Η Δρ. Δέσποινα Κατσώχη είναι ογκολόγος – ακτινοθεραπευτής, εξειδικευμένη στις νεότερες τεχνικές της ακτινοθεραπευτικής ογκολογίας και στους συνδυασμούς των θεραπευτικών ογκολογικών σχημάτων. Είναι Πρόεδρος και ιδρύτρια του μη κερδοσκοπικού Οργανισμού ΑΚΟΣ «Καρκίνος: Θεραπεία Σώματος και Ψυχής»

Όλοι μπορούν να νηστέψουν;

Σεβαστό το θρησκευτικό συναίσθημα,  ωστόσο δεν μπορούν όλοι να νηστέψουν το ίδιο αυστηρά, αν αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας τα οποία επιβάλλουν συγκεκριμένο διαιτολόγιο. Ο θεράπων ιατρός  θα καθορίσει κατά πόσο μπορείτε να τροποποιήσετε το διαιτολόγιο σας,  γιατί σε κάποιες περιπτώσεις είναι απαραίτητη η επαρκής πρόσληψη ασβεστίου, σιδήρου και βιταμινών, όπως για παράδειγμα σε εγκύους και θηλάζουσες. Αντίστοιχα πρέπει να αποφεύγουν τη νηστεία για μεγάλα χρονικά διαστήματα όσοι πάσχουν από οστεοπόρωση ή εμφανίζουν σιδηροπενική αναιμία ή διαβήτη ή αντιμετωπίζουν ασθένειες όπως η παγκρεατίτιδα. Και τα παιδιά όμως, καλό είναι να μην υποβάλλονται σε μακροχρόνιους περιορισμούς τροφών γιατί βρίσκονται στο κρίσιμο στάδιο της ανάπτυξης. Το ασβέστιο είναι απαραίτητο για γερά οστά ενώ οι πρωτεΐνες είναι υπεύθυνες για την ομαλή ανάπτυξη και την διατήρηση του μυϊκού ιστού.

Η νηστεία δεν είναι δίαιτα! Είναι στο χέρι μας να διατρεφόμαστε σωστά χωρίς να θέτουμε σε κίνδυνο τον οργανισμό μας. Η νηστεία της Σαρακοστής έχει οφέλη αλλά και περιορισμούς.

Η νηστεία αν και έχει πολλά κοινά στοιχεία με τη μεσογειακή διατροφή,  πρέπει να διατρεφόμαστε με ποικιλία και ισορροπία γιατί απέχουμε από σημαντικές κατηγορίες τροφίμων που εφοδιάζουν τον οργανισμό με πρωτεΐνες, σίδηρο και ασβέστιο.

Η νηστεία ωφελεί γιατί αποτοξινώνει τον οργανισμό από τα κορεσμένα λίπη δηλαδή ζωικά λιπαρά. Επιπρόσθετα, σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες, όσοι τηρούν τις περιόδους νηστείας- άρα διέπονται από θρησκευτικό συναίσθημα- έχουν πολύ λιγότερο οξειδωτικό στρες, το οποίο ενοχοποιείται για σοβαρές ασθένειες όπως ο καρκίνος αλλά και εκφυλιστικά νοσήματα του νευρικού συστήματος (Πάρκινσον, Αλτσχάιμερ κ.α.)

Σίγουρα είναι μύθος ότι η νηστεία βοηθά να χάσουμε βάρος: εξαρτάται από τις κατηγορίες τροφίμων με τις οποίες αντικαθιστούμε κρέας, γαλακτοκομικά προϊόντα και τα παράγωγά τους. Κι αυτό γιατί αν αυξήσουμε την κατανάλωση ψωμιού και ζυμαρικών, μπορεί να επιφέρει τα εντελώς αντίθετα αποτελέσματα. Κράκερς, παξιμάδια, κριτσίνια και άλλα νηστίσιμα αρτοσκευάσματα, απειλούν το επιθυμητό βάρος. Είναι λοιπόν στο χέρι μας ν’ αποφύγουμε τις επιπλέον θερμίδες, καταναλώνοντας όσπρια, λαδερά, θαλασσινά, φρούτα και λαχανικά.

Ναι σε όλα αλλά με μέτρο

Για να θωρακίσουμε τον οργανισμό μας, όταν νηστεύουμε  πρέπει να καταναλώνουμε τρόφιμα απ’ όλες τις ομάδες τροφίμων: δημητριακά, όσπρια, φρούτα και λαχανικά. Όσο για το ελαιόλαδο αν και ωφελεί, καλό είναι να καταναλώνεται με μέτρο γιατί «χαρίζει» πολλές θερμίδες,  όπως άλλωστε και ο χαλβάς, οι ξηροί καρποί  και το ταχίνι. Χαλβάς και σουσάμι είναι ωστόσο  πηγές ασβεστίου.

Στην αγορά κυκλοφορεί υποκατάστατο τυριού από σόγια που αποτελεί- ανάλογα με τη διαδικασία παρασκευής του-  σχετικά καλή πηγή ασβεστίου ενώ δεν περιέχει και χοληστερόλη. Στο εμπόριο διατίθενται και μη γαλακτοκομικά προϊόντα,  όπως ροφήματα σόγιας, αμυγδάλου, επιδόρπια σε μορφή κρέμας κ.α  Πηγή ασβεστίου αποτελούν όμως και λαχανικά  όπως το μπρόκολο, το κουνουπίδι και λάχανο.

Η  αυξημένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών αποτοξινώνει τον οργανισμό από  το  ζωικό λίπος, μειώνει χοληστερίνη και τριγλυκερίδια και μας δίνει φυτικές ίνες, βιταμίνες, μέταλλα και  αντιοξειδωτικά στοιχεία που ενισχύουν το ανοσοποιητικό. Όσο για το μονοακόρεστο λίπος  από πηγές όπως ελαιόλαδο, ταχίνι και ξηρούς καρπούς είναι πραγματικά πολύτιμο.

Φυτικές τροφές πλούσιες σε σίδηρο είναι όσπρια (φακές, φασόλια μαυρομάτικα), ξηροί καρποί, εμπλουτισμένα δημητριακά, πράσινα φυλλώδη λαχανικά (σπανάκι), αποξηραμένα φρούτα και θαλασσινά. Τα θαλασσινά έχουν υψηλή περιεκτικότητά σε σελήνιο και ω-3 λιπαρά και βελτιώνουν την καρδιακή και νευρομυϊκή λειτουργία ενώ αποτελούν πηγή βιταμίνης Β12 και σιδήρου. Η πρόσληψη βιταμίνης C – από χυμό λεμονιού ή εσπεριδοειδή-  μεγιστοποιεί την απορρόφηση του σιδήρου  που περιέχεται στα φυτικής προέλευσης τρόφιμα.