Ο  Άγγελος Κουτσούκης είναι Ραδιοφωνικός Παραγωγός και Δημοσιογράφος.

΄΄ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΒΡΑΔΥΤΗΤΑΣ΄΄  του ΦΕΡΝΑΝΤΟ ΑΡΑΜΠΟΥΡΟΥ εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ

Τον Φερνάντο Αραμπούρου ουσιαστικά τον γνώρισα, όπως και πολλοί άλλοι αναγνώστες, μέσα από την ΄΄Πατρίδα΄΄, ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα που διακρίθηκε παντού όπου εκδόθηκε και θεωρείται ήδη ένα από τα πιό σημαντικά ισπανόφωνα βιβλία της εποχής μας.  Πλήν όμως, δεν ήταν το πρώτο του βιβλίο. Το 2012 κυκλοφόρησε, και φέτος μεταφράστηκε στα ελληνικά, ένα άλλο μυθιστόρημά του που τιμήθηκε με το βραβείο Tusquets και το Βραβείο Βιβλιοπωλών της Μαδρίτης. ΄΄Τα χρόνια της βραδύτητας΄΄ είναι ο τίτλος του και, διαβάζοντάς το, καταλαβαίνεις πολύ εύκολα ότι είναι γραμμένο από τον συγγραφέα της ΄΄Πατρίδας΄΄.

Οι σημαντικοί  συγγραφείς έχουν τον δικό τους κόσμο και ο Αραμπούρου μέσα από ΄΄Τα χρόνια της βραδύτητας΄΄ μας μεταφέρει –για πρώτη φορά-στο 1970 και στην διάσπαση που έφερε στην κοινωνία των Βάσκων  η δράση της ΕΤΑ, της αυτονομιστικής οργάνωσης των Βάσκων. Μιά διάσπαση που για να ξεπεραστεί έπρεπε να περάσουν σχεδόν πενήντα χρόνια από τότε. Κι όλα αυτά σε μιά Ισπανία που ζούσε τα τελευταία χρόνια της στυγνής δικτατορίας του Φράνκο.

΄΄ Δεν υπάρχει τίποτα το ιδιαίτερο στο να γράφει κανείς για τα μέρη όπου πέρασε σημαντικό μέρος της ζωής του και για τους ανθρώπους που γνώρισε. Στην περίπτωση των Χρόνων της Βραδύτητας, τοποθέτησα τη δράση στη γειτονιά μου στο Σαν Σεμπαστιάν, τη γενέτειρά μου. Στην πραγματικότητα, αναφέρω κάποιους γείτονες που πραγματικά υπήρξαν. Συνέλαβα το μυθιστόρημα ως υπενθύμιση της παιδικής μου ηλικίας, αλλά και ως αφιέρωμα στους ταπεινούς ανθρώπους εκείνης της εποχής, της δεκαετίας του ’60 του περασμένου αιώνα΄΄,λέει ο ίδιος.

Πραγματικά. Στα ΄΄Χρόνια της βραδύτητας΄΄ ο Αραμπούρου περιγράφει την ζωή  μέσα από τα μάτια του οκτάχρονου Τσίκο που, λόγω φτώχειας, πηγαίνει να ζήσει με τους θείους του στο Σαν Σεμπαστιάν. Ο θείος του ο Βιθέντε, άνθρωπος αδύναμου χαρακτήρα, μοιράζει τη ζωή του ανάμεσα στο εργοστάσιο και στο μπάρ,και στην πραγματικότητα κουμάντο στην οικογένεια κάνει  η θεία του η Μαριπούι, μιά λαϊκή γυναίκα που έχει αναγκαστεί να γίνει η αρχηγός της οικογένειας, προσκολλημένη στις κοινωνικές και θρησκευτικές συμβάσεις της εποχής. Η ξαδέλφη του η Μάρι Νιέβες ζεί έχοντας συνεχώς το μυαλό της στα αγόρια, ενώ ο ξάδελφός του ο Χουλέν, επηρεασμένος από τη συστηματική κατήχηση του ιερέα της ενορίας, προσχωρεί στην ΕΤΑ , που διανύει τα πρώτα στάδια της ζωής της. Η μοίρα όλων αυτών των ανθρώπων-κοινή με τόσων άλλων κομπάρσων της ιστορίας-στριμωγμένων  ανάμεσα στην ανάγκη και στην άγνοια ,θα αλλάξει δραματικά από τη στιγμή που ο Χουλέν προσχωρεί στην ΕΤΑ.

Στα ΄΄Χρόνια της βραδύτητας΄΄ υπάρχει εν σπέρματι η ΄΄Πατρίδα΄΄. Είναι η πρώτη φορά που ο συγγραφέας θέλησε να αναμετρηθεί  με τον εθνικό διχασμό, με τον εμφύλιο πόλεμο της Ισπανίας και τα αποτελέσματα της δικτατορίας του Φράνκο. Και το θέμα της αυτονομίας των Βάσκων φυσικά. Έχει χρησιμοποιήσει έναν πολύ έξυπνο τρόπο αφήγησης. Ο μεγάλος πιά, Τσίκο, αφηγείται στον συγγραφέα την ιστορία του και ,στο επόμενο κεφάλαιο, ο συγγραφέας παραθέτει τις σημειώσεις του σχετικά με το πώς θα κάνει λογοτεχνία  την ιστορία αυτή.

΄΄ Εναλλάσσοντας τις αναµνήσεις του πρωταγωνιστή µε τις σηµειώσεις του συγγραφέα, τα Χρόνια της βραδύτητας προσφέρουν επιπλέον µια αντιπροσωπευτική  απεικόνιση για το πώς η ζωή διυλίζεται στον μεγεθυντικό φακό της λογοτεχνικής γραφής για να µετατραπεί σε µυθιστόρηµα. Και πώς η συναισθηµατική ανάµνηση µεταµορφώνεται σε συλλογική µνήµη, ενώ η διαυγής γραφή αφήνει να διαφανεί το ζοφερό υπόβαθρο ενοχής πίσω από την πρόσφατη ιστορία της Χώρας των Βάσκων.

Ο Αραμπούρου έχει  ένα πολύ προσωπικό στυλ και είναι σίγουρο πως δεν θα μπορείτε να σταματήσετε να το διαβάζετε. Οι χαρακτήρες του είναι δυνατοί και  ακόμα κι αν δεν βιώσατε την πραγματικότητα που αναδημιουργεί, είναι αδύνατο να μην ταυτιστείτε με το δράμα του.

Είναι σίγουρα  ένας από τους σπουδαιότερους αφηγητές της γενιάς του. Αυτό το μικρό μυθιστόρημα μιας πληγωμένης πατρίδας, με εμφανή απλότητα, λέει πολλά για τη ζωή  μιας γειτονιάς στο Σαν Σεμπαστιάν, τους ρομαντικούς πειρασμούς των νεαρών Βάσκων που παρασύρονται για αυτονομιστική μάχη, την οργάνωση τους από μια χήρα κληρικού, για το πως οι οικογένειες διαπραγματεύονται μεταξύ τους, και για το πώς οι γυναίκες λύνουν τα προβλήματα τους με τρόπους που οι  άνδρες τα αγνοούν΄΄,γράφει για το βιβλίο η Κυριακή Μπειόγλου.

Ο Φερνάντο Αραμπούρου είναι όντως ένας από τους πιό σημαντικούς αφηγητές της γενιάς του. Ο κόσμος του είναι ο κόσμος των απλών ανθρώπων, των φτωχών που , λόγω των κοινωνικών  συνθηκών, έμειναν αμόρφωτοι. Καθόλου τυχαία ο εξάδελφος Χουλέν λέει στον μικρό Τσίκο:΄΄Μάθε γράμματα΄΄ και του αφήνει ένα σημαντικό χρηματικό ποσό για να σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο ότι του αρέσει.  Η ουσιαστική μόρφωση είναι ο τρόπος για να πάει κανείς παραπέρα.

Όσο για τα ποια ήταν τα χρόνια της βραδύτητας του τίτλου γράφει ο Αραμπούρου σε κάποιο σημείο του μυθιστορήματος:

“Όταν σταματώ για να φέρω στο μυαλό μου τις αναμνήσεις μου από εκείνα τα χρόνια, μου ξανάρχεται μιά παλιά αίσθηση βραδύτητας. Έχω την εντύπωση ότι σήμερα ένα λεπτό διαρκεί τριάντα με σαράντα δευτερόλεπτα. Αντίθετα, τα λεπτά της δικτατορίας διαρκούσαν ενάμισυ με δύο λεπτά. Τρείς δεκαετίες βρισκόταν ο Φράνκο στην εξουσία, χαιρετώντας τα πειθήνια και απολίτικα πλήθη με νωθρό, τρεμάμενο και ολοένα πιό εξασθενημένο χέρι-πράγμα που δεν τον  εμπόδιζε να υπογράφει θανατικές καταδίκες-και,παρόλο που στα τέλη της δεκαετίας του ΄60 είχαν ήδη αρχίσει να αναδεύονται τα υπόγεια ύδατα, η ιστορία της Ισπανίας σερνόταν ακόμα νωχελικά. Σε άλλες χώρες φαίνεται σαν να ζούσαν πιό γρήγορα, οι μόδες διαδέχονταν  η μία την άλλη με αρκετή ταχύτητα, συνέβαιναν περισσότερα πράγματα-ή απλώς συνέβαιναν πράγματα. Μπαίνω στον πειρασμό, τουλάχιστον σε ορισμένα σημεία του μυθιστορήματος, να κάνω μιά προσπάθεια να μεταδώσω μέσω ενός στύλ μελετημένα αργού εκείνη την αίσθηση ιστορικού μαρασμού. Θα βαρεθούν οι αναγνώστες;΄΄

Οχι,κύριε Αραμπούρου.  Οι αναγνώστες δεν θα βαρεθούν γιατί εκτός από το αφηγηματικό σας ταλέντο, γράφετε και την αλήθεια της παιδικής σας ηλικίας. Και η αλήθεια δεν είναι ποτέ βαρετή.,.