Πάνος Μπιτσαξής

• Η ψήφος είναι μυστική. Θα χρειαζόταν πολύ μελάνι για να εξηγηθεί γιατί η μυστικότητα της ψήφου είναι ένα από τα θεμελιωδέστερα δικαιώματα του πολίτη σε μια ευνομούμενη δημοκρατική πολιτεία. Υπάρχει, ωστόσο, μια εξαίρεση, την οποία επιβάλλει η ηθική τάξη και ο αυτοσεβασμός. Όσοι έχουν ασχοληθεί με τα κοινά, όσοι έχουν ασκήσει δημόσια λειτουργήματα, δεν έχουν δικαίωμα να κρατούν τις επιλογές τους μυστικές. Έτσι, δεν έχω καμία δυσκολία να εκφράσω δημόσια την επιλογή μου. Σε αυτές τις εκλογές με πήρε το «ΠΟΤΑΜΙ».

• Όταν ιδρύθηκε το ΠΟΤΑΜΙ, ένας από τους πιο δύσπιστους στο νέο εγχείρημα ήμουν εγώ. Θεωρούσα ότι ήταν ένα ακόμα θνησιγενές σχήμα, όπως πολλά άλλα παρόμοια στο παρελθόν. Ένα κόμμα κομήτης, το οποίο θα έλαμπε για λίγο στο θολό πολιτικό στερέωμα και μετά θα έσβηνε. Θεωρούσα, βεβαίως, απολύτως γελοία και υποβολιμιαία την διάχυτη, δηλητηριώδη «κριτική» ότι το ΠΟΤΑΜΙ το ίδρυσαν σκοτεινά συμφέροντα, η διαπλοκή, οι Αμερικάνοι, οι δανειστές, οι Γερμανοί και άλλα διάφορα που κατά καιρούς ακούστηκαν. Ήταν οι συνήθεις ανοησίες που διοχέτευαν στην πιάτσα διάφοροι, πολλοί εκ των οποίων μυγιαζόντουσαν, επειδή είχαν οι ίδιοι την μύγα. Όπως έχω ξαναγράψει, η Ελλάδα είναι μικρή χώρα και γνωριζόμαστε όλοι.

Συμμεριζόμουν, ωστόσο, την κριτική ότι πρόκειται για ένα σχήμα απολίτικο, χωρίς συγκεκριμένη ταυτότητα, χωρίς σαφή προορισμό. Ότι επαγγελόταν μεταρρυθμίσεις, γενικώς και αορίστως, και ότι οι αποστάσεις που έπαιρνε από ένα «καθαρής» κατεύθυνσης πολιτικό προσανατολισμό είχαν αποκλειστικό γνώμονα την πολυσυλλεκτική και διάχυτη εκλογική στόχευση σε έναν λαό κουρασμένο και ταλαιπωρημένο από την κρίση. Δεν είχα δίκιο. Το ΠΟΤΑΜΙ κατάφερε να αρθρώσει υπεύθυνο και εξαιρετικά δημιουργικό λόγο. Κατάφερε να συνενώσει και να οδηγήσει σε διάλογο ουσίας πολιτικές δυνάμεις που καταρχήν δείχνουν να είναι διαφορετικής αφετηρίας, διαφορετικών καταβολών και άλλης κατεύθυνσης. Έφερε στην πολιτική ζωή καινοτόμα συνθήματα που δεν ήταν οι γνωστές σαπουνόφουσκες που σκάνε στο πρώτο φύσημα του ανέμου, αλλά ήταν μεστές ουσίας.

Η «συνομωσία του καλού», που έφερε στην ίδια κοίτη τον Σπύρο Λυκούδη, τον Γιάννη Παπανικολάου, την Αντιγόνη Λυμπεράκη, για να πω εντελώς ενδεικτικά κάποια ονόματα με διαφορετική πολιτική πορεία, ήταν στοιχείο πολιτικής πράξης με τεράστιες για την συγκεκριμένη συγκυρία προεκτάσεις. Σιγά- σιγά, έβλεπα να εγείρεται από τον καναπέ και την ραστώνη ένας μεγάλος αριθμός πνευματικών ανθρώπων και εκπροσώπων της δημιουργικής Ελλάδας. Συνειδητοποιούσαν επώδυνα ότι κάτι πρέπει να κάνουν γι’ αυτήν την χώρα. Συνειδητοποιούσαν ότι ο παρασιτισμός, τα λαμόγια, οι θεσιθήρες, οι ανεπάγγελτοι και οι άσχετοι κυριαρχούσαν με διάφορα ιδεολογικά προσωπεία στην πολιτική σκηνή. Έβρισκαν γόνιμο έδαφος, μεταξύ άλλων και στη φυσική ανάσχεση των δημιουργικών ανθρώπων, να εμπλακούν στην πολιτική.

• Το κυριότερο, όμως, ήταν ότι το ΠΟΤΑΜΙ δεν δίστασε να πάρει δύσκολες και με τεράστιο πολιτικό κόστος πολιτικές πρωτοβουλίες, χωρίς να φοβηθεί και χωρίς υπολογισμούς. Η θέση στην κρίσιμη ώρα ότι πρέπει να υπάρξει συμφωνία, όποια κι αν είναι, αντί για μισόλογα και «ναι μεν αλλά», η θέση του τώρα ότι το τρίτο μνημόνιο πρέπει να εφαρμοστεί για να μην έχουμε αύριο τέταρτο, δεν είναι καθόλου εύκολες επιλογές για ένα κόμμα, του οποίου τα εκλογικά ποσοστά είναι ακόμα χαμηλά και το οποίο πάρα πολύ εύκολα θα μπορούσε να υποκύψει στην εφήμερη γοητεία των υποσχέσεων. Κυρίως, όμως, αποδίδω θάρρος και σημασία στην επιμονή του ΠΟΤΑΜΙΟΥ στο θέμα των προσώπων που πρέπει να στελεχώνουν τις πολιτικές θέσεις του κρατικού μηχανισμού. Ότι πρέπει η αξιοσύνη, η πείρα, τα «ένσημα», δηλαδή η γνώση σε τελική ανάλυση, να αποτελούν το κριτήριο. Λένε συχνά εκπρόσωποι του πολιτικού συστήματος την ανυπόφορη μπούρδα ότι «δεν έχουν σημασία τα πρόσωπα, έχουν σημασία οι πολιτικές». Στην συγκεκριμένη συγκυρία, αλλά και γενικότερα, τα πρόσωπα, όχι απλώς έχουν σημασία, αλλά καίρια σημασία. Απόλυτη σημασία. Το είδαμε, άλλωστε στο επτάμηνο που πέρασε. Με τους διάφορους φωστήρες. Τον Γιάνη, την Ζωή, την Τασία, τον Κατρούγκαλο, τον Φλαμπουράρη, τον Μπαλτά κι ας μην συνεχίσω. Ο κατάλογος είναι μακρύς.

Σε αυτό το ρεύμα που δείχνει να γεννιέται θέλω κι εγώ να ανήκω. Κι αν δεν τα καταφέρει, δεν πειράζει. «Τίποτα δεν πάει χαμένο», λέει το τραγούδι.

• Δεν αγνοώ ούτε κρύβω ούτε είμαι αιθεροβάμων ή στρουθοκάμηλος πολλές πλευρές που συνιστούν αδυναμίες του ΠΟΤΑΜΙΟΥ. Οι μεταρρυθμίσεις που επαγγέλεται σε πολλά σημεία είναι ανεπεξέργαστες και αν κληθεί να κυβερνήσει πρέπει να επιταχύνει με ρυθμό ραγδαίο την εξειδίκευσή τους. Πολιτικά, δεν έχει δείξει ούτε στο ελάχιστο, γιατί οι μεταρρυθμίσεις είναι ο δρόμος ευημερίας. Παραμένει χαμηλά στις προτιμήσεις των πολιτών και γιατί οι περισσότεροι πιστεύουν ότι μεταρρύθμιση σημαίνει αποκλειστικά και μόνο να σου κόβουν τον μισθό και την σύνταξη και να πληρώνεις ένα σκασμό φόρους. Το ΠΟΤΑΜΙ δεν έχει καταφέρει να δείξει πειστικά πώς βγαίνει η χώρα από αυτό το λούκι και πώς πορεύεται στην υπέρβαση των αιτίων που προκάλεσαν την κρίση. Τέλος, το ΠΟΤΑΜΙ είναι ένα έντονα αρχηγικό κόμμα. Προς το παρόν αυτό μοιάζει βολικό. Μακροπρόθεσμα, όμως, κανένα κόμμα δεν μπορεί να ριζώσει οριστικά στην πολιτική ζωή, αν δεν δημιουργήσει μακρόβιες δομές. Είναι όμως κόμμα νεοσσός. Έχει την τύχη και την ατυχία να πρέπει να ανταποκριθεί στις περιστάσεις γρήγορα. Για το ΠΟΤΑΜΙ το μέλλον είναι τώρα. Καλό – κακό θα το δούμε.

• Είναι γνωστό στον κύκλο μου και αρκετά ευρύτερα, λόγω των διαφόρων κατά καιρούς εμπλοκών μου στο δημόσιο βίο, ότι εδώ και 37 χρόνια ανήκα στο ΠΑΣΟΚ. Με ένα διάλειμμα δύο ετών κατά το οποίο εντάχθηκα στην «Συμφωνία για την νέα Ελλάδα», εγχείρημα που δεν βρήκε ανταπόκριση. Τα τελευταία χρόνια ανήκα σε ένα ΠΑΣΟΚ που αρκετά εύστοχα, αλλά περισσότερο σκληρά από ότι πρέπει, ο γνωστός αρθρογράφος των «Νέων» Μιχάλης Τσιντσίνης αποκάλεσε «οχληρή εκκρεμότητα και τύψη της μεταπολίτευσης».

Πρέπει πολύ καθαρά να πω, ό,τι κι αν ακούω, ό,τι κι αν μου λένε, ότι είμαι υπερήφανος για την όποια συμμετοχή μου στην πολιτική ζωή της χώρας μέσα από το ΠΑΣΟΚ. Το ΠΑΣΟΚ είχε τα δύο πρόσωπα του Ιανού. Ιστορικά, όμως, πρόσφερε πολλά στην χώρα. Όποιος αυτό το λοιδορεί, το περιπαίζει και το αμφισβητεί, πρέπει να σκύψει με μεγάλη προσοχή στην ιστορική διαδρομή του ΠΑΣΟΚ. Την συγκεκριμένη, όμως, στιγμή που ζούμε σήμερα το ΠΑΣΟΚ δεν έχει τίποτα ουσιώδες να προτείνει. Δεν φαίνεται να κατανοεί τις ανάγκες των καιρών. Αυτό για το οποίο κατηγορούσε το ΠΟΤΑΜΙ, ότι στερείται ταυτότητας, είναι η βασική του χρόνια παθολογία. Οι προτάσεις του στερούνται ουσίας και βάθους. Δείχνει να είναι και δυστυχώς είναι ένας μηχανισμός με φυλές, χωρίς συγκεκριμένο προσδιορισμό, που μάχονται αποκλειστικά για την νομή ενός μικρού τμήματος μιας μάταιης εξουσίας.

Αυτήν την πορεία δεν μπορώ να την παρακολουθήσω άλλο. Δεν έχει νόημα.

Προφανώς, βεβαίως, μέσα στο ΠΑΣΟΚ υπάρχουν πολλά πρόσωπα με ικανότητες και αξίες, που μπορούν να είναι χρήσιμα στη χώρα. Εύχομαι να έχουν καλή επιτυχία.

• Ίσως να βιάστηκα, ίσως να άργησα, θα δείξει.