Πάνος Μπιτσαξής

Δεν είχα ακούσει ποτέ για τον Ζελένσκι. Αντιλήφθηκα την θυελλώδη πορεία του τώρα που εξελέγη Πρόεδρος της πληγωμένης Ουκρανίας με το συντριπτικό ποσοστό του 75%. Διέπρεψε ως κωμικός. Πασίγνωστος στην χώρα του από την τηλεοπτική σειρά «Ο υπηρέτης του λαού», στην οποία υποδυόταν τον Πρόεδρο της χώρας. Η μυθοπλασία της τηλεόρασης έγινε πραγματικότητα, είπαν. Έτσι είναι; Ή μήπως η πραγματικότητα ήταν ήδη τηλεοπτική μυθοπλασία; Δεν θέλω να υποτιμήσω τον νέο Πρόεδρο, γιατί «αρχή άνδρα (και γυναίκα) δείκνυσι». Ο αντίπαλός του, ο πολύς Ποροσένκο διασπείρει την δηλητηριώδη φήμη, ότι ο τύπος δεν είναι τίποτε άλλο παρά αχυράνθρωπος ενός κραταιού ολιγάρχη. Δεν θέλω, πώς θα μπορούσα άλλωστε, να αμφισβητήσω την κρίση της συντριπτικής πλειονότητας ενός λαού, του οποίου το παραδοσιακό πολιτικό του σύστημα διαίρεσε την χώρα του, την βύθισε στο αίμα, την ανέχεια, την διαφθορά και την ανασφάλεια. Παρατηρώ μόνο ότι η απαξίωση της πολιτικής, ο διασυρμός της, προκάλεσαν το βουβό κύμα μιας ιδιόμορφης μεταπολιτικής, με την οποία προτιμήθηκε για τον πραγματικό ρόλο κάποιος που υποδύθηκε τον ρόλο. Η εμπειρία της Ουκρανίας δεν μπορεί να μας αφήσει αδιάφορους. Οφείλουμε να την παρακολουθήσουμε με πολύ μεγάλη προσοχή. Το περιπαθές φιλί του Ζελένσκι στην ωραιοτάτη ξανθιά σύζυγό του έδωσε ήδη αμερικάνικο χρώμα στην ουκρανική μεταπολιτική. Ο νέος Πρόεδρος, πάντως, για να πούμε και τα καλά έχει αδιαμφισβήτητο χιούμορ. Δήλωσε πως αν η ωραία σύζυγος του ήξερε από πριν όσα του καταμαρτύρησαν κατά την προεκλογική εκστρατεία του, δεν θα τον είχε παντρευτεί.

Το κυρίαρχο στοιχείο στην προεκλογική περίοδο, την οποία διανύουμε, είναι η πλήρης απαξίωση της πολιτικής. Ζούμε το πιο νοσηρό κλίμα στη δημόσια ζωή από το 1974. Πιο νοσηρό και από το 1989. Η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών αντιμετωπίζει την έκβαση των εκλογών, ανεξάρτητα από τις επιλογές που καταγράφονται στις δημοσκοπήσεις, με αδιάφορη απάθεια. Με πλήρη απογοήτευση. Χωρίς ελπίδα. Στάσεις, που οδηγούν τις επιλογές στενά στο μικροπολιτικό, ιδιωτικό συμφέρον. Η απάθεια των πολιτών είναι το ευθύ αποτέλεσμα της απαξίωσης της πολιτικής. Η περιφρόνηση και η έλλειψη σεβασμού προς τους υποψήφιους ξεχειλίζει στις ιδιωτικές συζητήσεις. «Όλοι το ίδιο είναι», «Όλοι κοιτάν την πάρτη τους», «Όλοι τα πιάνουν», «Όλοι είναι ψεύτες», «Όλοι είναι απατεώνες», είναι οι συνηθισμένες κουβέντες των καφενείων, των παρεών, των σχολίων.

Από καιρό υποστηρίζω, και ελπίζω να με διαψεύσει η ζωή, ότι αν η απαξίωση της πολιτικής αγκυροβολήσει στέρεα στην συλλογική συνείδηση, θα ‘ρθει η στιγμή που η ουκρανική μεταπολιτική θα ρίξει τον σπόρο της και στην Ελλάδα. Δεν φαίνεται ακόμα αυτό, και ίσως απέχει. Όμως, μια ματιά διεισδυτική μπορεί να διακρίνει τα πρώτα νημάτια, τα πρώτα ψήγματα ενός τέτοιου ενδεχομένου. Να εμφανιστεί από το πουθενά ο κωμικός, ο διεφθαρμένος ολιγάρχης, κρυμμένος πίσω από κάποιον «λαμπερό» αχυράνθρωπο, ο ημιπαράφρων που θα υπόσχεται λαγούς με πετραχήλια, ο οποίος θα σπεκουλάρει στην απάθεια και την φθορά και θα σαρώσει. Η Χρυσή Αυγή είναι το πρώτο σήμα κινδύνου.

Η απαξίωση της πολιτικής δεν είναι ουρανοκατέβατη. Δεν προήλθε ως κεραυνός εν αιθρία. Είναι αποτέλεσμα μιας βραδύκαυστης αυτοκτονικής διαδικασίας. Από την «διεφθαρμένη δεξιά», στην «κάθαρση» του βρώμικου ’89, στον «αρχιερέα της διαπλοκής» και τους «νταβατζήδες», στις «ιερές» offshore του αγιορείτικου μοναστηριού, μέχρι τη Novartis και τον Πετσίτη. Στις φλέβες της κοινής γνώμης και της δημόσιας ζωής χυνόταν σε μικρές δόσεις το δηλητήριο της σκανδαλολογίας. Η χαμηλή, αλλά διαρκής, δοσολογία του δηλητηρίου δεν μπορούσε να σκοτώσει. Ήταν όμως σταδιακά επαρκής για να εξουδετερώσει το ανοσοποιητικό σύστημα της χώρας. Να εξουδετερώσει τα κοινωνικά και ηθικά αντισώματα. Η χώρα μας πάσχει από ένα ιδιόμορφο σύνδρομο πολιτικής επίκτητης ανοσοποιητικής ανεπάρκειας. Τίποτα δεν κάνει εντύπωση. Τίποτα απολύτως δεν προκαλεί αντίδραση. Την απάντηση την έδωσε ο Μιθριδάτης. Αυτοδηλητηριαζόταν σε μικρές δόσεις επιδιώκοντας να γίνει άτρωτος. Η χώρα έχει μιθριδατισμό.

Η σκανδαλολογία είναι βολική για τους αποτυχημένους. Λίγο πριν την πτώση μιας κυβέρνησης γεμίζει η χώρα από αναμάρτητους κήνσορες, κήρυκες της ηθικής. Φαρισαίοι και υποκριτές σκίζουν τα ιμάτιά τους για να αποδείξουν πως ο αντίπαλός τους είναι διεφθαρμένος, ενώ οι ίδιοι είναι αγνοί. Άσπιλες παρθένες. Ελπίζουν πως έτσι θα επιβιώσουν πολιτικά. Ο κύκλος, όμως, καλά κρατεί. Όταν αποδειχθεί ότι οι άσπιλες παρθένες δεν είναι και τόσο άσπιλες, όσο ήθελαν να δείχνουν, αλλά το ίδιο ή και περισσότερο μπλεγμένες στην ανομία, τότε οι ρόλοι αντιστρέφονται. Οι αμαρτωλοί γίνονται κήνσορες, κι οι αναμάρτητοι αμαρτωλοί. Το παίγνιο αυτό έχει οδηγήσει στην γενική, την καθολική αδιαφορία, και την πεποίθηση ότι όλοι είναι χωμένοι βαθειά στην Κόπρο του Αυγεία. Αυτή είναι, όμως, η μήτρα της απαξίωσης της πολιτικής, στην οποία όλες σχεδόν οι πλευρές του πολιτικού συστήματος έχουν συμπράξει. Γιατί η ηθικολαγνεία είναι ψευδής. Η διαφθορά ήταν και είναι πάντοτε ζήτημα ατομικής ευθύνης. Ποτέ συλλογικής.

Η ηθική στην πολιτική και η διαφάνεια στην διαχείριση του δημοσίου χρήματος είναι ασφαλώς πολύ σοβαρές υποθέσεις. Όταν, όμως, η συζήτηση εκτρέπεται στο πόσο διεφθαρμένος είναι ο ΣΥΡΙΖΑ ή πόσο διεφθαρμένη η Νέα Δημοκρατία, η εικόνα γίνεται θολή με ευθύνη και των δύο. Διεφθαρμένοι υπήρξαν στους κόλπους όλων των κυβερνήσεων. Όπως, επίσης, υπήρξαν ουκ ολίγοι έντιμοι, αξιοπρεπείς και ανιδιοτελείς πολιτικοί, που τίμησαν τον όρκο τους. Το πραγματικό αντικείμενο της συζήτησης θα έπρεπε να είναι οι δομές ελέγχου και η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης. Όταν οι δομές ελέγχου ποδηγετούνται για να σπιλωθεί ο αντίπαλος, και η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης δίνει την θέση της στην καθεστωτική λογική, η δημοκρατία τρίζει.

Ο άτρωτος Μιθριδάτης είναι μύθος. Ο Ζελένσκι είναι πραγματικότητα.

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.

The article expresses the views of the author

iPorta.gr