Πάνος Μπιτσαξής

• Η ευγενική δήλωση του Σταύρου λίγο μετά το εκλογικό αποτέλεσμα ήταν λιτή. Η συνηθισμένη σε αυτές τις αμήχανες περιστάσεις. Προσωπικά έχω ζήσει, τα τελευταία κυρίως χρόνια, ισάριθμες μεγάλες «ήττες» με τις «νίκες» του παρελθόντος. Η συμμετοχή μου στην πολιτική αλλά και σε πολλές δύσκολες νομικές μάχες στο πλαίσιο του επαγγέλματός μου εκινούντο πάντα σε απόλυτη αρμονία ανάμεσα στην πανωλεθρία και το θρίαμβο. Ένας συνεχής πανωλεθρίαμβος. Η αρμονία πήγαζε κυρίως από δυο μεγάλες πηγές που κουβαλάει η γενιά μου από τις προηγούμενες γενιές και από τα γεννοφάσκια της. Η μία πηγή είναι να υπηρετείς με σθένος αυτό που θεωρείς σωστό ακόμα και αν είναι μειοψηφικό, οριακό και άγουρο για να γίνει αποδεκτό. Η δεύτερη πηγή είναι η ετοιμότητα της ήττας. Η ετοιμότητα και η εντιμότητα της ήττας είναι η μόνη στάση η οποία σε ιστορική κλίμακα γεννά τις νίκες. Η ετοιμότητα της ήττας είναι γνήσια και όχι ιδιοτελής όταν έχεις ακλόνητη βεβαιότητα ότι θα επέλθει αλλά θεωρείς χρέος σου να την υποστείς όποιες συνέπειες και αν έχει. Το διδάσκει ο Καβάφης με την απαράμιλλη ακρίβεια της ποιητικής του γραφής στις «Θερμοπύλες».

«Και περισσότερη τιμή τους πρέπει όταν προβλέπουν,
και πολλοί προβλέπουν,
πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος,
και οι Μήδοι επιτέλους θα διαβούνε».

• Η δήλωση του Σταύρου περιείχε επίσης τη συγκεκριμένη ώρα μια επαγγελία που έδειχνε ισχνή και χλωμή. «Ο αγώνας για να αλλάξουμε τη χώρα συνεχίζεται». Δε χρειάζεται ιδιαίτερη φαντασία για να υποθέσω ότι στους περισσότερους προκάλεσε γκριμάτσα κάπου ανάμεσα στην καχυποψία και το ειρωνικό μειδίαμα. Η αιτία είναι η αμεσότητα της ήττας. Έχουμε μάθει να σταθμίζουμε τις επαγγελίες με βάση το προσωπικό μας χρονοδιακόπτη, τα όρια της δικής μας ζωής. Τι νόημα έχει η επαγγελία αυτή όταν την ακούν οι ηλικίες που βρίσκονται στην ακμή ή προς τη δύση της παραγωγικής τους ζωής και τη μεταφράζουν σε ασαφείς και αμφίβολες δεκαετίες μάταιης προσδοκίας. Δυστυχώς όμως η ιστορία έχει τα βίτσια της και τις παραξενιές της. Γράφει τους κύκλους της με το δικό της τρόπο, επιλέγει τις δικές της ατραπούς, περπατά τα δικά της μονοπάτια και μένει παγερά αδιάφορη στον υποκειμενικό χρόνο καθενός μας. Στους κύκλους αυτούς οι πανωλεθρίαμβοι είναι διαλεκτικές δομές. Και πανωλεθρίες και θρίαμβοι.

• Αν έχετε αμφιβολίες για τα παραπάνω θα σας διηγηθώ την μυθοπλασία της Χαναάν. Της γεμάτης με γάλα και μέλι γης της επαγγελίας στην οποία κατευθυνόταν ο λαός του Ισραήλ εξερχόμενος από τη βολική σκλαβιά των Φαραώ. Η προσδοκία της εκπόρθησης «της γης των γιγάντων», την οποίαν είχε κατασκοπεύσει για σαράντα μέρες ο Ιησούς του Ναυή ήταν γλυκιά προφανώς λόγω του γάλακτος και του μελιού. Η δοκιμασία όμως για να φτάσεις εκεί, στο λιόκαμα της ερήμου Χαράν, ήταν σκληρή. Πολλοί από τον «περιούσιο» λαό του Ισραήλ ανυπομονούσαν και θύμωναν. Έφτασαν να λένε πως η σκλαβιά της Αιγύπτου ήταν προτιμότερη από τον ήλιο της ερήμου. Εξεγέρθηκαν και ήθελαν να λιθοβολήσουν τον ηγέτη Μωυσή και τους υπαρχηγούς του. Τον Ιησού του Ναυή και τον Χάλεβ. Τους ιχνηλάτες της ευτυχίας. Ήταν τότε που επενέβη ο Θεός που τους καταδίκασε στον αρχέγονο πανωλεθρίαμβο. Να μείνουν πλάνητες στην έρημο για σαράντα χρόνια και να πεθάνουν πριν φτάσουν στην επαγγελία. Τα αγαθά της Χαναάν θα τα απολάμβαναν οι επόμενες γενιές που είχαν την ατυχία-τύχη να γεννηθούν στην έρημο. Έτσι και έγινε. Αμήν αμήν λέγω υμίν.

• Η ιστορία της μυθοπλασίας συμπυκνώνει την έξοδο από τη σκλαβιά με την άφιξη στη γη της επαγγελίας. Λησμονούν όμως όλοι ότι μέχρι την άφιξη εξοντώθηκαν για σαράντα χρόνια τρεις γενιές. Ότι άνευ της θυσίας αυτών των γενεών η γη της επαγγελίας δε θα υπήρχε. Αυτό είναι το ηθικό δίδαγμα. Ο Θεός της ιστορίας τα κανονίζει περίφημα σύμφωνα με τα δικά του γούστα έτσι ώστε όλοι μας να γευόμαστε το μερίδιο της θυσίας των προηγούμενων γενεών οφείλοντας να προσφέρουμε ένα μερίδιο δικής μας θυσίας στις επόμενες γενεές. Γι αυτό το λόγο οι ήττες έχουν το δικό τους νόημα και ίδια αξία. Γι αυτό τις ονομάζω πανωλεθρίαμβους όταν συμβαίνουν για καλό σκοπό.

• Όταν αποφασίσαμε κατά πλειοψηφία να στηρίξουμε την προσωπική επιλογή του Σταύρου να διεκδικήσει την ηγεσία της Κεντροαριστεράς προφανώς γνωρίζαμε τι κάναμε. «Adults in the room» όπως είπε και η Κριστίν Λαγκάρντ και το υπέκλεψε ο Βαρουφάκης. Η συντριπτική πλειονότητα ούτε σε ροζ συννεφάκι ζούσε, ούτε εστερείτο της στοιχειώδους αναλυτικής ικανότητας για να κατανοεί ότι θα ζούσαμε το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου. Του θανάτου του Ποταμιού ως αυτόνομης πολιτικής οντότητας. Όλοι γνωρίζαμε ότι παίρναμε ένα ρίσκο που ξεπερνούσε τις δυνάμεις μας. Ορισμένοι αξιόλογοι και μαχητές φίλοι που με μεγάλη ανιδιοτέλεια στήριξαν τον νεωτερικό λόγο του Ποταμιού, με τη δικαίωση της πρόβλεψης του αυτονοήτου, υποστηρίζουν σήμερα ότι «εμείς τα λέγαμε».

Ποια ήταν όμως η άλλη οδός; Το Ποτάμι δημοσκοπικά κατέρρεε. Οι εθελοντές του ενδοσκοπούσαν σε κατάθλιψη στο πλαστό δίλημμα να πάμε αριστερά ή δεξιά. Το δέλεαρ της επανεκλογής γήτευσε τη μισή κοινοβουλευτική ομάδα με μεγάλη βλάβη στο κύρος και την αξιοπιστία του πολιτικού λόγου του Ποταμιού. Η αιτία ήταν απλή. Η ενθουσιώδης εκλογική βάση που στήριξε το Ποτάμι σε τρεις επάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις απεδείχθη ρηχή. Ανεμοσκορπίστηκε με τον πρώτο αμφίβολο μεταρρυθμιστικό ψίθυρο του Κυριάκου Μητσοτάκη στο όνομα της κυβερνησιμότητας. Λογική πιθανότητα αναστροφής αυτής της κατάστασης δεν υπήρχε. Άρα για ποιο ρίσκο μιλάμε; Όταν βυθίζεται το καράβι και επιβιβάζεσαι στη σωσίβια λέμβο προφανώς παίρνεις ρίσκο. Η άλλη επιλογή είναι να μείνεις χωρίς ρίσκο στο καράβι που βυθίζεται. Με λίγα λόγια δεν υπήρχε άλλη επιλογή.

• Δεν υπήρχε άλλη επιλογή και για έναν ακόμα λόγο. Ο Σταύρος όφειλε να προστατεύσει το συλλογικό πολιτικό κεκτημένο του Ποταμιού μεταγγίζοντάς το στον ευρύτερο χώρο της Κεντροαριστεράς. Να προστατεύσει από την εξαέρωση την σκληρή προσπάθεια όσων τον στήριξαν είτε είχαν παραμείνει είτε είχαν φύγει από το Ποτάμι. Να προστατεύσει την ουσία του μεταρρυθμιστικού λόγου από την αυτοακύρωση, να προστατεύσει τη δυναμική του μεταρρυθμιστικού λόγου, το μπόλι, το σπόρο που είχε σπαρεί στις πολιτικές δυνάμεις του Ευρωπαϊκού δημοκρατικού τόξου. Να λειτουργήσει πρακτικά και όχι με το θύμο αδένα προς την κατεύθυνση σχηματισμού των πολιτικών όρων μιας αυριανής κυβέρνησης ελπίδας και όχι ανακύκλωσης των αιτίων της καταστροφής. Σε αυτήν τη διαδικασία δεν έχουν σημασία μόνο οι αριθμοί και τα ποσοστά αλλά και η ακτινοβολία των πολιτικών θέσεων.

• Είναι αναμφίβολο πως η σφυρηλάτηση ενός νέου κόμματος που θα υπερβεί τις φατρίες και θα αναζητήσει τις αξίες και μάλιστα με όρους δυσμενούς εκλογικού αποτελέσματος μόνο απλή υπόθεση δεν είναι. Είναι μια καινούρια περιπέτεια με άδηλο μέλλον και αβέβαια έκβαση για όλους όσους μετέχουμε όποια και αν ήταν η πολιτική μας προέλευση και διαδρομή.

• Πριν αρχίσουμε να αναζητούμε άλλη οδό ας προσπαθήσουμε να αξιοποιήσουμε την οδό που ήδη άνοιξε με κόπο, ταλαντεύσεις, ρίσκα και δυσκολίες. Θαρσείν χρη.

• Την άλλη Κυριακή πάμε να ψηφίσουμε.

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.  

The article expresses the views of the author

 iPorta.gr