Η Δρ. Δέσποινα Κατσώχη είναι ογκολόγος – ακτινοθεραπευτής, εξειδικευμένη στις νεότερες τεχνικές της ακτινοθεραπευτικής ογκολογίας και στους συνδυασμούς των θεραπευτικών ογκολογικών σχημάτων. Είναι Πρόεδρος και ιδρύτρια του μη κερδοσκοπικού Οργανισμού ΑΚΟΣ «Καρκίνος: Θεραπεία Σώματος και Ψυχής»

Μέσα στην άνοιξη, τα χόρτα της ελληνικής γης είναι ένας διατροφικός θησαυρός που χαρίζει υγεία και γεύση. Φέρτε τα στο πιάτο σας από τον πάγκο της λαϊκής ή αναζητείστε τα σε καθαρές περιοχές.   

Ραδίκια. Άγρια ή γλυκά που καλλιεργούνται, είναι πλούσια σε φυλλικό οξύ και βιταμίνες Α, Β και C. Με αντιοξειδωτικές ανθοκυανίνες, ασβέστιο, κάλιο, φώσφορο, μαγνήσιο αλλά και νερό. Είναι φυσικά διουρητικά ενώ το φυτοχημικό κιχώριο τους, προστατεύει το ήπαρ.

Ρόκα. Με δυνατή και πικάντικη γεύση, καλή πηγή καλίου, που ρυθμίζει την πίεση του αίματος και προλαμβάνει την οστεοπόρωση. Τα φυτοχημικά αντιοξειδωτικά της, ενισχύουν τη μνήμη.

Βρούβες. Καλή πηγή αντιοξειδωτικών (βιταμίνης C, β-καροτενίου, λουτεΐνης, ζεαξανθίνης), φυλλικό οξύ και βιταμίνη Κ.

Σέσκουλα. Πηγή αντιοξειδωτικών βιταμινών Κ, Ε, β-καροτενίου, λουτεΐνης, ζεαξανθίνης και καλίου.

Ζοχοί. Προσφέρουν ασβέστιο, σίδηρο, βιταμίνες C, Κ, Β1 (θειαμίνη), Β2 (ριβοφλαβίνη) και Β3 (νιασίνη).  

Αντίδια. Οι ποικιλίες τους (εσκαρόλ, βέλγικα αντίδια, αντίδια Frisee κ.ά.) είναι εξαιρετικές πηγές καλίου και βιταμίνης Κ.

Σπανάκι. Πλούσιο σε βιταμίνες A, B1, B2, B6, C, E αλλά και σε σίδηρο, κάλιο, ασβέστιο, μαγνήσιο, ψευδάργυρο και φυλλικό οξύ. Ωστόσο ο οργανισμός απορροφά συγκριτικά λίγα από τα παραπάνω στοιχεία, λόγω των πολλών οξαλικών και φυτικών οξέων του.

Αγριόπρασο. Αναζητείστε το έως τον Απρίλιο σε υγρά και δροσερά μέρη. Πλούσια πηγή μεταλλικών αλάτων, σιδήρου και βιταμινών. Τα έλαιά του βοηθούν τη γαστρική λειτουργία.

Λάπαθο. Με ξινή αλλά ευχάριστη γεύση. Ενδείκνυται για δερματοπάθειες αλλά και ως εμμηναγωγό.

Τσουκνίδα. Αν και η ισταμίνη και το φορμικό οξύ της, προκαλούν αλλεργικές αντιδράσεις στο δέρμα, δρα κατά της αναιμίας καθώς απορροφά μέταλλα από το έδαφος. Τη μαζεύουμε έως τον Απρίλιο.

Καυκαλήθρα. Με έντονο άρωμα, τη μαζεύουμε μέχρι την άνοιξη πριν ανθίσει. Χρησιμοποιείται σε πίτες και ως μυρωδικό σε φασολάδες.

Σε τι ωφελούν τα χόρτα;

Τα χόρτα είναι  πλούσια σε φυτικές ίνες, ελέγχουν τη χοληστερίνη και την αρτηριακή πίεση, ρυθμίζουν το σάκχαρο του αίματος και την όρεξη ενώ μας ενυδατώνουν, καθώς είναι πλούσια σε νερό. Αποτελούν και πλούσια πηγή μετάλλων (σιδήρου, ασβεστίου, καλίου, μαγνησίου) και βιταμινών (Κ, C, E). Η βιταμίνη C συμβάλει στη σύνθεση του κολλαγόνου, ευεργετώντας αρθρώσεις, δέρμα και μαλλιά. Η βιταμίνη Κ, απαραίτητη για την πήξη του αίματος, προστατεύει από την οστεοπόρωση ενώ εκτιμάται ότι  καταπολεμά αθηροσκλήρωση και αρθρίτιδα.

Σημαντικά είναι και τα αντιοξειδωτικά τους (φλαβονοειδή, πολυφαινόλες, καροτενοειδή), που προστατεύουν τα κύτταρα και αποτρέπουν ασθένειες όπως ο καταρράκτης και η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας. Το φυλλικό οξύ τους μειώνει τον κίνδυνο των καρδιαγγειακών παθήσεων και βελτιώνει μνήμη και διάθεση επειδή αυξάνει τη σεροτονίνη.  Κι επειδή έχουν λίγες θερμίδες είναι ιδανικά για την απώλεια βάρους.

Τα χόρτα έχουν μυστικά…

Τα καταναλώνουμε κατά προτίμηση ωμά. Αν βράσουν πολύ ώρα, χάνουν τα θρεπτικά συστατικά τους. Τα ρίχνουμε για λίγη ώρα σε νερό που κοχλάζει για να μην χάσουν τις πολύτιμες ουσίες τους. Όταν βράσουν, δεν τα αφήνουμε στο νερό γιατί θα κιτρινίσουν.

Όχι σόδα στο νερό που θα βράσουν. Θα καταστρέψει τη βιταμίνη C.

Ναι στο λεμόνι. Ενδυναμώνει τις βιταμίνες τους.

Σωστή φύλαξη. Όχι σε νάιλον σακούλες αλλά σε αεροστεγή δοχεία τα οποία τοποθετούμε φυλάσσουμε στο κάτω μέρος του ψυγείου.

Προσεκτικό καθάρισμα. Πρώτα τα καθαρίζουμε και μετά τα πλένουμε για να μην δημιουργήσουμε ευνοϊκό -λόγω υγρασίας- περιβάλλον για τους μικροοργανισμούς που υπάρχουν στα χόρτα. Αφαιρούμε ξένα σώματα και κιτρινισμένα φύλλα.

Κατάλληλο πλύσιμο. Σε κρύο νερό! Δεν τα αφήνουμε να μουσκέψουν για πολλή ώρα, γιατί τότε πολλά συστατικά τους θα διαλυθούν στο νερό.

Δεν τα πολτοποιούμε. Και πάλι θα χάσουν πολύτιμα συστατικά τους.

Αξιόπιστος  προμηθευτής. Να εγγυηθεί ότι είναι φρέσκα και έχουν καλλιεργηθεί σε σωστό μέρος. Από καλλιεργημένα χόρτα, επιλέγουμε τα μικρότερα με ασύμμετρο σχήμα ή όψη για ν’ αποφύγουμε τα χημικά στην καλλιέργειά τους.

Ποια χόρτα είναι επικίνδυνα;

Η φύση κρύβει δώρα αλλά και κινδύνους. Αν αποφασίσουμε να μαζέψουμε χόρτα στη φύση, πρέπει να έχουμε την εμπειρία να διακρίνουμε τα ωφέλιμα από τα βλαπτικά. Κι αυτό γιατί υπάρχουν χόρτα που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο την υγεία μας.

Φιδόχορτο ή δρακοντιά. Επεξεργασμένο έχει φαρμακευτικές ιδιότητες αλλά η κατανάλωσή του προκαλεί μεταξύ άλλων εμετούς και σπασμούς. Τα φύλλα του περιέχουν αροίνη η οποία ερεθίζει το δέρμα.

Φλόμος. Από αυτόν προήλθε και η έκφραση «Με φλόμωσες»! Το γάλα του είναι τόσο τοξικό, που θα προκαλέσει για κάποιες μέρες στη γλώσσα σας μία αίσθηση καύσου ενώ είναι πολύ πιθανό να χάσετε την αίσθηση της γεύσης. Αν το καταναλώσετε, θα χρειαστείτε πλύση στομάχου.

Κώνειο. Γνωστό ως το «δηλητήριο» του Σωκράτη. Κάπως «χνουδωτό» και με μαύρα στίγματα. Δυστυχώς, μοιάζει με πολλά βρώσιμα χόρτα. Μείνετε μακριά, για ευνόητους λόγους…

Διαβολόχορτο. Φυτρώνει ανάμεσα σε βλίτα, κολοκυθάκια, μπάμιες και άλλα κηπευτικά.

Πικραγγουριά. Την συναντάμε σε καλλιέργειες αλλά και στο βουνό. Σε μικρές ποσότητες προκαλεί χαλάρωση αλλά σε μεγάλες ποσότητες προκαλεί λιποθυμία, οπότε σίγουρα θα χρειαστείτε πλύση στομάχου.