Ηλίας Καραβόλιας 

Η καταιγίδα που πολλοί φοβόμασταν, ξέσπασε στις διεθνείς αγορές. Κρίση στα διεθνή χρηματιστήρια με αφορμή την απόφαση της Κίνας να υποτιμήσει το νόμισμα της. Κρίση που θα περάσει-δυστυχώς έτσι φαίνεται-στις πραγματικές οικονομίες. Η τέλεια καταιγίδα φαινότανε από καιρό (φούσκα Κίνας, καθηλωμένες τιμές χρυσού-πετρελαίου-εμπορευμάτων, υπερτιμημένα χρηματιστήρια, υψηλά δημόσια και ιδιωτικά χρέη). Στην Ελλάδα δυστυχώς έχουμε….εκλογές, οπότε η οικονομική θωράκιση της χώρας (με τα χρήματα από την Συμφωνία) αναβάλλεται για Οκτώβρη – και έχει ο θεός…

Αλλά κάτι άλλο με απασχολεί – με αφορμή την αναταραχή στις αγορές – και θέλω να το περιγράψω. Πιστεύω ότι διεξάγεται ένας αθόρυβος και ύπουλος από τις Κεντρικές Τράπεζες πόλεμος ενάντια στα μετρητά χρήματα, στην ρευστότητα της πραγματικής οικονομίας και των πραγματικών συναλλαγών. Η μονιμοποίηση μηδενικών και αρνητικών επιτοκίων, τα capital controls που ζούμε και εμείς στην Ελλάδα αλλά και πολλά άλλα αντικίνητρα στην κυκλοφορία πραγματικού χρήματος, έχουν από καιρό περιορίσει στις τσέπες του κόσμου τα μετρητά.

Η Karren Mutton-καθηγήτρια Οικονομικής Ιστορίας στην Αυστραλία- μιλάει για “Παγκόσμια Νομισματική Επαναρρύθμιση” και είχε από καιρό δημοσιοποιήσει τις απόψεις της για Κατασχέσεις Συντάξεων και Τραπεζικές Αυτοδιασώσεις (bail-in) στην Ευρώπη. Βλέπει-χωρίς ίχνος συνωμοσιολογικής ανάλυσης- πίσω από την κατάργηση των μετρητών την συντονισμένη διεθνή προσπάθεια για ψηφιακά νομίσματα που ανιχνεύονται, είναι διαχειρίσιμα από τράπεζες και κυβερνήσεις και φυσικά αποκαλύπτουν κάθε πλευρά των συναλλακτικών μας προτιμήσεων και επιλογών. Και επειδή όλα ξεκινούν από τις ΗΠΑ νομίζω ότι δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η JP Morgan απαγόρευσε πρόσφατα τις πληρωμές σε μετρητά -σε όλες τις Πολιτείες-για πιστωτικές κάρτες, υποθήκες και αγορά αυτοκινήτων, ενώ διέκοψε την αποθήκευση μετρητών σε θυρίδες!

Προσωπικά άρχισα να ερευνώ το θέμα όταν μέσα Μαρτίου 2015 διάβασα οτι η γαλλική κυβέρνηση εισήγαγε περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων με μετρητά χρήματα(όριο 10,000 ευρώ αναλήψεων μηνιαίως, όριο 1000 ευρώ πληρωμών σε μετρητά,κ.α).Αφορμή ήταν η δολοφονική επίθεση τζιχαντιστών στο περιοδικό Charlie Hebdo,προκειμένου να ελεγχθούν “περίεργες” κινήσεις κεφαλαίων που ίσως και να χρηματοδοτούν εξτρεμιστικές δράσεις.
Στην συνέχεια είδα μια άλλη περίεργη είδηση στην Zero Hedge, ένα ερευνητικό portal στα διεθνή χρηματοοικονομικά. Τέλη Απριλίου 2015 μια μεσαίου μεγέθους ελβετική τράπεζα αρνήθηκε να επιτρέψει σε ένα ξένο κρατικό συνταξιοδοτικό ταμείο, να αποσύρει τα κεφάλαια του! Ως γνωστόν, οι ελβετικές τράπεζες προσφέρουν αρνητικές αποδόσεις(τις πληρώνεις να σου κρατάνε τα λεφτά δηλαδή) ενώ από τον φετινό Ιανουάριο η Ελβετική Κεντρική Τράπεζα αποσύνδεσε το ισχυρό ελβετικό φράγκο από το ευρώ, εν μια νυκτί και χωρίς καμία προειδοποίηση.”Κάστρα κινδυνεύουν”, θυμάμαι ότι είπα τότε σε κάποιον συνάδελφο στο εξωτερικό.

Θα αναρωτηθεί κάποιος πόσο μας ενδιαφέρουν εδώ στην Ελλάδα όλα αυτά. Και όμως: η καθημερινότητα μας – με τα ασφυκτικά μέτρα λιτότητας των τριών μνημονίων και της πιστωτικής ασφυξίας στο όνομα της δημοσιονομικής πειθαρχίας- είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την διεθνή οικονομική πραγματικότητα. Το ότι οι ΗΠΑ πρέπει κάποτε να πληρώσουν 1,5 τρις ομόλογα στην Κίνα, οι δε Κινέζοι μαζεύουν στα μουλωχτά χρυσό και υποτιμούν σήμερα το γουάν, ενώ οι Άραβες ρίχνουν την τιμή του πετρελαίου για να μην συμφέρει στις αμερικανικές εταιρείες να εξορύξουν σχιστολιθικό αέριο, είναι στοιχεία που επηρεάζουν την ζωή μας άμεσα. Συμβάλλουν άμεσα και έμμεσα στην αποσταθεροποίηση της νομισματικής κυκλοφορίας και έτσι εξαφανίζεται σταδιακά το μετρητό χρήμα, την ίδια ώρα που τραπεζικές κεφαλαιοποιήσεις καταρρέουν(σημ: σήμερα 25/8/2015 το τραπεζικό σύστημα όλης της Ελλάδας αποτιμάται κάτω από 3 δις και συνεχώς μειώνεται), οι καταθέσεις μοιάζουν απλές “λογιστικές εγγραφές” και γενικά ο κόσμος του εμπορίου και της αληθινής οικονομίας μεταφέρεται στα μηχανάκια των πιστωτικών και χρεωστικών καρτών, στο πλαστικό χρήμα δηλαδή, και στην ηλεκτρονική τραπεζική(e-banking).

Το φαινόμενο μοιάζει με “ψευδαίσθηση ρευστότητας”, όπως το αποκάλεσε πρόσφατα ο διοικητής της Bank of England παραφράζοντας τον κευνσιανό ορισμό της “παγίδας ρευστότητας”, στην οποία πιστεύω ότι οφείλονται πολλές απο τις πρόσφατες κρίσεις χρέους και τραπεζικές κρίσεις. Ουσιαστικά ζούμε μια κρίση υπερσυσσώρευσης κεφαλαίων στα χέρια λίγων. Και πρέπει να συνηθίσουμε ότι η κυκλοφορία του χρήματος θα “σοβιετοποιηθεί” όσο περνάει ο καιρός.Θα το προμηθευόμαστε δηλαδή με “δελτίο”, όπως στις κομμουνιστικές χώρες ίσχυε για τρόφιμα, φάρμακα, και λοιπά αγαθά. Δεν μπορώ να ονομάσω “συνωμοσία” κατά του Ελληνισμού, όπως αφελώς κάνουν πολλοί, ότι σε Κύπρο και Ελλάδα είναι που μπήκαν πρώτη φορά περιορισμοί αναλήψεων επι σύγχρονου ευρωπαικού εδάφους(σημ:σίγουρα πάντως, το να μειώσεις από τον Έλληνα τον “παρά” από τις τσέπες και από τις συναλλαγές του, είναι κάτι δύσκολο). Οι δε βιαστικοί πολέμιοι του νεοφιλελευθερισμού, ας μάθουν ότι ο περιορισμός των μετρητών στην ζωή μας -και οι συνέπειες που αυτό θα έχει για τους μη έχοντες πρόσβαση στο πλαστικό χρήμα- δεν είναι τίποτα άλλο παρά υπερ-ρύθμιση στις αγορές χρήματος.Δηλαδή, κρατικές παρεμβάσεις με στόχο την αύξηση της εισπραξιμότητας φόρων και την μείωση των βαθμών ελευθερίας στις συναλλαγές των ατόμων.Στοιχεία φυσικά που είναι άκρως αντι-φιλελεύθερα.

Και ιδού το παράδοξο: Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και της ελευθερίας του εμπορίου, φαίνεται ότι η ραγδαία ψηφιακοποιημένη εκδοχή της συναλλακτικής οικονομίας ευνοείται απο την σύγχρονη κομμούνα (διαδίκτυο), ώστε ο έλεγχος της κυκλοφορίας του χρήματος να περιορίζει την ατομική ελευθερία και να ασκεί βιοπολιτικές καθυπόταξης μαζών, όπως καλή ώρα εδώ στην Ελλάδα. Μόνο που εμείς τα φορτώνουμε όλα στο σύστημα, στον καπιταλισμό και όχι στον στρεβλό παρεμβατισμό και την κακοδιαχείριση από κεντρικές άρχες, όπως οι κυβερνήσεις μας αλλά και το διευθυντήριο του ευρωπαϊκού υπερ-κράτους, στις Βρυξέλλες.