Πάνος Μπιτσαξής

μνήμη Γιάννη Τσέκερη

• Ο «λαός» είναι το «άγιο δισκοπότηρο» του πολιτικού συστήματος. Το μεγάλο άβατο. Το τοτέμ. Εφόσον ο θεμέλιος λίθος της δημοκρατίας είναι η λαϊκή κυριαρχία, ο λαός έχει πάντα δίκιο. Ό,τι κι αν πει, ό,τι κι αν κάνει, όπως κι αν συμπεριφέρεται. Έχει δίκιο ό,τι κι αν επιθυμεί και ό,τι κι αν επιλέγει. Κανένας δεν τολμά να ισχυριστεί ότι ο λαός κάνει και λάθη και μερικές φορές τραγικά λάθη.

Η ανιστορησία, συνδυασμένη με τη μνήμη χρυσόψαρου που χαρακτηρίζει την ελληνική κοινωνία, καλύπτει με ένα πέπλο τις συνέπειες εσφαλμένων επιλογών του λαού. Ποιός αξιολογεί σήμερα την σχέση των επιλογών του λαού με την μικρασιατική καταστροφή, με την δικτατορία του Μεταξά ή με το πραξικόπημα του 1967; Ουδείς το τολμά.

• Το να κρίνεις την συμπεριφορά του λαού έχει γίνει παραδοσιακά ισοδύναμο με το να κρίνεις τις επιλογές του Θεού. Η εύκολη λύση, στηριγμένη στην πνευματική προχειρότητα, την επιδερμικότητα, το θυμικό, είναι η γενικευμένη, κραταιά και ισοπεδωτική κριτική εξόντωση του πολιτικού συστήματος στο σύνολό του και το συνηθισμένο συλλογικό χόμπι της κατασκευής κάθε πιθανής και απίθανης θεωρίας συνομωσίας.

Φταίνε οι πολιτικοί, έτσι γενικώς, οι σκοτεινές δυνάμεις, οι τοκογλύφοι, οι σιωνιστές, ο ιμπεριαλισμός, ο αδηφάγος καπιταλισμός αλλά ποτέ ο λαός.

• Η «ανάδραση» του λαού στο πολιτικό σύστημα, η μεγάλη συνενοχή του στη δημιουργία του πελατειακού κράτους και στη συνδιαμόρφωση των αιτίων της κρίσης ποτέ δεν λαμβάνεται σοβαρά υπόψη. «Μα αυτό που μου ζητάς είναι παράνομο», είπε ένας φίλος μου βουλευτής σε έναν ψηφοφόρο του. «Καλά αν ήταν νόμιμο θα ερχόμουν σε σένα;», ήταν η απάντησή του. «Αφού δεν μπορείς να διορίσεις, γιατί να σε ψηφίσουν; Τον άλλον δεν τον ξέρουμε, αλλά έχει τους τρόπους του. Αυτόν θα ψηφίσουμε», ήταν μια στιχομυθία που μου είχε διηγηθεί ένας άλλος βουλευτής, επίσης φίλος μου. «Ναι, έκανες έργο, δεν λέω, αλλά αυτό τον στύλο της ΔΕΗ που σου είχα ζητήσει έξω από το σπίτι μου δεν τον έκανες», είναι ακόμα μια χαρακτηριστική στιχομυθία που θυμάμαι.

Μετά «σκίζουμε τα ρούχα μας» για τα δεινά του πελατειακού συστήματος, γιατί αναδεικνύονται ανεπάγγελτοι πολιτικοί, γιατί υπάρχει διαφθορά, γιατί υπάρχει ρεμούλα και γιατί υπάρχει διαπλοκή. Ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθον βαλέτω. Μηδενός εξαιρουμένου.

• Αν είχαμε να κάνουμε με αφελή και ποδηγετούμενο λαό, δεν θα έγραφα τίποτα πάνω σε αυτό το θέμα. Μου έλεγε ένας διαφημιστής πως η απόσταση των Αμερικανών από την πολιτική είναι τόσο μεγάλη, η αφέλειά τους τόσο ανυπολόγιστη, ώστε έχει κριθεί από τις διαφημιστικές εταιρίες ότι ο μέσος Αμερικανός δεν μπορεί να αφομοιώσει πολιτικό μήνυμα που διαρκεί πάνω από 8 δευτερόλεπτα. Γι’ αυτό και οτιδήποτε περισσότερο θεωρείται σπατάλη χρόνου και χρημάτων. Δεν αφορά μόνο την Αμερική αλλά και άλλες χώρες.

Αντίθετα, ο ελληνικός λαός είναι ιδιαίτερα ευφυής, καθόλου αφελής, βαθιά πολιτικοποιημένος και πολύ καλά πληροφορημένος. Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν μυστικά. Είμαστε μικρό χωριό και όλοι γνωρίζουν τα πάντα για τους πάντες.

• Έχω υποστηρίξει και άλλες φορές ότι δεν μέμφομαι ούτε επικρίνω αλλά ούτε και μου είναι ακατανόητη οποιαδήποτε πολιτική επιλογή, εκτός της Χρυσής Αυγής.

Μέμφομαι την υποκριτική υποστήριξη, την ιδιοτέλεια των επιλογών, τον ακραίο συμφεροντολογισμό, την προχειρότητα των επιλογών, την καταφρόνηση του συλλογικού συμφέροντος απέναντι στο ατομικό συμφέρον. Τάσεις που χαρακτηρίζουν την ψήφο της πλειοψηφίας του λαού, όπου και αν αυτή κατά καιρούς κατατείνει και επιδρούν στις πελατειακές επιλογές των κυβερνήσεων, όποιες κι αν είναι οι κυβερνήσεις αυτές.

Αυτή είναι η κρυφή παθογένεια του πολιτικού συστήματος που ελάχιστοι την λαμβάνουν υπόψη τους. Όλοι την θεωρούν κάτι σαν εθνικό κισμέτ. Χαρακτηριστικό της υποκρισίας είναι η δήθεν αναζήτηση του «νέου» και των «νέων». Όταν, όμως, αυτοί προκύπτουν και αν δεν παλιώσουν γρήγορα, αν δεν μάθουν τα παλιά κόλπα, τους τρώει η μαρμάγκα. Τα σόγια, τα brand names και οι εκλεκτοί των σίριαλς και των καναλιών.

• Κάτι δείχνει ότι αρχίζει να κινείται. Τελευταία, γίνεται πολύ συζήτηση για τον λαϊκισμό. Την μεγάλη αντίθεση μεταξύ λαϊκισμού και μεταρρυθμισμού. Όμως, οι δύο αυτές έννοιες εξακοντίζονται αόριστα στον δημόσιο διάλογο. Κάθε ένας τους δίνει οποιοδήποτε περιεχόμενο τον βολεύει.

Ιδιαίτερα ο «δεξιός αντιλαϊκισμός», τον οποίον προβάλλει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, θα παραμείνει ελάχιστα αξιόπιστος, αν δεν συνοδευτεί με μια πραγματική και όχι προσχηματική κριτική τουλάχιστον της περιόδου του Κώστα Καραμανλή.

• Υπάρχει, όμως, και η άλλη Ελλάδα. Η Ελλάδα των δημιουργικών ανθρώπων. Μέσα σε αυτήν αναπνέει και μια «άλλη αριστερά». Η αριστερά του Γιάννη Τσέκερη, τον οποίο αποχαιρετούμε σήμερα όλοι μας με την αγάπη και τον σεβασμό που του αξίζει. Στην μεγάλη συνενοχή ήταν η απόλυτη εξαίρεση. Η αριστερά που συνδυάζει τον ρομαντισμό και τις αξίες, το όραμα της σοσιαλιστικής Ελλάδας, με τον πραγματισμό και την γνώση του μόχθου της δουλειάς. Ο Γιάννης έμεινε παγερά αδιάφορος στην θεσιθηρία, στην καρέκλα και κάθε είδους ιδιοτέλεια, όταν μετά από 40 χρόνια σταθερής ένταξης στην αριστερά, η αριστερά έγινε εξουσία.

Αρκέστηκε στο μεγάλο πάθος που είχε στην εκπαίδευση, στην γνώση και στην συμπαράσταση, χωρίς φανφάρες, στον καθημερινό άνθρωπο. Η Αλεξάνδρα, η γυναίκα του και η Ελενίτσα, η κόρη του, πρέπει να νιώθουν υπερήφανες γι’ αυτόν. Τον φαντάζομαι να διαβάζει το άρθρο μου. Θα μου ‘λεγε, νηφάλιος πάντα στην διαφωνία, συμφωνώ με αυτό, διαφωνώ στο άλλο, ξέχασες αυτό, προσθέτω εκείνο, για να καταλήξουμε μετά από μια ώρα συζήτησης, όπως πάντα, στο ότι δεν διαφωνούμε πουθενά και δεν συμφωνούμε σε τίποτα.

Καλό ταξίδι, Γιάννη!