Ο Γιάννης Πανούσης είναι Ομότιμος Καθηγητής Εγκληματολογίας του Παν/μιου Αθηνών.

Διαβάστε όλα τα άρθρα του Γιάννη Πανούση ΕΔΩ

Ο κλέφτης ξέρει ποιός τον έκλεψε

Edgar Allan Poe

Επειδή το θέμα των φυλακών και των κρατουμένων επανήλθε και μέσω της δήλωσης του προέδρου Τραμπ ότι το 54%  των έγκλειστων στις ελληνικές φυλακές είναι αλλοδαποί [χωρίς προφανώς να εξηγήσει ποιές εθνότητες, ποιές ηλικίες για ποιά αδικήματα] σκέφτηκα να καταθέσω κάποιες απόψεις, που μου γεννήθηκαν μελετώντας το βιβλίο της Monica Wood, Πώς να διαβάσεις ένα βιβλίο, μτφ.Βάσια Τζανακάρη, Κλειδάριθμος 2025

-η φυλακή ‘έχει βρωμερά σωθικά’ [σελ.39], τα οποία δεν φαντάζονται καν οι εκτός, που άλλοτε ρομαντικοποιούν κι άλλοτε πολιτικοποιούν την κατάσταση

-η φυλακή δεν είναι ‘αδελφότητα’ [σ.239], όσο κι αν κάποιοι φουκωϊκοί  αναζητούν κοινό παρονομαστή στα αξιακά συστήματα των εγκλείστων, μιλώντας για ‘κοινότητα’

-η φυλακή είναι ‘κάτι ενδιάμεσο μεταξύ ζωής και θανάτου’[σ.342], που εκφράζει την ανάγκη επιβίωσης και συμβίωσης του κάθε κρατούμενου, με βάση τον κανόνα eat, read, sleep [σ.19]

Σε κάθε περίπτωση η φυλακή βάζει κρίσιμα ερωτήματα στην Πολιτεία, την κοινωνία και τον πολιτισμό μιάς χώρας [Don De Lillo, Ζυγός], μιάς και οι άνθρωποι-κρατούμενοι έχουν την ανάγκη να εμπιστευθούν κάποιον [Κλαίρη Θεοδώρου, Τρεις ερωτήσεις] για να του διηγηθούν τη δική τους ιστορία και τη δική τους ‘αλήθεια’, που συχνά καταλήγει στο υπαρξιακό ερώτημα: “μόνον εγώ φταίω που έγινα εγκληματίας;”

ΥΓ.: Οι γενικεύσεις και απλουστεύσεις του τύπου ‘για όλα είναι υπεύθυνη η φτώχεια ή η αμορφωσιά’, πέραν του ότι δεν ερμηνεύουν όλα τα εγκλήματα, στερούν από τον δράστη την ελευθερία της κακής επιλογής κι από την Εγκληματολογία το θεωρητικό  και ερευνητικό της διακύβευμα ως επιστήμης.