Η Δρ. Δέσποινα Κατσώχη είναι ογκολόγος – ακτινοθεραπευτής, εξειδικευμένη στις νεότερες τεχνικές της ακτινοθεραπευτικής ογκολογίας και στους συνδυασμούς των θεραπευτικών ογκολογικών σχημάτων.

Οι περισσότερες γυναίκες νιώθουν ανακούφιση και ενθουσιασμό όταν ολοκληρωθεί η  θεραπεία στην οποία υποβάλλονται για την αντιμετώπιση του καρκίνου. Ωστόσο, αρκετές ανησυχούν έντονα, για την πιθανότητα να επιστρέψει η νόσος ενώ άλλες αισθάνονται αβεβαιότητα επειδή θα παρακολουθούνται από την ομάδα φροντίδας, σε πιο αραιά χρονικά διαστήματα.

Για ορισμένες γυναίκες με προχωρημένη νόσο, ο καρκίνος μπορεί να μην εξαφανιστεί ποτέ εντελώς, γιατί ενδεχομένως να συνεχίσουν να λαμβάνουν θεραπείες (χημειοθεραπεία, ανοσοθεραπεία ή άλλες θεραπείες) για να διατηρήσουν τη νόσο υπό έλεγχο. Το να ζεις μ’ έναν καρκίνο που δεν απομακρύνεται δια παντός, προκαλεί αναμφίβολα αβεβαιότητα…

Ανάλογα με την κάθε περίπτωση, όταν οι γυναίκες ολοκληρώσουν το αρχικό θεραπευτικό πλάνο, οι γιατροί συνεχίζουν να τις παρακολουθούν σε καθορισμένα χρονικά διαστήματα, με κλινική εξέταση και εργαστηριακές- απεικονιστικές εξετάσεις. Σημαντικό είναι οι γυναίκες να εξωτερικεύουν τους προβληματισμούς τους ή τις ενοχλήσεις που πιθανά θα εμφανίσουν. Η αντικαρκινική θεραπεία ενδεχομένως να εμφανίσει ανεπιθύμητες ενέργειες, που θα διαρκέσουν λίγες μέρες ή μεγαλύτερο χρονικό διάστημα ή θα εκδηλωθούν  εμφανιστούν καιρό μετά την ολοκλήρωση των θεραπειών.

Με δεδομένο ότι ο καρκίνος του μαστού είναι από τους καλύτερα μελετημένους τύπους κακοηθειών, η έρευνα έχει δείξει τί μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά στην επανεμφάνισή του:

Φυσιολογικό σωματικό βάρος. Η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο επανεμφάνισης καρκίνου αλλά και επιπλοκών, όπως το λεμφοίδημα. Βέβαια, ακόμα διερευνάται το αν η απώλεια βάρους κατά την διάρκεια των θεραπειών είναι βοηθητικός παράγοντας στην αποφυγή επανεμφάνισης της νόσου. Το σίγουρο είναι πως μια γυναίκα με επιπλέον κιλά ωφελείται πολλαπλώς από την απώλεια τους, ενισχύοντας τη φυσική της κατάσταση και μειώνοντας και την πιθανότητα για άλλες χρόνιες παθήσεις, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Επίσης, οι γυναίκες που είναι υπέρβαρες τείνουν να έχουν υψηλότερα επίπεδα ινσουλίνης, τα οποία έχουν ς συνδεθεί με τον καρκίνο του μαστού. Οι ειδικοί θα δώσουν στην κατάλληλη καθοδήγηση.

Σωματική άσκηση. Μελέτες μεταξύ γυναικών με καρκίνο μαστού, έχουν δείξει ότι η συχνή σωματική δραστηριότητα μειώνει τον κίνδυνο επανεμφάνισης του αλλά και την πιθανότητα επιπλοκών, όπως το λεμφοίδημα. Ωστόσο, δεν έχει εκτιμηθεί προς το παρόν, πόση ημερήσια άσκηση είναι επιτρεπτή. Πρόσφατες ενημερώσεις στις Κατευθυντήριες οδηγίες της Αμερικανικής Εταιρείας Καρκίνου (ACS) για τη Διατροφή και τη Φυσική Δραστηριότητα συνιστούν να κάνουμε όλοι τουλάχιστον 150-300 λεπτά άσκηση μέτριας έντασης ή 75-150 λεπτά έντονης έντασης κάθε εβδομάδα. Καλό θα ήταν κάθε γυναίκα να συμβουλευτεί έναν ειδικό προκειμένου να επιλέξει τον κατάλληλο για εκείνην τύπο άσκησης.

Υγιεινή διατροφή. Συστήνεται ποικιλία λαχανικών, τροφίμων πλούσιων σε φυτικές ίνες, οσπρίων, φρούτων και δημητριακών ολικής άλεσης. Είναι καλύτερο να αποφεύγονται ή να περιορίζονται στο ελάχιστο, κόκκινο κρέας, γλυκά με ζάχαρη, επεξεργασμένα τρόφιμα και προϊόντα εξευγενισμένου κόκκου.
Είναι συχνή η ερώτηση για το αν είναι ασφαλής η κατανάλωση προϊόντων σόγιας, μετά τη διάγνωση καρκίνου του μαστού. Οι τροφές με σόγια είναι πλούσιες σε ισοφλαβόνες, με ιδιότητες που μπορεί να επηρεάσουν τα επίπεδα οιστρογόνων στο σώμα. Πρόσφατες μεγάλες μελέτες δεν έδειξαν ότι η πρόσληψη σόγιας συμβάλει στην επανεμφάνιση καρκίνου. Επιπρόσθετα, μέχρι στιγμής, κανένα συμπλήρωμα διατροφής, όπως βιταμίνες και μέταλλα, δεν έχει αποδειχθεί ότι βοηθά σαφώς στη μείωση του κινδύνου επανεμφάνισης καρκίνου μαστού. Κάθε γυναίκα πρέπει να συμβουλευτεί την ομάδα φροντίδα της για το κατάλληλο για εκείνην σκεύασμα.

Αποφυγή αλκοόλ. Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση αλκοόλ αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου μαστού. Ωστόσο,  δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο εάν επηρεάζει τον κίνδυνο επανεμφάνισης του. Το αλκοόλ μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα οιστρογόνων στο σώμα, τα οποία θεωρητικά θα μπορούσαν να αυξήσουν τον κίνδυνο επανεμφάνισης της νόσου, αλλά προς το παρόν δεν υπάρχουν ισχυρά δεδομένα που να το επιβεβαιώνουν. Η Αμερικανική Εταιρεία Καρκίνου συνιστά στις γυναίκες να μην ξεπερνούν το 1 ποτό ημερησίως. Και αυτό είναι ένα θέμα που η αποθεραπευμένη πρέπει να συζητήσει με την επιστημονική ομάδα που την παρακολουθεί.