Η Δρ. Δέσποινα Κατσώχη είναι ογκολόγος – ακτινοθεραπευτής, εξειδικευμένη στις νεότερες τεχνικές της ακτινοθεραπευτικής ογκολογίας και στους συνδυασμούς των θεραπευτικών ογκολογικών σχημάτων.

Σε χώρες με μεγάλη ηλιοφάνεια, 4 στους 5 ανθρώπους με ανοιχτό χρώμα δέρματος, εκτιμάται ότι θ’ αναπτύξουν τουλάχιστον ένα είδος δερματικού καρκίνου στη ζωή τους. Προσοχή λοιπόν σε κάθε ελιά ή ασυνήθιστο σημάδι, κυρίως σε σημεία που μένουν ακάλυπτα το καλοκαίρι.

Ο καρκίνος του δέρματος εμφανίζεται συχνότερα μεταξύ 40 και 60 ετών, κυρίως  σε Ευρώπη, ΗΠΑ και Αυστραλία. Κάθε μη συνηθισμένο ογκίδιο στο δέρμα που επιμένει για περισσότερο από 3 μήνες, πρέπει να θεωρείται δερματικός καρκίνος μέχρι να αποδειχτεί το αντίθετο.

Ομάδες υψηλού κινδύνου

Όσοι έχουν ανοιχτό χρώμα δέρματος. 

Οι άνδρες. Δεν χρησιμοποιούν αντηλιακή προστασία, η οποία είναι απαραίτητη και στη φαλάκρα. Χωρίς καπέλο, εκθέτουν το κεφάλι και τα αυτιά τους σε άμεσο κίνδυνο.

Εργάτες, αγρότες και όσοι εργάζονται στην ύπαιθρο. Η ηλιακή ακτινοβολία, λειτουργεί αθροιστικά και επιβαρυντικά. Όσο περνούν τα χρόνια τόσο περισσότερο κινδυνεύουμε.

Τα περισσότερα μελανώματα στο δέρμα είναι ορατά με γυμνό μάτι. Και δεν εξελίσσονται από τη μία μέρα στην άλλη. Συνήθως προηγείται μία μακρά περίοδος, κατά την οποία ο όγκος επεκτείνεται κάτω από το επίπεδο του δέρματος αλλά δεν εισχωρεί στα πιο βαθιά στρώματα. Αν λοιπόν εντοπίσουμε έγκαιρα το μελάνωμα, μπορεί να υπάρξει πλήρης ίαση.

Για να προστατευθούμε, πρέπει να παρατηρούμε προσεκτικά το δέρμα μας και ο γιατρός να καταγράφει τους σπίλους μας (screening) ακόμη κι αν δεν έχουμε ανησυχητικά συμπτώματα.

Πότε να ανησυχήσω;

Για κάθε ανώμαλη κατάσταση του δέρματος που δεν επουλώνεται μέσα σε τέσσερις εβδομάδες.

Κάθε πληγή, έλκος, ή κρούστα στο δέρμα ή λευκή κηλίδα στα χείλη που δεν επουλώνεται.

Κάθε σπίλος (ελιά) που φαίνεται να μεγαλώνει γρήγορα.

Κάθε σπίλος που αλλάζει σχήμα ή χρώμα.

Κάθε σπίλος που αιμορραγεί ή προκαλεί κνησμό.

Τι να κάνω με τις ελιές μου;

Οι ελιές εμφανίζονται σε διάφορα μέρη του σώματος, σε διαφορετικά σχήματα και μεγέθη.  Είναι μία ειδική ομάδα μελανινοκυττάρων, τα σπιλοκύτταρα και αποτελούν καλοήθεις βλάβες του δέρματος: το βάθος τους ποικίλει. Οφείλονται σε ορμονολογικούς ή κληρονομικούς παράγοντες ή στην έκθεση μας στον ήλιο. Κατά την  εφηβεία και την εγκυμοσύνη μπορεί να αυξηθεί ο αριθμός τους.

Εκτιμάται ότι οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν  10 έως 30 σπίλους, οι οποίοι στη μεγάλη πλειοψηφία τους είναι τελείως ακίνδυνοι.  Ωστόσο η οποιαδήποτε μεταβολή τους σε χρώμα ή σχήμα πρέπει να μας θέσει σε εγρήγορση. Κι αυτό γιατί υπολογίζεται ότι το 20-30% των μελανωμάτων, αναπτύσσεται πάνω σε ήδη υπάρχοντα σπίλο του σώματος. Το κακοήθες μελάνωμα είναι ο καρκίνος που αναπτύσσεται από τα μελανοκύτταρα.

Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζονται σπίλοι που παρουσιάζουν ασαφή όρια, ασυμμετρία, ανομοιογένεια στο χρώμα ή στο μέγεθος ή εξέχουν ιδιαίτερα από την επιφάνεια του δέρματος.

Πώς αφαιρούνται;

Οι δερματολόγοι καυτηριάζουν συνήθως τους σπίλους με διαθερμία ηλεκτρισμού, με ραδιοκύματα, υπερήχους  ή υγρό άζωτο και διάφορα οξέα. Αφαιρούνται όμως και με laser.

Για σπίλους που εξέχουν από το δέρμα- χωρίς ωστόσο να έχουν ιδιαίτερο βάθος- εφαρμόζεται  η μέθοδος Derma Planning (εκτομή κατ’ εφαπτόμενη) η οποία ωστόσο δεν είναι κατάλληλη για «ύποπτους» σπίλους, γιατί μπορεί να μείνουν κύτταρα κάτω από την επιφάνεια του δέρματος , τα οποία θα οδηγήσουν στην επανεμφάνιση του σπίλου.

Οι  «ύποπτοι» σπίλοι καλό είναι να αφαιρούνται χειρουργικά και μαζί με αυτούς, ο  χειρουργός να αφαιρεί και τον περιβάλλοντα ιστό και να  τα αποστέλλει για ιστολογική εξέταση.

Αν ο σπίλος είναι γιγαντιαίων διαστάσεων και δεν μπορεί να αφαιρεθεί πλήρως γιατί θα δημιουργηθεί μία μεγάλη έκταση χωρίς δέρμα, συνήθως προηγείται διάγνωση με βιοψία και αφαιρείται τμηματικά σε πολλαπλά τεμάχια. Για να καλυφθεί η επίμαχη περιοχή γίνεται μεταμόσχευση δέρματος από άλλη περιοχή.

Η αφαίρεση των σπίλων δεν προκαλεί κακοήθεια. Αντίθετα την προλαμβάνει!