Ο Μάνος Χατζιδάκις είναι αναμφισβήτητα μία από τις σπουδαιότερες μορφές της σύγχρονης Ελλάδας. Αποτελεί σταθμό όχι μόνο για τις μουσικές που έχουν χαϊδέψει τα αφτιά μας και έχουν διευρύνει τους ορίζοντες της ψυχής μας αλλά και ως προσωπικότητα καθώς διέσχιζε τα μονοπάτια της ζωής του με παντιέρα του την ειλικρίνεια, τον αυτοσαρκασμό, τη δύναμη της Αλήθειας.

Όπως γράφει ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του γεννήθηκε μια Τρίτη στις 10 το βράδυ την 23η Οκτωβρίου του 1925 στη Ξάνθη (στο ζώδιο του Ζυγού και όχι του Σκορπιού όπως πολλοί νομίζουν), την πόλη όπου τότε συνυπήρχε η τούρκικη μουσική επιρροή μαζί με τον Ευρωπαϊκό αέρα που είχαν φέρει μαζί τους οι πρόσφυγες της Ιωνίας και ιδιαίτερα οι Σμυρνιοί.

Ο πατέρας του Γεώργιος Χατζιδάκις ήταν δικηγόρος από την Κρήτη ενώ η μητέρα του Αλίκη Αρβανιτίδου ήταν από την Ανδριανούπολη και η υπεύθυνη, όπως ο ίδιος έλεγε, για το γεγονός ότι έγινε ποιητής καθώς κουβαλούσε στην ψυχή του τους γρίφους που του κληροδότησε.

Ο Χατζιδάκις αναφέρει ότι οι γονείς του συνεργάστηκαν μόνο για να τον φέρουν στη ζωή (τους ευχαριστούμε!) και ότι προσπάθησε πολύ για να τους καταλάβει αλλά ποτέ δεν τα κατάφερε.

Το 1932 και μετά τον χωρισμό των γονέων του, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα με τη μητέρα του και ο Μάνος άρχισε να σπουδάζει στην πρωτεύουσα.

Το 1938 πέθανε ο πατέρας του σε αεροπορικό δυστύχημα, τη στιγμή που ξεσπούσε η λαίλαπα του Β’ παγκοσμίου πολέμου, γεγονότα που επέφεραν οικονομικές δυσχέρειες στην οικογένεια και ανάγκασαν το Μάνο να εργάζεται από πολύ μικρός.

Ο Χατζιδάκις ποτέ δεν θεώρησε σπουδές αυτές των τυπικών σχολείων σε αντίθεση με τις “σπουδές” των ερώτων και της ποίησης που για εκείνον ήταν οι σημαντικές και οι σπουδαίες.

Όπως ο ίδιος αναφέρει, είχε επηρεαστεί από τον Ερωτόκριτο, τον στρατηγό Μακρυγιάννη και κάποιους τυχερούς που αποτελούσαν τις εκάστοτε συναναστροφές του. Αξίζει να σημειωθεί ότι φίλοι του Μάνου Χατζιδάκι ήταν οι μεγάλες προσωπικότητες της θρυλικής γενιάς του ’30, όπως ο Νίκος Γκάτσος, Ουσσέας Ελύτης, Γιώργος Σεφέρης, Άγγελος Σικελιανός, Γιάννης Τσαρούχης (πόσο θα ήθελα να κάνω ένα κβαντικό άλμα στο παρελθόν και να βρεθώ σε αυτήν την παρέα).

Μολονότι ο Χατζιδάκις είναι ιδιοφυής μουσικός και αναγνωρισμένος παγκοσμίως (ας μην ξεχνάμε ότι του έχει απονεμηθεί το Όσκαρ μουσικής για την ταινία “ποτέ την Κυριακή”, το 1960), δεν ολοκλήρωσε ποτέ τις σπουδές του στο ωδείο γιατί θεωρούσε ότι τέτοιου είδους σπουδές θα τον οδηγούσαν στο να εξομοιωθεί με ένα κρατικοδίαιτο μουσικό.

Ενώ ο Μάνος Χατζιδάκις είχε αποκλείσει το μπουζούκι και τον μπαγλαμά από τη γκάμα του, ήταν ο καταλύτης για να συνενωθεί η ρεμπέτικη μουσική με την αριστοκρατία καθώς διατυμπάνισε την ευφυία των ρεμπέτικων μουσικών συνθέσεων και ενορχήστρωσε πολλά ρεμπέτικα με το δικό του τρόπο.

Το 1966 Ο Χατζιδάκις ταξίδεψε στην Αμερική και έγινε ευρύτατα γνωστός στο παγκόσμιο κοινό.

Όταν γύρισε από την Αμερική, το 1972, ίδρυσε το μουσικό καφεθέατρο “Πολύτροπο”, στο οποίο όπως ο ίδιος έλεγε ήθελα να παρουσιάζει τελετουργικά τη μουσική με όλα τα μέσα που του παρείχε η σύγχρονη θεατρική εμπειρία.

Ο Μάνος Χατζιδάκις άρχισε να γίνεται γνωστός στο ευρύτερο ελληνικό κοινό από το 1975 και μετά, περίοδο την οποία ο ίδιος χαρακτηρίζει σαν δημοσιοϋπαλληλική. Σε αυτό το διάστημα ο Χατζιδάκις απογοητεύτηκε πολλές φορές από το σαθρό κρατικό – κομματικό μηχανισμό καθώς δεν μπόρεσε να υλοποιήσει τα οράματά του αλλά κατάφερε και να εξυψώσει το στείρο κλασικισμό του τρίτου ραδιοφωνικού προγράμματος και να μας χαρίσει αξέχαστες στιγμές λόγου και τέχνης. (Πολλοί από τη γενιά μου τραγουδάμε ακόμη φανατικά τα τραγούδια της Λιλιπούπολής και ψάχνουμε απεγνωσμένα στους δέκτες μας αλλά αμέσως μετά επανερχόμαστε στη σκληρή πραγματικότητα του σήμερα).

Το πολιτιστικό έργο που μας παρέδωσε ο Μάνος Χατζιδάκις είναι τεράστιας έκτασης. Έφυγε από κοντά μας στις 15 Ιουνίου του 1994 και αυτή τη στιγμή παίζει μουσικές του Παραδείσου, αν όχι εκεί που βρίσκεται, σίγουρα στις δικές μας καρδιές και όπου ακούγονται τα δημιουργήματά του απ’ άκρη σε άκρη του πλανήτη.

Ζυγός (γεννημένος στην εκπνοή του ζωδίου, ελάχιστα λεπτά της μοίρας πριν ο Ήλιος περάσει στο ζώδιο του Σκορπιού) με ωροσκόπο Καρκίνο και Σελήνη στον Αιγόκερω.

Ο Ήλιος του Χατζιδάκι συμμετέχει σε ένα Σταυρό με τους Δεσμούς της Σελήνης (τετράγωνα) και τον Χείρωνα (αντίθεση) που με οδηγεί στη σκέψη ότι ένα ισχυρό κάρμα είχε επιβάλλει σε αυτόν τον άνθρωπο να παραπέει μεταξύ του “παρελθόντος” και του “μέλλοντος”, μεταξύ της προέλευσης και του στόχου του, ψάχνοντας να βρει τη λύτρωση. Και να που το μυστικό της λύτρωσης ήταν το Ηλιακό Φως, το οποίο έπρεπε να λάμψει μέσα από ένα ζώδιο της Αφροδίτης. Ίσως ο Μάνος να μην είχε το δικαίωμα επιλογής για το αν θα έπρεπε να γίνει μουσικός. Απλά γεννήθηκε για να υλοποιήσει τις μουσικές που έπαιζε ο Απόλλωνας στη λύρα του.

Η Σελήνη του Μάνου με τη μεγάλη ψυχή (υπάρχουν πολλές μαρτυρίες για μυστικές αγαθοεργίες, προσφορά στο πλησίον, κλπ), βρίσκεται στον Αιγόκερω κι εδώ όσοι γνωρίζουν κάτι από αστρολογία θα εκπλαγούν καθώς το συγκεκριμένο περιβάλλον δε φημίζεται για τη μεγαλόψυχη Σελήνη του. Όμως εδώ μιλάμε για μια Σελήνη στον έβδομο οίκο που και πάλι μας παραπέμπει στη μουσική σε σύνοδο με τον Δία για περισσότερη ψυχική διεύρυνση και σε αντίθεση με τη σύνοδο ωροσκόπου – Πλούτωνα για να μας εξηγεί πώς αυτός ο υπέροχος μουσουργός βουτούσε στο συλλογικό ασυνείδητο και από κάθε τέτοιο μακρινό ταξίδι του μας έφερνε πλούσια δώρα όπως “το χαμόγελο της Τσοκόντα”, “reflections”, “ο μεγάλος Ερωτικός”, “ο σκληρός Απρίλης του ’45” και τόσα άλλα…

Το Ταυ τετράγωνο στην αντίθεση Σελήνης – Δία με Πλούτωνα – ωροσκόπο έχει σαν κορυφή του τον Άρη, ο οποίος βρίσκεται στο Ζυγό στον τέταρτο οίκο και εξηγεί γιατί ο Μάνος ήθελε να γνωρίσει σε βάθος τους γονείς του αλλά τελικά δεν τα κατάφερε. Κι ίσως ακόμη να μην ήθελε να γνωρίσει μόνο τους φυσικούς του γονείς σε βάθος αλλά και τις πιο απόμακρες ρίζες του, αυτές που τον συνέδεαν με τη Θεϊκή πλευρά του.

Ωροσκόπος στον Καρκίνο και να που ένα βρέβος με αγνή ψυχή αλλά και πολλές απαιτήσεις ξεπετιέται για να μας γοητεύσει με τα πεισματάκια και τις ιδιαιτερότητές του. Ευαισθησία και συναισθηματισμός που όμως επηρεάζονται από τον Πλούτωνα που κυριολεκτικά καθηλώνει τον ωροσκόπο. Αυτή η σύνοδος τον προίκισε με διείσδυση, αναλυτική ικανότητα, υψηλό δείκτη νοημοσύνης, συναισθηματική ευφυία, μαχητικότητα αλλά και κάποιες τάσεις να νιώθει παραμελημένος ή να αισθάνεται εύκολα την απόρριψη και να γίνεται απόλυτος και δηκτικός.

Οι όψεις του Ήλιου, της Σελήνης και του ωροσκόπου του, μας δίνουν ένα αστρολογικό χάρτη που απεικονίζει έντονα το στοιχείο του θανάτου και της αναγέννησης. Ο γενέθλιος χάρτης του Μάνου Χατζιδάκι σαφώς και καταδεικνύει τον καλλιτέχνη που βίωσε τον πόνο και τα τραύματα που επιφέρουν ο θάνατος του πατέρα, η ανέχεια, ο πόλεμος αλλά αποκαλύπτει τη μεταμορφωτική ικανότητα να μετουσιώνει τον πόνο σε δημιουργικότητα, σε ποίηση, σε ιδεολογία. Έχουμε έναν άνθρωπο που ήταν εξελιγμένος και αναβιβασμένος συνειδησιακά.

Ο Ερμής σε σύνοδο με τον Κρόνο στο Σκορπιό, στον πέμπτο οίκο, σε τρίγωνο με τον Πλούτωνα και σε εξάγωνο με Δία και Σελήνη δίνει έναν τέλειο συνδυασμό που εξηγεί γιατί ο Χατζιδάκις ήταν τόσο πολύ οξυδερκής και ετυμόλογος, συχνά λακωνικός και ενίοτε αποφθεγματικός και γιατί ο λόγος του συνδύαζε την απόλυτη ευαισθησία με την απόλυτη αυστηρότητα. Αυτές τις όψεις του Ερμή τις έχει περιγράψει πολύ καλύτερα από εμένα ο ίδιος, με τα εξής λόγια του:

“Αδιαφορώ για την δόξα. Με φυλακίζει μες στα πλαίσια που καθορίζει εκείνη κι όχι εγώ.

Πιστεύω στο τραγούδι που μας αποκαλύπτει και μας εκφράζει εκ βαθέων, κι όχι σ’ αυτό που κολακεύει τις επιπόλαιες και βιαίως αποκτηθείσες συνήθειές μας.

Περιφρονώ αυτούς που δεν στοχεύουν στην αναθεώρηση και στην πνευματική νεότητα, τους εύκολα «επώνυμους» πολιτικούς και καλλιτέχνες, τους εφησυχασμένους συνομήλικους, την σκοτεινή και ύποπτη δημοσιογραφία καθώς και την κάθε λογής χυδαιότητα”.

Σμάρω Σωτηράκη   

Τηλ.Επικοινωνίας: 210-8020230