Νίκος Βασιλειάδης

Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν φαίνεται να ξυπνά κάθε πρωί με τον εφιάλτη μιας ακόμη μεγαλύτερης επιδείνωσης της τουρκικής οικονομίας, ένας εφιάλτης που προστέθηκε σε αυτόν της κατάρρευσης της φήμης της χώρας του σε όλο τον δυτικό κόσμο αλλά και τη μείωση της επιρροής του κόμματός του στο εσωτερικό της Τουρκίας. Αλλά ο Τούρκος ηγέτης προς το παρόν δείχνει να αρνείται να κοιτάξει κατάματα την πραγματικότητα και επιμένει να διατηρεί με κάθε τρόπο την ψευδαίσθηση του μεγαλείου του. Το ερώτημα είναι, πού θα οδηγήσουν τον ίδιο αλλά και την χώρα του όλες αυτές οι ψευδαισθήσεις.

Ο Ερτογάν θεωρείται ο άνθρωπος που κληρονόμησε μια πολλά υποσχόμενη οικονομία που χτίστηκε με αμερικανική και ευρωπαϊκή υποστήριξη. To 2014 και το 2018 μπορεί η Τουρκία να κατάφερε να επιβιώσει μετά τις νομισματικές κρίσεις που χτύπησαν την οικονομία της, ωστόσο αυτήν τη φορά τα πράγματα ίσως και να μην έχουν την ίδια ευτυχή κατάληξη. Σήμερα οδηγεί τη χώρα στο χείλος της χρεοκοπίας. Στην προσπάθειά του να αναβιώσει την «οθωμανική κληρονομιά», έφερε αίμα και καταστροφή όχι μόνο στον δικό του λαό, αλλά και σε εκατοντάδες αθώους πολίτες σε ολόκληρο τον αραβικό κόσμο.

Ο Ερντογάν, ο ηγέτης που υποσχέθηκε να προωθήσει δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις στη χώρα του, γύρισε την πλάτη του στους δημοκρατικούς θεσμούς της Τουρκίας και τους έθεσε υπό την αυστηρή δέσμευση οργανώσεων όπως η Μουσουλμανική Αδελφότητα. Συμμάχησε με τρομοκρατικές φατρίες που υπονομεύουν την κυριαρχία των εθνών-κρατών τους, ενώ καταστρέφουν τη Μέση Ανατολή. Χωρίς καμία προειδοποίηση, ο τουρκικός λαός βρέθηκε κυβερνούμενος από έναν δικτάτορα του οποίου οι ψευδαισθήσεις και οι φαντασιώσεις έστειλαν τουρκικά στρατεύματα σε απομακρυσμένες πολεμικές ζώνες που εκτείνονται από τη Συρία και το Ιράκ μέχρι τη Λιβύη, το Κατάρ και την Υεμένη και τώρα επιχειρεί να ανοίξει ένα νέο μέτωπο στην ανατολική Μεσόγειο με την Ελλάδα αλλά κυρίως με την Ευρωπαϊκή Ένωση που δείχνει να δυσανασχετεί στην συνεχιζόμενη επιθετικότητά του. Η Τουρκία έχει γίνει μια εστία για μισθοφόρους και τρομοκράτες, ένας καταυλισμός από το οποίο οι εξτρεμιστές μπορούν να σχεδιάσουν και να πραγματοποιήσουν τις επιθέσεις τους εναντίον αθώων πολιτών σε ολόκληρο τον κόσμο.

Δυστυχώς, ο απλός Τούρκος πολίτης δεν βλέπει παρά μια τρομερή οικονομική κατάρρευση και την ταχεία επιδείνωση των πυλώνων του σύγχρονου τουρκικού κράτους που ιδρύθηκε από τον Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ. Η μεγάλη συρρίκνωση των αποθεματικών σε ξένο νόμισμα της χώρας, η νομισματική πολιτική της κεντρικής τράπεζας η οποία έχει αποδειχτεί αδύναμη, η βαθιά ύφεση στην οποία θα βρεθεί φέτος η Τουρκία λόγω του σοκ της πανδημίας, οι εξαιρετικά δύσκολες πιστωτικές συνθήκες στις οποίες έχουν περιέλθει οικονομία, επιχειρήσεις και τράπεζες, καθώς και η πολιτική της κυβέρνησης με τις προκλήσεις που δημιουργεί και τις εντάσεις που σημειώνονται με Μόσχα, Ουάσινγκτον, καθώς και με την Ευρωπαϊκή Ένωση λόγω Ελλάδας και Κύπρου απειλούν να ρίξουν την χώρα σε ένα τέλμα δίχως τέλος. Η Τουρκία, η οποία κάποτε καυχιόταν με το σύνθημα «μηδενικά προβλήματα» με τους γείτονές της, βρίσκεται τώρα σε σύγκρουση με σχεδόν κάθε άλλο παίκτη στην περιοχή.

Παρά όλους τους χειρισμούς του Ερντογάν στο εσωτερικό της χώρας, οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η άλλοτε υψηλή δημοτικότητά του έχει πέσει κάτω από το 37%. Προς το παρόν όλα δείχνουν πως ο τούρκος ηγέτης εμμένει πεισματικά στις μέχρι τώρα επιλογές του και δεν έχει κανένα όραμα για το πώς να βγει από το τέλμα στο οποίο έριξε τη χώρα του. Η Ευρώπη έχει παγώσει κάθε διαπραγμάτευση για ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε, η Αμερική την θεωρεί υπευθύνη για την ένταση στην Μεσόγειο και τα κράτη της Μέσης Ανατολής δεν μπορούν πλέον να την ανεχθούν. Συνεπώς, συνεχίζει να καταφεύγει στο συνηθισμένο modus operandi του: επίθεση εναντίον όλων. Η εστίασή του παραμένει αυστηρά στη Λιβύη παρά το πλήγμα που δέχθηκε εκεί λόγω της παρέμβασης της Αιγύπτου.

Πώς μπορεί η Τουρκία να αποφύγει τη ζοφερή μοίρα που την οδηγεί ο Ερντογάν; Η μόνη ελπίδα παραμένει ο τουρκικός λαός. Οι Τούρκοι πολίτες στήριξαν τον Ερντογάν στο παρελθόν εξαιτίας της βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης, κυρίως όσων βρίσκονταν στο οικονομικό και κοινωνικό περιθώριο επί κεμαλιστών. Αργότερα, υποστήριξαν την αυταρχοποίηση της χώρας τους, εκφράζοντας την εμπιστοσύνη τους στο πρόσωπό του. Ωστόσο, η στοίχισή τους αυτή έγινε υπό τον όρο της διατήρησης της θετικής πορείας της οικονομίας. Σήμερα, με την ανατίμηση βασικών αγαθών, την αύξηση της ανεργίας και τη μείωση των ξένων επενδύσεων, τα περιθώρια υπομονής τους αρχίζουν να εξαντλούνται και μαζί εξαντλείται και ο χρόνος του Τούρκου ηγέτη.

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.

The article expresses the views of the author

iPorta.gr