«Όταν κάποιος σου λέει ότι πλούτισε με σκληρή δουλειά, ρώτησέ τον: τίνος την δουλειά εννοείς;» είπε πριν έναν αιώνα ο αμερικανός ποιητής Don Marquis. Δεν ήταν μόνο ότι είχε διαβάσει τις μαρξιστικές θεωρίες για την υπεραξία του κέρδους που αποσπά το κεφάλαιο από τον άνθρωπο.

Ήξερε- όπως πολλοί λόγιοι και στοχαστές της εποχής του στην καπιταλιστική Αμερική- να κάνει θεωρητική αποκρυστάλλωση των γεγονότων, να κατέχει την ιστορική τους φόρτιση.

Έβλεπε ότι από το 1910 ως το 1913 περίπου 600 ανθρακωρύχοι είχαν χάσει τη ζωή τους σε εργατικά ατυχήματα στην Αμερική των αναπτυσσόμενων τότε ορυχείων (που κυρίως κατείχε ο μεγιστάνας Ροκφέλερ).

Τα ημερομίσθια ήταν τόσο χαμηλά ώστε πολλές οικογένειες ικανοποιούνταν με τις «αποζημιώσεις θανάτου» που έφταναν τα εφτακόσια δολάρια (χώρια το φέρετρο των είκοσι δολαρίων). Ανάμεσά τους εκείνη την περίοδο, δούλευαν 350 περίπου Έλληνες( 13 θάνατοι).

Ήξερε ο ποιητής Marquis για τον Λούη Τίκα, τον συνδικαλιστή από την Κρήτη που δολοφονήθηκε 20 Απριλίου 1914 στο Κολοράντο, κατά τη διάρκεια μιας μεγαλειώδους εργατικής απεργίας στα ορυχεία του Ροκφέλερ, στην περίφημη σφαγή στο Λάντλοου( δεκάδες αθώοι νεκροί από οπλισμένους δολοφόνους, με στολές της εθνοφρουράς έμπιστα πρόσωπα των Ροκφέλερ, δικοί τους, που έριχναν στο ψαχνό).

Αίμα εργατών κύλησε και κάποια χρόνια πριν στο Σικάγο, 4 Μαΐου 1886, στη διάρκεια μιας εργατικής διαδήλωσης 80.000 ατόμων με επεισόδια αναρχικών-αστυνομικών στο Χέιμαρκετ (600.000 διαδήλωσαν σε ολόκληρες τις ΗΠΑ). Από τότε καθιερώθηκε η εργατική Πρωτομαγιά.

Αίμα δεκάδων αθώων εργατών έτρεξε και σε μεγάλη διαδήλωση στο Παρίσι, την Πρωτομαγιά του 1891 με αφορμή την αιματηρή καταστολή εργατικής απεργίας την ίδια ημέρα στην Βόρεια Γαλλία, και την δολοφονία εννέα εργατών.

Δεν ξέρω πόσοι από εμάς διδαχθήκαμε σε κάποιο μάθημα, σε σχολεία και σχολές, για τον ματωμένο Μάη του 1936 στην Θεσσαλονίκη( που ενέπνευσε τον Ρίτσο να γράψει τραγούδι) : 12 νεκροί και πάνω από 280 τραυματίες ο απολογισμός της αιματηρής καταστολής, από τη Χωροφυλακή, της μεγάλης διαδήλωσης των καπνεργατών της Μακεδονίας.

Λιγότεροι υποθέτω θα ξέρουν την Φεντερασιόν Θεσσαλονίκης, και τα επεισόδια με νεκρούς την Πρωτομαγιά του 1911 και τον αγωνιστή Μπεναρόγια. Ή τους συνδικαλιστικούς αγώνες για τον νόμο του 1914 «περί Σωματείων» με τον οποίο κατοχυρώθηκε το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι…

Έχει άραγε αξία σήμερα να τα γνωρίζουμε όλα αυτά που συνέβησαν πριν έναν αιώνα περίπου ; Άραγε μας συγκινεί όταν πεθαίνουν (ακόμη) συνάνθρωποι μας σε ορυχεία, σε εργοστάσια, σε διαδηλώσεις ; Συνειδητοποιούμε πράγματι ότι σήμερα εργαζόμαστε με 8ωρο, με ασφαλιστική κάλυψη, επιδόματα, άδειες και δικαιώματα, γιατί κάποιοι κάποτε πέθαναν αγωνιζόμενοι για αυτά;

Δεν τολμάς να γράψεις κάτι για την εργασία. Μοιάζεις με κομμουνιστή που θεωρεί ότι όλος ο κόσμος περιστρέφεται γύρω απο τον εργάτη.  Ξέρουμε όλοι ότι χωρίς τους μικρούς και μεγάλους εργοδότες δουλειά δεν υπάρχει. Αλλά ξεχνάμε ότι χωρίς τους εργάτες, δεν υπάρχει κέρδος.

Ζούμε στην εποχή ωραίων για τα αυτιά φράσεων: γνωσιακός καπιταλισμός, τηλε-εργαζόμενος, συμμετοχική οικονομία, ομότιμη παραγωγή στα δίκτυα, δημιουργοί περιεχομένου, ανοιχτοί κώδικες, πλατφόρμες συνεργασίας, κ.α. Αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι είναι πλέον και εποχή πενιχρών μισθών και εισοδημάτων, καθώς και ολιγαρχικής υπερσυσσώρευσης του πλούτου.

Η 1η του Μάη δεν προσφέρεται για ιδεολογική νοσταλγία και αναζήτηση πολιτικού προσήμου στο δυστοπικό παρόν. Δεν είναι μια μέρα που θα αναστηθεί η εργατική τάξη, το προλεταριάτο και ο συνδικαλισμός. Είναι η μέρα του ιερού δικαιώματος για δουλειά με ανθρώπινες συνθήκες, με σεβασμό στον ιδρώτα και την διάνοια που παρέχει άνθρωπος προς άνθρωπο, παρά την σύγχρονη εκμετάλλευση.

Μην αναρωτιέστε γιατί δεν βγάζετε πολλά λεφτά απο την δουλειά σας. Έτσι δουλεύει το σύστημα, έτσι κινείται η Ιστορία. Πάρα πολλή δύναμη μαζεύτηκε στα χέρια πάρα πολύ λίγων ανθρώπων. Και ταυτόχρονα, πάρα πολλά λεφτά μαζεύτηκαν από τους λίγους. Η απασχόληση, η εργασία, η δουλειά, όπως θέλετε ονομάστε την, εξαρτάται από αυτές τις συσσωρεύσεις : ισχύος και κεφαλαίου.

Τουλάχιστον – αφού δεν έχουμε ταξική συνείδηση- ας μας γίνει συνείδηση αυτό το φαινόμενο, έστω κάθε 1η του Μάη.