Κωστής Α. Μακρής

Το νέο βιβλίο του Κωστή Α. Μακρή «Η Εβίτα που νίκησε τα Αποθαρρύνια» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη

«και τώρα εμπρός να περάσω το τελευταίο ρυάκι, και να γίνω Βασίλισσα! Πόσο μεγαλοπρεπές ακούγεται!» Λίγα μόνο βήματα τη φέρανε στην όχθη του ρυακιού. «Το όγδοο τετράγωνο επιτέλους!» φώναξε όπως πηδούσε από πάνω του και κυλίστηκε σ’ ένα λειβάδι μαλακό σαν στρώμα, με μικρά παρτέρια σπαρμένα εδώ κι εκεί. «Ω, πόσο ευτυχισμένη είμαι που ’φτασα εδώ! Και τι είναι αυτό πάνω στο κεφάλι μου;» φώναξε λίγο τρομαγμένη, σηκώνοντας τα χέρια και πιάνοντας κάτι πολύ βαρύ, που χωρούσε ίσα ίσα στο κεφάλι της.

«Μα πώς μπορεί να βρέθηκε εκεί χωρίς να το ξέρω εγώ;» αναρωτήθηκε καθώς το ’βγαζε και τ’ ακουμπούσε στην ποδιά της για να δει τι μπορούσε να ’ναι.
Ήταν ένα χρυσό στέμμα.*

* Σημ. Εκδ.: Η Αλίκη πέρασε το τελευταίο ρυάκι κι έφτασε τώρα στο δ8,

το τελευταίο τετράγωνο της σειράς της Βασίλισσας.

Για όσους δεν το ξέρουν, πρέπει να πούμε πως όταν ένα πιόνι

φτάνει στο τελευταίο τετράγωνο της σκακιέρας,

μπορεί να γίνει πια ό,τι κομμάτι επιθυμεί ο σκακιστής.

Συνήθως ο παίκτης προτιμά να το κάνει Βασίλισσα,

που είναι το πιο δυνατό κομμάτι του σκακιού.

…

Το σκάκι είναι ένα παιχνίδι σκέψης, στρατηγικής, λογικής, πρόβλεψης και άλλων ικανοτήτων και αρετών. Η τύχη δεν παίζει σημαντικό ρόλο, εκτός αν θεωρήσουμε τύχη το να λιποθυμήσει ή να τρελαθεί ο αντίπαλός μας στη μέση μιας παρτίδας.

Στο σκάκι, κάθε παίκτης έχει στη διάθεσή του 16 πιόνια.

Από αυτά, τα μισά είναι στρατιώτες. Με τη σωστή χρήση των οκτώ στρατιωτών του μπορεί ένα παίκτης να κερδίσει τη μάχη. Οι στρατιώτες έχουν μια πολύ σημαντική ιδιότητα: αν καταφέρουν να φτάσουν στο όγδοο και τελευταίο τετράγωνο της σκακιέρας, προς την πλευρά του αντιπάλου, μπορούν να προαχθούν σε όποιο κομμάτι επιθυμεί ο σκακιστής. Και όπως αναφέρεται στην πιο πάνω σημείωση για την Αλίκη, οι περισσότεροι σκακιστές προτιμούν τη προαγωγή του στρατιώτη που φτάνει στο όγδοο τετράγωνο, σε Βασίλισσα.

Παρ’ όλο που οι σχέσεις κρατών μεταξύ τους δεν είναι παρτίδες σκακιού, μοιάζουν αρκετά με το σκάκι. Αν θεωρήσουμε ότι ο πολίτης μιας σύγχρονης χώρας έχει στη διάθεσή του πολλά πιόνια του κρατικού μηχανισμού της χώρας του και παρεμβαίνει ουσιαστικά στην καλύτερη αξιοποίησή τους, τότε μοιάζει πραγματικά με παρτίδα σκακιού η λειτουργία μιας χώρας και προς το εσωτερικό και προς το εξωτερικό. Αν αποφασίσει ο κάθε πολίτης να μην είναι ο ίδιος πιόνι κάποιων παικτών του εσωτερικού και του εξωτερικού, μπορεί να ισχυροποιήσει και να αξιοποιήσεις με τον καλύτερο τρόπο πολλά από τα “κομμάτια” της χώρας του.

Όπως ας πούμε την Κυβέρνηση, τη Βουλή, την Κρατική Διοίκηση με όλα της τα παρακλάδια, τις τρεις Εξουσίες (Νομοθετική, Δικαστική και Εκτελεστική), την Οικονομία, την Παιδεία, τη Δημόσια Υγεία, την Άμυνα της χώρας και πολλά άλλα.

Χωρίς ποτέ να ξεχνάει ότι όλα αυτά τα “κομμάτια” της Εθνικής σκακιέρας δεν έχουν ούτε στάλα περισσότερη εξουσία από τον κυρίαρχο Παίκτη και πρέπει να είναι ικανές να διαδραματίσουν με επάρκεια, εξυπνάδα και εντιμότητα τον ρόλο τους. Και οι Βασίλισσες, όπως και ο Βασιλιάς, οι Πύργοι, οι Αξιωματικοί, οι Ιππότες και οι στρατιώτες του σκακιού, έχουν έναν και μοναδικό ρόλο: να υπηρετούν με αυτοθυσία τον σκοπό του παίκτη.

Κι ο σκοπός αυτός δεν μπορεί να είναι άλλος από μια κερδισμένη παρτίδα για τη χώρα του. Μόνο μια κερδισμένη παρτίδα μπορεί να κάνει περήφανο έναν παίκτη και να δικαιώσει τις προσπάθειές του. Ακόμα κι όταν αυτές οι προσπάθειες δείχνουν ότι περιστασιακά μπορεί και να υποχωρεί σε κάποια περιπτώσεις με τον όρο να παραμένει στη σκακιέρα.

Γιατί υπάρχουν δύο σημαντικοί όροι για να προαχθεί ένα πιόνι σε Βασίλισσα: πρέπει να μείνει ζωντανό στη σκακιέρα και να φτάσει μέχρι το όγδοο τετράγωνο.

Και όπως καταλαβαίνει η καθεμιά κι ο καθένας, χρειάζονται πολλές ικανότητες γι’ αυτό από τη μεριά του Παίκτη. Ψυχραιμία, ορθή σκέψη, αποφυγή παρορμητικών ενεργειών, υπερνίκηση του πείσματος, προσήλωση στον τελικό σκοπό, μελέτη και αποφυγή παλιότερων λαθών, μνήμη ικανή να θυμάται παλιότερες επιτυχίες, αποφυγή άσκοπων λεονταρισμών με τον αντίπαλο σκακιστή, σεβασμό στις ικανότητες του αντιπάλου και πολλά άλλα που μαθαίνονται με υπομονή, επιμονή, πολύ διάβασμα και με το βλέμμα του κάθε παίκτη στραμμένο στη νίκη.

Μεγαλώνοντας αναγνώρισα μια σημαντική διαφορά ανάμεσα στο σκάκι και τη ζωή: αν κάνεις το λάθος να αντιμετωπίζεις τη ζωή σαν μια παρτίδα σκακιού, κινδυνεύεις να μετατρέψεις τη ζωή σου σ’ ένα παιχνίδι που το ορίζει ένας άλλος.

Ένα όμως από τα σημαντικά πλεονεκτήματα της ενασχόλησης με το σκάκι είναι η γνώση ότι είναι πολύ πιθανό να ηττηθείς πολλές φορές στη ζωή αν οι αντίπαλοί σου κάνουν λιγότερα λάθη από εσένα.

Είναι επομένως σημαντικό να μην υποτιμάς τον αντίπαλο, να προπονείσαι τακτικά στην πράξη και να μελετάς τη θεωρία. Και στη ζωή και στο σκάκι.
Κι όπως λέει μια επιγραφή που είδα πρόσφατα σε σπίτι φίλων μας:

«Κανένας δεν προπονείται για τη δεύτερη θέση».

13 Ιουλίου 2015