Πόρτα στον Πολιτισμό

Ρουά Ματ, Απορίες και μια Έκθεση 21+1 δημιουργών στο Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού, του Μάνου Στεφανίδη

Spread the love

Μια σύνοψη της σύγχρονης, ελληνικής τέχνης με 21+1 δημιουργούς. Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού, εγκαίνια Παρασκευή 31 Ιουλίου, στις 8.30 μ.μ.

 

Ρουά Ματ

Αντιλαμβάνομαι, τελικά, την τέχνη σαν μία παρτίδα σκάκι. Υπάρχει πάντα ένας τελικός στόχος, κάτι που πρέπει να κατακτηθεί και κάτι που το να θυσιαστεί. Αλίμονο σ’ όποιον το αγνοεί. Υπάρχει σαφώς λογική, στρατηγική, σχέδιο αλλά υπάρχει και έμπνευση, συναισθηματική ευφυία και ρίσκο. Κυρίως αυτό.

Δηλαδή υπάρχει πάνω από όλα η κρίσιμη απόφαση: Τί να κρατήσεις και τί να χάσεις… Αρχικά η τέχνη ξεκινάει με τους δύο στρατούς πλήρεις,16 πιόνια αριστερά και 16 πιόνια δεξιά.

Πληθωρισμός, συνωστισμός αλλά και βαρεμάρα από την αργή ροή του χρόνου.

Μετά όμως έρχεται ο πόλεμος δηλαδή οι συγκρούσεις και η δημιουργία, δηλαδή οι αναπόφευκτες απώλειες, η ουσία του παιχνιδιού. Πρέπει να χάσεις αν θες να κερδίσεις. Από αυτή την πρώτη, την πληθωρική φάση, ας πούμε από το μπαρόκ που συνεχώς επιστρέφει στα καλλιτεχνικά θέματα, φτάνουμε στο μινιμαλισμό, φτάνουμε στην αφαίρεση, ας πούμε στον μοντερνισμό… Εκεί που επιβιώνει, για παράδειγμα, μόνο η βασίλισσα και ο βασιλιάς από την μια πλευρά ενώ ο αντίπαλος, από την άλλη, έχει μόνο τον βασιλιά, τον Τρελό και τον Πύργο. Εκεί που παίζεται το πιο γοητευτικό αλλά και το πιο απόλυτο παιχνίδι της τέχνης. Ας πούμε Πικάσο και Ματίς εναντίον Ντυσάν και Μαλέβιτς. Δηλαδή στα άκρα. Εικονομάχοι και εικονολάτρες. Όπως πάντα! Δηλαδή ως το νόημα που βρίσκεται πάντα λίγο πριν το τέλος.

Απορίες

Διερωτώμαι συχνά σε ποιούς απευθύνεται σήμερα η ζωγραφική; Σε πόσους η ποίηση; Απέναντι στην γοητεία της κινούμενης εικόνας, του σινεμά ή της τηλεόρασης, πόσους οπαδούς διατηρεί ακόμα η στατική ζωγραφιά; Πόσους αναγνώστες δικαιούται εκείνη η λογοτεχνία που δεν γράφτηκε για να γίνει ανώδυνο bestseller. Απέναντι στον εργαλειακό, τον εύκολα επικοινωνιακό λόγο πόσες πιθανότητες έχει εκείνος ο λόγος που υπερβαίνει την επικοινωνία; Για ποιούς άραγε ζωγραφίζονται σήμερα οι πίνακες που εξακολουθούν να ζωγραφίζονται; Πόσοι γοητεύονται όχι από τις απαντήσεις αλλά από τα ερωτήματα που θέτουν οι εικόνες; Τα βιβλία που εκδίδονται με τόσο μόχθο;

Το κοινό παρά την τερατώδη αγορά τέχνης ή το κοσμικό boom των εικαστικών, παρά τις διασημότητες της γραφής λιγοστεύει δραματικά απομακρύνεται από την τέχνη, η οποία υπαρξιακός τον αφορά όλο και λιγότερο. Σαν να στρέφει τα νώτα του στην ομορφιά από απόγνωση και αντικαθίσταται από βιαστικούς καταναλωτές που προτιμούν αντί της αισθητικής τη χρησιμότητα και, ακόμα χειρότερα, τη διακόσμηση. Οι αληθινοί δημιουργοί, δηλαδή οι ευαίσθητοι και οι προβληματισμένοι, αυτοί που έχουν συνείδηση όλης της ματαιότητας της εποχής μας ασφυκτιούν αλλά, όπως θα ήθελε κι ο Μπέκετ, συνεχίσουν. Είναι αυτοί που η ευθύνη ή κι ο τρόμος της ομορφιάς, τούς κατακαίει τα σπλάχνα συχνά διαπιστώνοντας πως δεν έχουν ουσιαστικό λόγο ύπαρξης. Πως δεν παρεμβαίνουν στο κοινωνικό σώμα, δεν το καθοδηγούν όπως είναι ο πραγματικός τους ρόλος. Παρόλα αυτά συνεχίζουν ελπίζοντας πώς τα σημερινά τους έργα, τα βιβλία, τα ποιήματα, οι ζωγραφικές θα βρουν φιλικά βλέμματα και αποδοχή από τους θεατές του αύριο. Πώς θα κερδίσουν δηλαδή το παιχνίδι με την Ιστορία. Αν και δεν υπάρχει, νομίζω, μεγαλύτερη ουτοπία από την επένδυση στον αναγνώστη ή τον θεατή του μέλλοντος. Στον “συνένοχο” που δεν έχει ακόμη γεννηθεί. Πεσιμισμός; Όχι κατ’ ανάγκην. Ρεαλισμός της απελπισίας καλύτερα. Για την ομορφιά που όλο δραπετεύει. Για τον καλό τον έρωτα που εμπνέει τραγούδια και στίχους και εικόνες και όνειρα…

(Δύο από τα κείμενα μου που περιλαμβάνονται στον κατάλογο της έκθεσης Επειδή είναι το Σκοτάδι που γεννάει το Φως. Εγκαίνια αύριο στο Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού από τον πρωθυπουργό. Στη φωτογραφία διακρίνονται έργα του Κ. Κατζουράκη, του Γιάννη Αδαμάκη, του Γιώργου Καζάζη, του Τάσου Μισούρα, του Μιχάλη Μανουσάκη και του Τζουλιάνο Καγκλή. Το δίδυμο γλυπτό είναι του Νεκτάριου Κοντοβράκη τον οποίο φιλοξενώ και δεν έχει βάλει γλώσσα μέσα από την στιγμή που ήρθε)

Τέλος υπογραμμίζω πως η έκθεση αυτή των είκοσι δύο (21+1) δημιουργών αφιερώνεται στη μνήμη ενός καλλιτέχνη που σημάδεψε την ελληνική πρωτοπορία που αγάπησε την Τήνο ζώντας εκεί τα περισσότερα καλοκαίρια της ζωής του και που μετά θάνατον το Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού τού αφιέρωσε έκθεση – ντοκουμέντο το 2016, οργανωμένη από τον συνάδελφο Χριστόφορο Μαρίνο. Όπως ίσως οι περισσότεροι ξέρουν, με τον Βλάση Κανάρη (1928 – 2011) μας συνέδεε αδελφική φιλία αλλά και σχέση δασκάλου μαθητή. Μόνο που συχνά οι ρόλοι εναλλάσσονταν. Γιατί ο σοφός Βλάσης ήξερε να γίνεται μαθητής όταν το απαιτούσε η ανάγκη. Του οφείλουμε όλοι, τού οφείλω προσωπικά πάρα πολλά. Έστω λοιπόν ως επιστέγασμα αυτής της έκθεσης ο διάλογος που προκύπτει ανάμεσα στο έργο ενός μεγάλου καλλιτέχνη που ενώ έχει φύγει, είναι σταθερά παρών αλλά και των νεότερων δημιουργών που διαπνέονται από την ίδια ευαισθησία, την ίδια πολιτική εγρήγορση. Την ίδια, εντέλει, φιλοδοξία ως προς το να ειπωθούν με τρόπο απλό και πράγματα δύσκολα και επώδυνα.

ΥΓ 1. Άσχετο: Τα σύννεφα της δύσης δημιουργήθηκαν για να δοξάζουν την αθανασία του Tiepolo . Όπως και ορισμένες βροχερές θάλασσες για να υπερασπίζονται την φήμη του Turner. Τελικά ο Θεός φιάχνοντας τον κόσμο, τον έπλασε με πηλό σαν γλύπτης και τον έντυσε με χρώματα σαν ζωγράφος. Ο Θεός, φαίνεται πως δημιούργησε κατ’ αρχάς τους καλλιτέχνες και έπειτα ξεκουράστηκε. Οι καλλιτέχνες ανέλαβαν όλα τα υπόλοιπα.
Σημείωση : Φοβού εκείνη την ζωγραφική που ακυρώνει το βλέμμα. Συχνά επίσης, οι καλλιτέχνες οι ίδιοι, από ανασφάλεια ή υπεροψία, ακυρώνουν με τα καυστικά τους σχόλια το έργο των συναδέλφων τους. Ανθρώπινο πολύ ανθρώπινο που θα έλεγε και ο Νίτσε, ίσως όμως και αναγκαίο. Χωρίς συγκρούσεις δεν υπάρχει προχώρημα. Σκέφτομαι, τέλος, πως η τέχνη μοιάζει με ένα τεράστιο, πήλινο γλυπτό που για να κατασκευαστεί χρειάζεται τόσο τη φωτιά όσο και τη λάσπη.

ΥΓ 2. Οφείλω και από τη θέση αυτή να ευχαριστήσω θερμά όλους όσοι συνέβαλαν σε Αθήνα και Τήνο για την πραγματοποίηση αυτής της έκθεσης. Ευχαριστώ επίσης τον πρόεδρο του ΙΤΗΠ κ. Ευάγγελο Γκίνη, τα μέλη του Δ.Σ, τον καλλιτεχνικό διευθυντή κ. Μάριο Βιδάλη και τον τεχνικό διευθυντή κ. Γιώργο Φωτόπουλο για την σταθερή βοήθεια τους. Τη Μαρία Αλμπάνη με την οποία κάνουμε πολλά κι ελπίζω να κάνουμε περισσότερα στο μέλλον. Και βέβαια τους είκοσι έναν καλλιτέχνες που μού εμπιστεύτηκαν χωρίς μεμψιμοιρίες το έργο τους. Τέλος τον Αλέξη Κανιάρη, σταθερό φίλο μου και φυσική συνέχεια στα μάτια μου του Βλάση. “Όσα δεν ζήσαμε, αυτά μάς ανήκουν”.

 

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.

The article expresses the views of the author

iPorta.gr

SHARE
RELATED POSTS
Η έκλειψη του δημοσίου χώρου και η έλλειψη αισθητικής αγωγής, του Μάνου Στεφανίδη
Το “Αβέρωφ” γιορτάζει με τον Μιχάλη Κουμπιό, της Τζίνας Δαβιλά
theatropoios3.jpg
Οι 5 αναγνώστες για την πρεμιέρα του “Θεατροποιού” για την Κυριακή 2 Οκτ [πρεμιέρα]

Leave Your Reply

*
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.