Ξυνελών τε λέγω τήν τε πᾶσαν πόλιν τῆς Ἑλλάδος παίδευσιν εἶναι
καὶ καθ᾿ ἕκαστον δοκεῖν ἄν μοι τὸν αὐτὸν ἄνδρα παρ᾿ ἡμῶν ἐπὶ πλεῖστ᾿ ἂν εἴδη καὶ μετὰ χαρίτων μάλιστ᾿ ἂν εὐτραπέλως τὸ σῶμα αὔταρκες παρέχεσθαι.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Ἀνακεφαλαιώνοντας λοιπὸν τὰ παραπάνω τονίζω,
ὅτι ἡ ὅλη πόλη εἶναι σχολεῖο τῆς Ἑλλάδας καὶ ὅτι, κατὰ τὴ γνώμη μου,
ὁ καθένας ἀπὸ ἐμᾶς ἔχει τὴν ἱκανότητα νὰ προσαρμοστεῖ πρὸς τὶς πλέον διαφορετικὲς μορφὲς δράσεως μὲ τὴν μεγαλύτερη εὐστροφία καὶ χάρη.

(ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΚΛΕΟΥΣ, από το διαδίκτυο)

Η κόλαση είναι αφόρητη χωρίς παρέα, συμπάσχοντες, κοινό. Ή έστω έναν Ντάντε Αλιγκιέρι να την καταγράψει. Το ίδιο κι ο Παράδεισος.

Μιλάω για κάτι που ξέρω; Όχι βέβαια!

Μεταφορικά μιλάω. Και από την άνεση κι ανευθυνότητα του γραφείου μου…

Όπως μεταφορικά μιλάνε κι όσοι λένε «Μου ‘χεις μαυρίσει την ψυχή!» ή «Μου ‘χεις κάνει τη ζωή μου κόλαση!».

Όπως σχήμα λόγου έχει γίνει και το «κόβω φλέβες».

Γιατί να πω όμως μια τόσο άγρια και αυτοκτονική φράση;

«Κόβω φλέβες…». Για τι;

Για κάτι που λατρεύω; Για κάτι που απεχθάνομαι; Για κάτι που ποθώ; Για ένα πάθος μου, θεμιτό ή άνομο; Για το μίσος ή την οργή που νιώθω; Ή μήπως για την επιθυμία μου να υπάρξω σαν κάτι άλλο απ’ αυτό που με κάνει να μαραζώνω;
Όμως, ακόμα και σε πράξεις έσχατης οδύνης, ακόμα κι όταν σουρουπώνει η λογική και τα σκοτάδια του νου δεν έχουν ούτε ένα μικρό φωτάκι, για να μη φοβάσαι τη νύχτα, ακόμα και τότε που η απελπισία πήζει μέσα σου και γύρω σου σαν λάβα που κρυώνει, ακόμα και τότε, υποθέτω ότι θα ‘θελες σε κάποιον να φωνάξεις: «Φοβάμαι! Θέλω! Αγαπάω! Μισώ!»
Ίσως να το έκανες κιόλας. Αλλά μπορεί να μη βρέθηκε κανένας να σε ακούσει. Ή, κι αν σε άκουσαν, να τους μάγκωσε κάτι… Γραφειοκρατία να το πω; Βαρεμάρα να το πω; Μπορεί κι ένα «Δε μας χέζει κι αυτός ο μουρλάρας…Τι θέλει πάλι;»
Αλλά εσύ μπορεί να ούρλιαζες. Ή μήπως σώπαινες; Ή μήπως δεν μπορούσαν να ακούσουν τη φωνή σου γιατί ήταν πολύ σιγανή; Καθώς…

Δύσκολο να κάνω τέτοιες παρομοιώσεις αλλά κι εγώ, αν ούρλιαζε ένα μυρμήγκι την ώρα που ―μπορεί και άθελά μου― ετοιμαζόμουνα να το λιώσω με το παπούτσι μου, θα το άκουγα; Πώς ουρλιάζουν― αν…― τα μυρμήγκια;
Ναι. Μπορεί να ούρλιαζες καιρό.

Μέχρι που πήρες το ουρλιαχτό σου, το ακόνισες καλά καλά ―χαρτοκόπτη, είπαν, πήρες― και χράαατς… «Κοιτάτε με! Κόβω φλέβες!»

Γιατί; Για να τελειώνεις με τι; Να σώσεις τι; Να εκδικηθείς ποιους; Ποιο μάθημα θέλησες να δώσεις και σε ποιους; Με χαρτοκόπτη; Βιβλίο είσαι, αδιάβαστο;

Εδώ έχω σκοτάδι. Χωρίς κανένα μικρό φωτάκι για να μη σε φοβάμαι.

Γιατί σκέφτομαι…

Τι δίδαξες εκείνη τη στιγμή στους μαθητές σου; Ποιο ήταν το μάθημα; Με ποιαν άχρηστη ή χρήσιμη γνώση θέλησες να τους φορτώσεις;

Ότι η κόλαση του καθενός είναι και μοναχική και αφόρητη;

Ότι η κραυγή τού πλησίον είναι πάντοτε σινιάλο κινδύνου;

Κι αυτό σε κάνει καλό δάσκαλο;

Γιατί το ποιος είναι καλός άνθρωπος είναι κάτι που δεν μπορώ να ορίσω. Υποθέσεις κάνω ακόμα…

Τι ήταν αυτό που τόσο σε τύφλωσε και δεν είδες το δικό τους μετά, μετά την πράξη σου, που για πάντα θα κουβαλάνε;

Αν είδαν περισσότερα απ’ όσα τα μάτια βλέπουν και τα αυτιά ακούνε σ’ ένα τέτοιο μάθημα…

Μήπως ήταν ένα ματωμένο « Όχι άλλο πια!» που δεν έβγαινε από το στόμα σου και μόνο από τις φλέβες σου έπρεπε να το βγάλεις;

Μήπως αυτό ήθελες; Το μοίρασμα της ενοχής; Για όσους δεν έδειξαν συμπόνια; Για όσους δεν προστάτεψαν εσένα και τους μαθητές σου από την ίδια σου την απόγνωση;

Ή, μήπως, θέλησες να ραντίσεις με το αίμα σου την εποχή σου και τον χρόνο σου, που δεν άντεχες άλλο;

Μ’ έναν ηρωισμό που ―για μένα, κι όσο κι αν συμπονώ το πάθος σου― τίποτα το ηρωικό δεν έχει και, συμφωνώντας με τον αρχαίο συγγραφέα, θα επαναλάβω ότι: «ὁ καθένας ἀπὸ ἐμᾶς ἔχει τὴν ἱκανότητα νὰ προσαρμοστεῖ πρὸς τὶς πλέον διαφορετικὲς μορφὲς δράσεως μὲ τὴν μεγαλύτερη εὐστροφία καὶ χάρη».

Αν ήταν αλλιώς τα πράγματα, θα πήγαινες μαζί με τους μαθητές σου στην παρέλαση σε λίγες μέρες; Θα τους μιλούσες για κείνο το άλλο ―το πραγματικά ηρωικό― «Όχι»;

Και τι θα έλεγες;

26 Οκτωβρίου 2014

Εικόνα: Ο καθηγητής κι ο χαρτοκόπτης, K.A.M., Copyright © 2014, Kostis A. Makris

Κωστής Α. Μακρής