινο δυναμικό που θα εξασφάλιζαν την αναβάθμιση και την αξιοπρεπή συντήρησή του. Η κυβέρνηση δεν εξόπλισε τον φορέα με τις ειδικότητες –όπως αυτές του δασολόγου και του γεωπόνου– και τον εξοπλισμό –όπως το απορριμματοφόρο, ο καλαθοφόρος για την αλλαγή λάμπας και ο καταστροφέας για τα χόρτα– που ήταν αναγκαία. Για την εξασφάλισή τους ο φορέας θα χρειαζόταν επιπλέον χρηματοδότηση εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ. Αντίθετα ο ΑΣΔΑ και οι δήμοι διαθέτουν ήδη αυτές τις ειδικότητες και τον εξοπλισμό. Αυτός ήταν ένας από τους λόγους που ζητήσαμε η διαχείριση του πάρκου να βρίσκεται υπό την τοπική αυτοδιοίκηση. Γι’ αυτό το λόγο κρίναμε ότι το πέρασμα του πάρκου από τον ΑΣΔΑ στον φορέα ήταν μία λανθασμένη απόφαση και εμείς δεν θέλαμε να πάρουμε οποιοδήποτε κόστος».

Η μη στελέχωση του φορέα από τον δήμο αύξησε τις προστριβές, με συγκεκριμένα περιστατικά. Τον Απρίλιο του 2017, συνεργείο του δήμου Ιλίου μπήκε στο πάρκο Τρίτση για να συντηρήσει προληπτικά, σύμφωνα με τον ίδιο τον δήμο, μία αντλία νερού. Το γεγονός επρόκειτο να προκαλέσει ένα μπαράζ αλληλοκατηγοριών. Η προσκείμενη στον ΣΥΡΙΖΑ παράταξη «Αλληλέγγυα Πόλη» εξέδωσεΔιαβάστε το πλήρες κείμενο της ανακοίνωσης ανακοίνωση, όπου ανέφερε ότι «συνεργείο εργαζομένων του δήμου Ιλίου, μετά από εντολή του δημάρχου Ιλίου, κ. Ζενέτου, βρέθηκε στο Μητροπολιτικό Πάρκο “Αντώνης Τρίτσης” προκειμένου να αφαιρέσει παράνομα αντλία νερού που βρίσκεται εγκατεστημένη σε γεώτρηση», κατηγορώντας τον δήμαρχο ότι «βάζει εμπόδια στην πορεία διάσωσης και ανάδειξης του πάρκου».

Όταν ο Φορέας Διαχείρισης πληροφορήθηκε το περιστατικό, επικοινώνησε με την αστυνομία, η οποία οδήγησε εργαζομένους του δήμου και δύο αντιδημάρχους στο αστυνομικό τμήμα της περιοχής, για να δώσουν κατάθεση, με τη διοίκηση του πάρκου να υποβάλει μήνυση. Στη συνέχεια ο φορέας κατήγγειλεΓια την πρόσφατη καταστροφή τμήματος εξοπλισμού υδροδότησης των λιμνών | Φορέας Διαχείρισης πάρκου Τρίτση ότι το συνεργείο του δήμου, «με επτά δημοτικούς υπαλλήλους και υπαλλήλους ιδιωτικής εταιρείας, με δύο οχήματα, ένα φορτηγό και ένα γερανοφόρο και γεννήτρια, προχώρησε στην καταστροφή μίας από τις γεωτρήσεις των λιμνών του πάρκου». Μάλιστα, πάντα κατά τον Φορέα Διαχείρισης, οι υπάλληλοι «εισήλθαν όχι από την κεντρική είσοδο […] αλλά μέσω κλειδωμένης εισόδου του αθλητικού κέντρου», ενώ στη συνέχεια κατέστρεψαν με δίσκο κοπής μετάλλων και ξεπάκτωσαν την εγκατάσταση: τις κλειδαριές, το κουβούκλιο, τον ηλεκτρικό πίνακα της γεώτρησης. Αποξήλωσαν δεκάδες μέτρα σωληνώσεων και συρματόσχοινου της γεώτρησης που φθάνει σε βάθος 170 μέτρων». «Θα περιφρουρήσουμε ενεργά, με κάθε νόμιμο μέσο, την περιουσία και την έκτασή του [Φορέα]», είπεΗ σχετική ανακοίνωση του Φορέα Διαχείρισης ο φορέας σχολιάζοντας τη συμπεριφορά του δημάρχου.

Ο κ. Ζενέτος υποστήριξε στο inside story ότι τα παραπάνω αποτελούν διαστρέβλωση της πραγματικότητας. «Πρόκειται για άλλο ένα περιστατικό που δείχνει την εχθρική στάση του φορέα απέναντι στο δήμο Ιλίου. Πράγματι, δεν είχαμε ενημερώσει τον φορέα διαχείρισης για την είσοδό μας στο πάρκο, ωστόσο στόχος μας ήταν να συντηρήσουμε και όχι να καταστρέψουμε την αντλία νερού, την οποία είχε τοποθετήσει ο δήμος πριν ακόμα αυτό περάσει στη διαχείριση του φορέα. Ως εκ τούτου νομίζω ότι κάναμε το καθήκον μας στο πλαίσιο ενός έργου, στο οποίο είχαμε συμπεριλάβει τη συντήρηση της αντλίας γεώτρησης, η βιωσιμότητα της οποίας ήταν προς το συμφέρον του πάρκου και των επισκεπτών του».

Από την ημέρα που συνέβη το παραπάνω περιστατικό, πριν από 28 μήνες, η εν λόγω γεώτρηση παραμένει εκτός λειτουργίας.

Τον Μάιο του 2018 ακολούθησε νέα αντιπαράθεση μεταξύ του φορέα διαχείρισης και του δήμου Ιλίου, αυτή τη φορά με θέμα τα όρια του πάρκου. Ας εξηγήσουμε με απλά λόγια πώς έχει το ζήτημα: όπως φαίνεται από τον παρακάτω χάρτη, μέρος της ανατολικής πλευράς του πάρκου, που έχει έκταση 60 στρεμμάτων και είναι γνωστή ως θέση «Πύργος Βασιλίσσης», βρίσκεται εκτός των τυπικών ορίων του και ανήκει όχι στο ελληνικό δημόσιο, αλλά στον δήμο Ιλίου. Αν δηλαδή κάποιος επισκέπτης περάσει την είσοδο του πάρκου από τη λεωφόρο Δημοκρατίας, τυπικά βρίσκεται εκτός αυτού και θα πρέπει να περπατήσει σχεδόν μέχρι τις τεχνητές λίμνες, για να μπει στα όριά του. Μετά από πολλές δεκαετίες, το ελληνικό δημόσιο δεν έχει καταφέρει να ταυτίσει τα ουσιαστικά με τα τυπικά όρια του πάρκου.

O δήμος Ιλίου, στον οποίον ανήκουν νομικά τα 60 στρέμματα στο ανατολικό τμήμα του πάρκου, αποφάσισε αφενός να τοποθετήσει μεγάλες πινακίδες, όπου αναφέρεται ότι ο «Πύργος Βασιλίσσης» αποτελεί κτήμα του, αφετέρου να παραχωρήσει την εν λόγω έκταση σε πολιτιστικούς συλλόγους για την πραγματοποίηση εκδηλώσεων.

Ο φορέας διαχείρισης εξέδωσε ανακοίνωση Το πλήρες κείμενο της ανακοίνωσης και απέστειλε εξώδικοΔιαβάστε το πλήρες εξώδικο του Φορέα Διαχείρισης προς τη δημοτική αρχή, όπου υποστήριξε ότι το δημοτικό συμβούλιο, αψηφώντας τη νομοθεσία και το ιδιαίτερο πολεοδομικό καθεστώς της περιοχής, παραχώρησε έναν κοινόχρηστο χώρο πρασίνου που «δεν προορίζεται για γλέντια και πανηγύρια, αλλά για την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση, την άθληση, την εκπαίδευση και την αναψυχή του κοινού». Είπε ακόμα πως η παραπάνω έκταση αποτελεί «φυσική συνέχεια» του πάρκου, κάτι με το οποίο πάντα –κατά τον φορέα– συμφωνούσε στο παρελθόν και ο δήμος Ιλίου, αφού συμμετείχε στις συζητήσεις με την κεντρική κυβέρνηση για συμπερίληψη και αυτής της έκτασης στο σχέδιο του πάρκου.

Παρόλα αυτά, κατά την εκτίμηση του φορέα, το δημοτικό συμβούλιο όχι μόνο παραχώρησε «παρανόμως» την έκταση, αλλά προέβη και «σε εκτεταμένες εκσκαφές που αλλοιώνουν το ανάγλυφο του χώρου», καθώς και «σε διαμορφώσεις του εδάφους, διάνοιξη ορύγματος για την εγκατάσταση δικτύου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας στον χώρο και τοποθέτηση μεταλλικών στύλων», φτάνοντας «στο σημείο να καταστρέψετε την ανατολική είσοδο […] του μητροπολιτικού πάρκου, που βρίσκεται στο σημείο αυτό επί 20 περίπου συναπτά έτη και που είχε κατασκευαστεί στο σημείο αυτό με τη συναίνεση του δήμου Ιλίου». Παρά τις σχετικές διαμαρτυρίες, μέχρι σήμερα ο δήμος δεν έχει απομακρύνει τις πινακίδες.

Η κόντρα συνεχίστηκε και το φετινό καλοκαίρι, αφού τον περασμένο Ιούνιο, μετά από το ξέσπασμα πυρκαγιάς στο πάρκο, ο κ. Ζενέτος κατηγόρησεΑνίκανος ο Φορέας Διαχείρισης να προστατέψει το Πάρκο Τρίτση | Δήμος Ιλίου τον φορέα διαχείρισης, επειδή «όχι μόνο αδιαφόρησε, αλλά στάθηκε ανίκανος να ανταποκριθεί στην υποχρέωσή του» για την προστασία και συντήρηση του πάρκου, υποστηρίζοντας ότι «το γεγονός αναδεικνύει, με τον πλέον επικίνδυνο τρόπο, την αδιαφορία των υπεύθυνων, κατά νόμο, μελών του Φορέα να λάβουν οποιαδήποτε μέριμνα προστασίας, με αποτέλεσμα, ένας από τους ελάχιστους πνεύμονες πρασίνου για τη Δυτική Αθήνα και το λεκανοπέδιο, να παραμένει αθωράκιστος. Αναδεικνύει όμως και τη γενικότερη εικόνα εγκατάλειψης του Πάρκου, εν μέσω θέρους». Ο φορέας απάντησεΗ πλήρης απάντηση του Φορέα Διαχείρισης στις παραπάνω κατηγορίες, ζητώντας από το δήμαρχο «να σταματήσει να διαδίδει ψευδείς ειδήσεις για θέματα πυρασφάλειας του πάρκου» και λέγοντας ότι προχώρησε σε εργασίες καθαρισμού και πυρασφάλειας στο χώρο του πάρκου, έχοντας –εν μέρει– ολοκληρώσει την αποψίλωση, που κατά την ημέρα της ανακοίνωσης, δηλαδή την 21η Ιουνίου, βρισκόταν ακόμη σε εξέλιξη.

Μετά την αλλαγή κυβέρνησης του περασμένου Ιουλίου, ο δήμος Ιλίου κατέθεσεΣτον Εισαγγελέα Περιβάλλοντος προσφεύγει ο Δήμος Ιλίου για την κατάσταση στο Πάρκο Τρίτση | Δήμος Ιλίου στα μέσα Αυγούστου μηνυτήρια αναφορά στον Εισαγγελέα Περιβάλλοντος για την κατάσταση στην οποίαν έχει περιέλθει το πάρκο, ενημερώνονταςΛήψη άμεσων μέτρων για το Πάρκο Τρίτση ζητά ο Δήμος Ιλίου από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας | Δήμος Ιλίου και την ηγεσία του ΥΠΕΝ. Στη μήνυση αναφέρεται ότι «εξαιτίας της εγκατάλειψης και της γενικότερης απαξίωσής του [πάρκου] από το Φορέα Διαχείρισης, στις 12/8/2019 βρέθηκαν μέσα στις λίμνες του νεκρά ψάρια, λύματα και κάθε λογής απορρίμματα, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται τεράστιοι κίνδυνοι υγείας για τους επισκέπτες του πάρκου αλλά και να απειλείται συνολικά η πανίδα της περιοχής», προσθέτοντας ότι «με τη μη λήψη των αναγκαίων μέτρων για την προστασία του πάρκου δημιουργούνται κίνδυνοι για την υγεία των επισκεπτών».

«Όταν είδαμε τα νεκρά ζώα στις βρόμικες και λασπωμένες λίμνες του πάρκου, αποφασίσαμε να απευθυνθούμε τόσο στη δικαιοσύνη, όσο και στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Πιστεύουμε ότι οι πολίτες αξίζουν να έχουν ένα καλύτερο πάρκο και ότι αυτό μπορεί να γίνει με το πέρασμά του στη διαχείριση του δήμου Ιλίου», είπε στο inside story ο κ. Ζενέτος.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η αυξημένη κριτική του δήμου έρχεται πολύ κοντά στο τέλος της τριετούς θητείας του διοικητικού συμβουλίου του Φορέα Διαχείρισης, η οποία ολοκληρώνεται στα τέλη Οκτωβρίου.

Το ερώτημα που εγείρεται τώρα είναι τι πέτυχε και τι δεν πέτυχε ο φορέας διαχείρισης την τελευταία τριετία για το πάρκο Τρίτση, η εικόνα του οποίου είναι σήμερα τουλάχιστον προβληματική. Το πιο πιεστικό ζήτημα είναι η κατάσταση στην οποία βρίσκονται το κανάλι και οι λίμνες του πάρκου, μεγάλο μέρος των οποίων έχει μετατραπεί σε μία βρόμικη μάζα λάσπης με νεκρές χελώνες και ψάρια.

Σε πρόσφατη ανακοίνωσή του μετά την ανακίνηση του θέματος στα μέσα ενημέρωσης, ο φορέας παραδέχτηκε ότι η σημερινή κατάσταση έχει «δυσάρεστες επιπτώσεις στην πανίδα και την χλωρίδα που φιλοξενείται μέσα στις λίμνες», ωστόσο υποστήριξε ότι αυτή εν πολλοίς οφείλεται στη συνεχώς μειούμενη παροχή νερού από το ρέμα της Εσχατιάς, τη μοναδική πηγή υδροδότησης των λιμνών, ένα πρόβλημα που οξύνθηκε μετά από αντιπλημμυρικά έργα που πραγματοποίησε το ΥΠΕΧΩΔΕ.

Παρόλα αυτά, ο φορέας υποστηρίζει ότι «έχει υλοποιήσει σοβαρά έργα υποδομής». Σύμφωνα με τον ίδιο, έχει προχωρήσει στην επαναλειτουργία του ιερού ναού του Αποστόλου Παύλου, σε δενδροφυτεύσεις, σε μερική αποκατάσταση του συστήματος πυρόσβεσης, σε τοποθέτηση 162 καινούργιων παγκακιών, 120 κάδων απορριμμάτων και 50 τραπεζοπάγκων, σε τοποθέτηση περί των 150 φωτοβολταϊκών σωμάτων για τη φωταγώγηση του πάρκου, σε καθαρισμό των μονοπατιών και των διαδρόμων, σε βάψιμο των εισόδων και των μεταλλικών κατασκευών του πάρκου, σε εργασίες συντήρησης στο κτίριο της Κιβωτού, σε λειτουργία δύο νέων καφετεριών και σε αποκατάσταση της κεντρικής γέφυρας στην πέμπτη λίμνη του πάρκου.

Αν και σημαντικές, οι παραπάνω παρεμβάσεις μάλλον δεν αλλάζουν τη μεγάλη εικόνα. Μάλιστα, η ελλιπής φύλαξή του πάρκου, για την οποία υπεύθυνος είναι ο φορέας διαχείρισης, έχει οδηγήσει σε αναίρεση μέρους των προσπαθειών του. Για παράδειγμα, λίγο καιρό μετά την τοποθέτηση των καινούργιων παγκακιών και τραπεζοπάγκων, άγνωστοι αφαίρεσαν μέρος αυτών ή και τα πήραν ολόκληρα.

Ακόμη, η ελλιπής φύλαξη επέτρεψε την αφαίρεση καλωδίων από τις εγκαταστάσεις του πάρκου, με αποτέλεσμα οι κολόνες φωτισμού να είναι αδύνατον να λειτουργήσουν, ακόμα και αν αντικατασταθούν οι –στη συντριπτική πλειοψηφία τους– σπασμένες λάμπες. Αυτός ήταν και ένας από τους λόγους για τον οποίον τοποθετήθηκαν λάμπες με φωτοβολταϊκά, ώστε να μην αφαιρεθεί ξανά η καλωδιακή εγκατάσταση.

Χελώνα στο κανάλι του πάρκου Τρίτση

Το inside story επικοινώνησε με τον Φορέα Διαχείρισης, ζητώντας του να σχολιάσει τη σημερινή κατάσταση και να μας εξηγήσει αφενός γιατί μακροχρόνια προβλήματα του πάρκου, με κυριότερα την κακή κατάσταση λιμνών και του καναλιού του, δεν έχουν επιλυθεί, αφετέρου τους λόγους για τους οποίους δεν έχει πετύχει την πλήρη αξιοποίηση της χρηματοδότησής του. Ο φορέας δεν ανταποκρίθηκε στο αίτημα για τοποθέτηση στα παραπάνω ζητήματα.

Η διοίκηση του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας θεωρεί προβληματική τη σημερινή κατάσταση του πάρκου. «Από την επίσκεψη που πραγματοποιήσαμε με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστή Χατζηδάκη, βγάλαμε δύο συμπεράσματα. Το πρώτο είναι ότι το πάρκο Τρίτση είναι ένας χώρος με πλούσια βιοποικιλότητα και με μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης, που θα μπορούσε να προσελκύει επισκέπτες όχι μόνο από τις γύρω περιοχές, αλλά από ολόκληρη την Αττική. Το δεύτερο είναι ότι η κατάσταση του πάρκου απέχει πολύ από την πραγμάτωση της δυναμικής του και την ανάδειξή του ως ενός κοσμήματος για την δυτική Αττική», είπε στο inside story ο Κωνσταντίνος Αραβώσης, Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων του ΥΠΕΝ. «Εμείς έχουμε την πεποίθηση ότι για να καταφέρει το πάρκο να επιτελέσει τον κοινωνικό του σκοπό, χρειάζεται business plan και επενδύσεις. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε συζητήσεις με τους δήμους της περιοχής και την περιφέρεια Αττικής, ώστε να δούμε ποιος θα είναι αρμόδιος για το πάρκο στο μέλλον. Όποιος το αναλάβει, θα πρέπει να διαμορφώσει ένα σχέδιο, όχι μόνο για την κάλυψη των εξόδων του πάρκου, αλλά και για την αύξηση των εσόδων του με σκοπό την καλύτερη λειτουργία του. Πιστεύουμε ότι αν αναβαθμιστεί το πάρκο, θα αναβαθμιστεί ολόκληρη η δυτική Αττική».

Σχετικά με τον υπάρχοντα φορέα διαχείρισης, ο κ. Αραβώσης είπε ότι «η σημερινή εικόνα του πάρκου αποτυπώνει το τι κατάφερε και το τι δεν κατάφερε. Αυτό που θα πρέπει να πούμε είναι ότι ο φορέας διαχείρισης δεν κατάφερε να αξιοποιήσει πλήρως τη χρηματοδότηση που εξασφάλισε η κεντρική κυβέρνηση. Αν και ακόμα δεν έχει αποκρυσταλλωθεί το πλάνο της επόμενης ημέρας –πρώτα θα προχωρήσουμε σε διαβούλευση με τους αρμόδιους φορείς και την τοπική αυτοδιοίκηση– πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι τόσο το μοντέλο διοίκησης, όσο και η στελέχωσή της, θα αλλάξει. Η ανάδειξη των μελών του διοικητικού συμβουλίου από πολλές διαφορετικές υπηρεσίες ουσιαστικά έχει οδηγήσει σε διασπορά και εν τέλει απώλεια της πολιτικής ευθύνης».

Από το ρεπορτάζ του inside story προκύπτει ότι μετά την κατάθεση της μήνυσης στον Εισαγγελέα Περιβάλλοντος, ο Φορέας Διαχείρισης πήρε την απόφαση να τροφοδοτήσει με νερό την πέμπτη λίμνη του πάρκου, κίνηση που μάλλον δείχνει ότι και ο ίδιος θεωρεί προβληματική την κατάσταση των λιμνών και του καναλιού.

Σύμφωνα με το σχετικό έγγραφοΔιαβάστε το πλήρες έγγραφο που αναρτήθηκε από τον φορέα στη Διαύγεια, για την παραπάνω δαπάνη δεσμεύτηκε πίστωση ποσού έως 20.000 ευρώ πλέον ΦΠΑ 24%, δηλαδή ύψους 24.800 ευρώ. Το ζήτημα που εγείρεται εν προκειμένω είναι ότι η παραπάνω εργασία πραγματοποιήθηκε πριν επισκευαστεί ή αντικατασταθεί η μεμβράνη στεγανοποίησης της λίμνης, η οποία χρειάζεται για να μην χαθεί το νερό που προστέθηκε στη λίμνη, κάτι που δείχνει ότι δεν δόθηκε οριστική λύση στο πρόβλημα, παρά τη δαπάνη.

Η παραπάνω ήταν μία από τις πολλές φορές που στο πέρασμα των τελευταίων δύο δεκαετιών οι εκάστοτε υπεύθυνοι για τη διαχείριση του πάρκου προσπάθησαν να λύσουν τα πιεστικά προβλήματά του όχι με κάποιο μακρόπνοο σχέδιο, αλλά με άμεσες αποφάσεις της τελευταίας στιγμής. Αν η διαχείριση του πάρκου από τις ελληνικές κυβερνήσεις όλου του πολιτικού φάσματος αφήνει μικρή αισιοδοξία για το μέλλον του, παραμένει παρήγορο ότι οι πολίτες, με την παρουσία τους και την εθελοντική προσφορά τους, συνεχίζουν να το στηρίζουν. Ίσως τελικά έτσι να σωθεί το πάρκο.