Μαρίνα Μόσχα  είναι Ψυχολόγος / Ψυχοθεραπεύτρια 

Όταν χωρίζουμε πενθούμε, πενθούμε την απώλεια του φαντασιωσικού μοντέλου της “τέλειας” σχέσης, την απώλεια των όσων θα θέλαμε να ζήσουμε, την απώλεια των ονείρων μας… Το πένθος αυτό περνάει πολλές φορές από εμπόδια που βάζουμε παρά τη θέλησή μας και μας δυσκολεύουν στην προσαμογή στη νέα κατάσταση.

“Δεν πονάω!” – Προσποίηση

Ο κάθε χωρισμός λέμε ότι είναι ένα μικρό πένθος,ένας μικρός θάνατος. Θρηνούμε τον άνθρωπο που βγήκε από τη ζωή μας, χωρίς την θέλησή μας και μας άφησε, θρηνούμε την απώλεια εκείνου που νομίζαμε ότι είχαμε, εκείνου που πιστεύαμε ότι είχαμε, την απώλεια των ονείρων μας, των σχεδίων μας… Συνέπεια αυτού να βιώνουμε επώδυνα και επίπονα συναισθήματα. Συχνά θέλουμε να ξεφορτωθούμε τον πόνο που μας βαραίνει όσο πιο γρήγορα μπορούμε, ώστε να νιώσουμε και πάλι “φυσιολογικοί”.

Και όμως, χρειάζεται όπως και στο θάνατο του αγαπημένου μας ατόμου να δώσουμε χρόνο στην επούλωση που θα έρθει εφόσον θα αφήσουμε τα στάδια του πένθους να εξελιχθούν και τον εαυτό μας να τα βιώσει και να περάσει μέσα από αυτά. Είναι αναγκαίο να αφήσουμε ελεύθερα τα συναισθήματα και τις σκέψεις μας, να μπορέσουμε να τα εκφράσουμε έτσι ώστε να μπορέσουμε επίσης και να εκτονώσουμε όλη αυτή την ένταση που “προσπαθούμε” να κρύψουμε μέσα από την άρνηση της κατάστασης. Θα χρειαστεί να μάθουμε να βιώνουμε τα πράγματα στην ώρα τους και να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να βιώσει τον χωρισμό, πέρα από ντροπές και φόβους. Αν δεν το κάνουμε, όλα αυτά που θα προσπαθήσουμε να κουκουλώσουμε θα τα βρούμε μπροστά μας σε κάποια άλλη φάση της ζωής μας.

“Θα ξαναγυρίσει μόλις καταλάβει τι έχασε!” – Άρνηση

Αρκετά συχνά, αυτό που παρατηρείται μετά από έναν χωρισμό, είναι ότι αυτός που μένει πίσω και νιώθει “παρατημένος”, προκειμένου να ανταπεξέλθει στον πόνο, προτιμά να μένει στην άρνηση, πιστεύοντας ότι ο χωρισμός είναι κάτι περαστικό και προσωρινό, ότι είναι μία “τρέλα” του συντρόφου που μάλλον δεν ξέρει τι του γίνεται και αργά ή γρήγορα θα ξαναγυρίσει μόλις συνειδητοποιήσει “τι έχασε!”. Παρόλο που η άρνηση αυτή δίνει ελπίδες ότι τα πράγματα θα ξαναγίνουν όπως και πριν, δεν παύουν να υπάρχουν συναισθηματικές διακυμάνσεις που μπορεί να φτάνουν και στα άκρα κάποιες φορές. Τα συναισθηματικά ξεσπάσματα με το κλάμα, την απώλεια διάθεσης, την απώλεια του ύπνου και της όρεξης κ.λ.π., δίνουν την θέση τους σε αντίθετες συμπεριφορές, όπως για παράδειγμα, το να διασκεδάσει κάποιος μέχρι το πρωί, να “το ρίξει έξω”, να κάνει πολλές γνωριμίες σε μικρά χρονικά διαστήματα. Οι διαθέσεις αυτές εναλλάσσονται καθώς ο πρώην σύντροφος εξιδανικεύεται και ο χωρισμένος βιώνει την απώλεια και συγκρίνει τις στιγμές που περνάει, ακόμα και τις πιο ξέφρενες με το πώς θα ήταν αν ήταν και οι δυο τους εκεί, τι θα έλεγαν, πως θα περνούσαν…, ξεχνώντας τις κακές στιγμές, κρατώντας μόνο τις θετικές και καλές, κάνοντας έτσι τον πόνο πιο έντονο.

“Εγώ φταίω γι αυτό που συνέβη!” ή “Εσύ φταις γι αυτό που συνέβη!” – Αυτοκατηγορία ή κατηγορία

Καλό θα είναι να έχουμε στο νου μας ότι σε έναν χωρισμό δεν φταίει ποτέ μόνο ο ένας. Η ευθύνη είναι πάντα και των δύο, χωρίς να μοιράζουμε ποσοστά για το ποιος όμως έφταιξε περισσότερο. Αν επιτρέψουμε στον εαυτό μας να εκφράσει τα συναισθήματά μας και να αποφορτιστεί, τότε θα μπορέσουμε να αναλάβουμε το μερίδιο ευθύνης που πραγματικά μας αναλογεί με ώριμο τρόπο και να το διαχειριστούμε, χωρίς να επιβαρυνόμαστε με όλη την ευθύνη ή να αποποιούμαστε κάθε είδους ευθύνης για το τι έφταιξε και αυτή η σχέση έφτασε στο τέλος της. Θα μπορούμε δηλαδή με πιο απλά λόγια, να συνειδητοποιήσουμε κατά πόσο είναι ρεαλιστικό το «Φταίω μόνο εγώ» ή το «Φταις μόνο εσύ».

“Θα βρω άλλον/η” – Άμεση αντικατάσταση της απώλειας του χωρισμού με μια άλλη σχέση

Το σίγουρο είναι ότι κανείς μας δεν θέλει να πονάει ψυχικά. Ο χωρισμός έχει πόνο. Η άποψη που επικρατεί είναι ότι “ο έρωτας με έρωτα περνάει”, άρα για να πάψουν να υπάρχουν τα δυσάρεστα συναισθήματα θα πρέπει να αντικατασταθούν από νέα ερωτικά. Είναι εύκολο να ξεκινήσουμε μια νέα σχέση με ανοιχτές τις πληγές μας από την προηγούμενη; Και πάλι, ισχύει ότι αναφέραμε και πιο πάνω: ότι δηλαδή ο υγιής τρόπος αντιμετώπισης του χωρισμού, είναι να τον βιώσουμε, να κατανοήσουμε τι έχει συμβεί, να αποφορτιστούμε από τα επίπονα συναισθήματα, καθώς και να συνειδητοποιήσουμε πως μπορεί να μας βοηθήσει αυτή η επώδυνη εμπειρία με την τόση απογοήτευση στο μέλλον. Τότε θα έχουμε λυτρωθεί πραγματικά και θα μπορέσουμε να ξεκινήσουμε μία καινούργια σχέση με υγιή βάση.

“Δεν βαριέσαι! Όλες οι γυναίκες ίδιες είναι!” ή το γνωστό: “Άνδρες! Τι περιμένεις; Υπάρχει περίπτωση να σε νιώσουν; Αυτοί ένα πράγμα μόνο θέλουν!” – Γενίκευση

Στην προσπάθεια αναζήτησης συντρόφου η γενίκευση λαμβάνει χώρο και τα στερεότυπα δίνουν και παίρνουν. Αποτέλεσμα, να μην προχωράμε, να παγιδεύουμε τον εαυτό μας με τις ίδιες μας τις σκέψεις και τα ίδια μας τα λόγια, μένοντας πίσω και αρνούμενοι να διαχειριστούμε ότι νέο έρχεται.

“Θα αλλάξω τα μαλλιά μου, θα αδυνατίσω, …θα ανακαινίσω και το σπίτι!” – “Εξορκισμός του παλιού και του κακού!”

Είναι έντονη η ανάγκη να ανέβει η ψυχολογική μας διάθεση, με την φροντίδα του εαυτού μας, που την κάνουμε όμως θυμωμένα. Έτσι η προσπάθεια να αλλάξουμε το σπίτι μας αν συμβιώναμε ως ένα είδος “εξορκισμού στο παλιό και κακό” που συνέβη εκεί μέσα, είναι ένα παράδειγμα. Θέλουμε να ανανεωθούμε εμείς οι ίδιοι, να ανανεώσουμε τον χώρο μας, ξυπνάει η ανάγκη για αλλαγή που όταν την κατανοούμε και την αποδεχόμαστε, τότε και οι αλλαγές μας είναι σύντονες με τις επιθυμίες μας. Όταν όμως προσπαθούμε αντί να βιώσουμε τα δυσάρεστα συναισθήματα και τον πόνο του χωρισμού, να ξεφύγουμε μέσα από “επιπόλαιες” αλλαγές, τότε συνήθως το μετανιώνουμε, καθώς αισθανόμαστε ακόμα περισσότερο αβοήθητοι και ακόμα πιο μόνοι εφόσον οι αλλαγές αυτές δεν μας έφεραν το επιθυμητό αποτέλεσμα: να πάψουμε να πονάμε!

Μην ξεχνάμε λοιπόν, ότι ο καθένας μας όταν χωρίζει χρειάζεται να βιώσει το πένθος του, να βιώσει τα συναισθήματα αυτά που τόσο πολύ τον πονάνε και τον κάνουν να υποφέρει. Πόσο θα κρατήσουν οι δυσάρεστες στιγμές; Εξαρτάται από την διάρκεια της σχέσης, από την προσωπικότητα του καθενός, από το τι έχει επενδύσει στον άλλον, από τα βιώματα, τις εμπειρίες, τον τρόπο ζωής, τον τρόπο που ο καθένας έχει μάθει να ξεπερνάει τις δυσκολίες και να τις αντιμετωπίζει… Για να γίνει όμως αυτό χρειάζεται να βιώσουμε όλα αυτά που όσο και αν μας τρομάζουν, μας οδηγούν σε σοφία και εμπειρία ζωής. Διαφορετικά, κινδυνεύουμε να εγκλωβιστούμε και να κάνουμε τον χωρισμό μας μία τραυματική εμπειρία που θα μας στοιχειώνει ξανά και ξανά στη μελλοντική μας ζωή.