Αλεξάνδρα Καρακοπούλου-Τσίσσερ

Βιέννη

Ημέρα Κυριακή, μια καθόλου ανοιξιάτικη ημέρα, με κρύο, βροχή, λίγο ήλιο και χαλάζι, κάναμε ένα μικρό «ταξίδι» για έναν πολύ ιερό σκοπό. Μαζί με την Ελληνίδα πρέσβη στην Βιέννη, τον πρόξενό μας, τον Κύπριο πρέσβη και τον στρατιωτικό ακόλουθο, εκπροσώπους των ελληνικών διπλωματικών αρχών και των ελληνικών Συλλόγων, της ελληνικής ορθόδοξης εκκλησίας και κάμποσους φίλους, αποδώσαμε φόρο τιμής στους Έλληνες αιχμαλώτους και όχι μόνο, στο ιστορικό στρατόπεδο συγκέντρωσης Μαουτχάουζεν.

Πέρασαν κιόλας 71 χρόνια από την απελευθέρωση των κρατουμένων στις 5 Μαΐου 1945 από τον αμερικανικό στρατό.

«Στις 5 του Μάη, λίγο πριν από το μεσημέρι, ένα θεόρατο αμερικάνικο τανκ, καπνισμένο και σημαδεμένο από τον πόλεμο, γκρέμισε την πύλη του Μαουτχάουζεν και μπήκε στον περίβολο. Κι αυτό το θεόσταλτο άρμα της ελευθερίας ήταν, λέει, ένα από τα αμέτρητα κι ακατανίκητα της ενδεκάτης ταξιαρχίας αρμάτων της τρίτης αμερικάνικης Στρατιάς που διοικούσε κάποιος σπουδαίος στρατηγός ονόματι Τζώρτζ Πάττον!… Τι ωραία λόγια, τι ουράνιες ειδήσεις… Οι πολεμιστές μας κοίταζαν σαστισμένοι, περήφανοι, περίλυποι… Καλά που κάνανε και μείνανε εκεί ψηλά, στη ράχη του τανκ. Γλιτώσανε από τόσες μάχες. Απ’ τη χαρά μας δε θα γλιτώναμε. Ουρλιάζαμε, ξεσκίζαμε τα ρούχα μας, ταρακουνιόμαστε σαν δαιμονισμένοι. Στριμωχνόμαστε, ποδοπατιόμαστε, για να φτάσουμε κοντά στο τανκ. Πολλοί πέφτανε πάνω και φιλούσανε τα καπνισμένα σιδερικά κι άλλοι χτυπούσανε τα κεφάλια τους και κλαίγανε.»

(Απόσπασμα από το βιβλίο «Μαουτχάουζεν» του Ιάκωβου Καμπανέλλη.)

Κάθε χρόνο λοιπόν, γίνεται εκδήλωση για τον εορτασμό της απελευθέρωσης με διεθνή χαρακτήρα, από την Αυστριακή επιτροπή του Μαουτχάουζεν (Mauthausen Komitee Österreich MKÖ). Έτσι και φέτος σε συνεργασία με τις Οργανώσεις των επιζώντων σε αυστριακό αλλά και διεθνές επίπεδο, έγινε η εκδήλωση αυτή με θέμα «διεθνής αλληλεγγύη».

Έξι χιλιάδες κόσμος ήταν εκεί. Πενήντα δυο χώρες, άλλες τόσες οργανώσεις και εκπρόσωποι από την Αυστριακή κυβέρνηση. Μικροί, μεγάλοι, διαφορετικές εθνικότητες, πολιτικές και προσωπικές πεποιθήσεις, όλοι γίναμε ένα. Με ηχηρά μηνύματα κατά του φασισμού, κατά της λήθης όλων αυτών των εγκλημάτων πολέμου στο όνομα της ναζιστικής Γερμανίας και ενός διεστραμμένου ανθρώπινου μυαλού.

Η όψη των σπιτιών που κάποτε «συγκέντρωναν» αυτές τις αθώες ψυχές, ανατριχιαστική. Όσο φυσούσε ο παγωμένος αέρας, που δεν θύμιζε σε τίποτα την εποχή του, ψάχνοντας καταφύγιο από την κακοκαιρία αναζητήσαμε απάγκιο στα σπίτια αυτά. Προσπάθησα να μην σκέφτομαι όσο αντίκριζα τα «μπάνια», εκεί που νόμιζαν πως θα βγει νερό και τελικά ήταν αέριο…

Προσπάθησα να μην σκέφτομαι πως κάποτε στριμωχνόντουσαν όλοι μαζί κλαίγοντας, φωνάζοντας για βοήθεια, περιμένοντας τον θάνατο κάθε ώρα, κάθε λεπτό. Δύσκολο να απομονώσεις την σκέψη από τις σκιές γύρω σου.

Πως μπορεί ένας άνθρωπος να σκοτώσει έναν άνθρωπο χωρίς λόγο, πως μπορεί να βρίσκει ευχαρίστηση, πως μπορεί να κοιμάται τα βράδια… για ποια συνείδηση μιλάμε; Αδύνατον να το χωρέσει το μυαλό μου. Πόση δύναμη να έχουν άραγε όλοι αυτοί, οι τελευταίοι επιζώντες που επέστρεψαν στον χώρο της πιο σκοτεινής τους ιστορίας.

Εμείς απλοί θεατές, περιμένοντας την σειρά μας για να αποδώσουμε τιμές, που ένα λεπτό δεν φτάνει για να τις νιώσουμε, να τις καταλάβουμε. Το μόνο, το πιο σημαντικό από όλα όμως, είναι να μην ξεχάσουμε ποτέ. Όπως αναγράφεται και στο ελληνικό μας μνημείο εκεί «εμάς που θανατωθήκαμε εδώ μη μας ξεχνάς γιατί η λήθη του κακού είναι άδεια για την επανάληψή του».

Εύχομαι να μην επαναληφθεί η ιστορία. Ο κόσμος μας μπορεί να είναι απάνθρωπος και ατελής αλλά όσο υπάρχει φως που αντιστέκεται στο σκοτάδι και οι φωνές που αντιστέκονται ακούγονται δυνατά, υπάρχει ελπίδα.

Ευχαριστώ τον Γιώργο Gstrein για τις φωτογραφίες.