Πάνος Μπιτσαξής

Η αδέξια αριστερά είναι η σκληρότερη δεξιά

• Το 1859 σε ώριμη ηλικία ο Τζών Στιούαρτ Μιλ, σπουδαίος νους της εποχής του, πατέρας του πολιτικού και οικονομικού φιλελευθερισμού, έδωσε στη δημοσιότητα το εκπληκτικό δοκίμιο «Περί ελευθερίας». Πρόκειται για κείμενο με τόσο καθαρή ματιά, σαφήνεια και διεισδυτικότητα που είναι σαν να έχει γραφτεί χθες. Η αιώνια επικαιρότητα είναι η μεγάλη ανταμοιβή του λαμπρού πνεύματος. Σημείωσα από το έργο αυτό την ακόλουθη καίρια παρατήρηση: «Κανένα έθνος δεν μπορεί να προστατευθεί από την ίδια του την βούληση». Η απλότητα και το «αυτονόητο» της παρατήρησης αυτής δεν πρέπει να ξεγελάει. Με μια φράση ο Μιλ συμπύκνωσε την αχίλλειο πτέρνα του δημοκρατικού πολιτεύματος. Το κρίσιμο μέγεθος που συγκαλύπτεται από την άποψη ότι η δημοκρατία δεν έχει αδιέξοδα. Δυστυχώς, η δημοκρατία έχει και αδιέξοδα. O φασισμός καιροφυλακτεί. Η δημοκρατία έχει ασφαλώς αρκετά επίπεδα θεσμικής θωράκισης. Θεσμοί, ωστόσο, που να προστατεύουν μια κοινωνία από την ίδια της την βούληση δεν υπάρχουν. Η προσέγγιση του Μιλ περιστρέφεται γύρω από αυτό που οριοθετεί ως «τυραννία της πλειοψηφίας». Προεκτείνει την ανάλυση ενός προγενέστερου σημαίνοντος διανοητή, συνονόματου του Πρωθυπουργού μας, του Αlexis de Tocqueville. Είχε και αυτός βαθειά στοχασθεί στο ίδιο πρόβλημα χαρακτηρίζοντάς το «δεσποτισμό της πλειοψηφίας». Και οι δύο αυτοί διανοητές, που σημάδεψαν συνολικά έναν και πλέον αιώνα (1750-1870), ασχολήθηκαν με την πίεση που ασκεί στην ατομικότητα του πολίτη η συμπαγής πλειοψηφία που θεωρεί ότι είναι το μονοπώλιο του καλού, ο αυθεντικός εκφραστής του ορθού, ο νομιμοποιημένος τιμωρός του «κακού», ο νομιμοποιημένος τιμητής της ατομικής παρέκκλισης. Είχαν, όμως, ως βάση της σκέψης τους την αντίληψη ότι η συμπαγής πλειοψηφία, είτε πρεσβεύει το σωστό είτε λαθεύει, πάντως ξέρει τι θέλει, ξέρει πού το πάει, αντιλαμβάνεται συνεκτικά αυτό το οποίο εννοεί. Αν είχαν ζήσει την πλειοψηφία του ΣΥΡΙΖΑ και την πλειοψηφία του «όχι», είμαι βέβαιος ότι θα είχαν διαφοροποιήσει κατά πολύ την ανάλυσή τους. Ίσως να είχαν σηκώσει τα χέρια ψηλά. Πώς θα μπορούσαν να ερμηνεύσουν τον τρόπο προστασίας του έθνους από την ίδια του την βούληση, όταν στην χώρα μας κανείς δεν ξέρει τι θέλει και οι πλειοψηφίες στερούνται της οποιασδήποτε συνοχής. Ζούμε σήμερα το φαινόμενο της «τυραννίας της πλειοψηφίας», η οποία πραγματικά δεν ξέρει τι θέλει. Η σύγχυση φρενών κυριαρχεί στον δημόσιο λόγο. Επικρατεί. Βασανίζει την κοινή λογική. Θέτει σε δοκιμασία σταθερούς κανόνες σύνεσης και προσοχής. Θέτει σε διακινδύνευση τα πάντα για το τίποτα. Δεν έχει συνείδηση ούτε εμβρυώδη, ούτε στοιχειώδη, βασικών κανόνων πολιτικής λειτουργίας. Μέσα σε αυτό το κλίμα οι έννοιες της αριστεράς και της δεξιάς, χάνουν το νόημά τους. Στερούνται ουσίας. Η αριστερά και η δεξιά προσδιορίζονται αποκλειστικά από το δόγμα ότι στην Ελλάδα είσαι ό,τι δηλώσεις.

• Κάπως έτσι η αδέξια αριστερά μεταλλάσσεται στην σκληρότερη δεξιά. Στην ουσία βρίσκεται στην Κυβέρνηση έχοντας εγκαταλείψει την διακυβέρνηση. Μερικές φορές απορώ πώς περνάνε την ώρα τους οι Υπουργοί. Δεν βαριούνται; Ξημεροβραδιάζονται στα τηλεοπτικά παράθυρα τιποτολογώντας φλύαρα από το πρωί ως το βράδυ. Δουλειά να κάνουν δεν έχουν; Βολεύτηκαν στην άποψη ότι δεν συμφωνούν με το μνημόνιο αλλά το υπογράφουν κατ’ ανάγκη. Εκβιαζόμενοι, θύματα πραξικοπήματος, αθώες περιστερές που τις απειλούν οι ιέρακες. Παρέδωσαν την εξουσία στην ΤΡΟΙΚΑ γιατί δεν μπορούν ούτε καν να σκεφτούν ότι η αριστερή λύση εξόδου από την κρίση μπορεί να σχεδιαστεί όποιο μνημόνιο κι αν υπογραφεί. Τι να περιμένεις από ανθρώπους που δεν έχουν την ικανότητα όχι να διαχειριστούν την χώρα, αλλά να διαχειριστούν τα κοινόχρηστα μιας πολυκατοικίας. Πέντε ολόκληρα χρόνια κατέστησαν το μνημόνιο και το νόμισμα επίκεντρο ιδεολογικής διάκρισης μεταξύ αριστεράς και δεξιάς. Το μνημόνιο, όμως, είναι αποτέλεσμα της κρίσης, δεν είναι η αιτία της. Η αντίληψη ότι όποιος θεωρεί ότι πρέπει να υπάρχει μνημόνιο είναι δεξιός και όποιος είναι εναντίον του μνημονίου είναι αριστερός, είναι αστεία. Όσο για το νόμισμα, και αυτό δεν είναι αντικείμενο ιδεολογικής αντιπαράθεσης ή κριτήριο αριστεροσύνης. Το νόμισμα είναι εργαλείο. Αυτοί που το καθιστούν ιδεολογικό ζήτημα απλά και μόνο ζουν την τρέλλα τους και ακούσια ή εκούσια θα ήθελαν να οδηγήσουν την χώρα από την σχετική στην απόλυτη εξαθλίωση. Έτσι, η αριστερή Κυβέρνηση δεν διστάζει πλέον να υιοθετεί θέσεις που δεν θα αποτολμούσε ούτε η σκληρότερη δεξιά. Φύλλο συκής της ανικανότητας η θέση «δεν πιστεύω αυτό που κάνω, κάνω αυτό που δεν πιστεύω, για να κάνω αυτό που πιστεύω».

• Ενδεικτικό της μετάλλαξης της αδέξιας αριστεράς στην σκληρότερη δεξιά είναι το μεταναστευτικό. Μια χώρα που ζητάει αλληλεγγύη και διαμαρτύρεται ότι η χρηματοδότηση των 120 δις δεν είναι επαρκής οφείλει ηθικά και πολιτικά να δείχνει έμπρακτη αλληλεγγύη. Στην χώρα μας εισήλθαν συνάνθρωποί μας από εμπόλεμες περιοχές.

Θαλασσοπνίγηκαν, έγιναν έρμαια φρικαλέων δουλεμπόρων και κάποιοι πάτησαν σώοι στις ελληνικές ακτές, αναζητώντας καταφύγιο. Νομικά πρόκειται για τον ορισμό του θεσμού του πολιτικού ασύλου. Οι άνθρωποι αυτοί ατελείωτες εβδομάδες άστεγοι, βρώμικοι, πεινασμένοι, διψασμένοι, γέροι και γριές, μωρά παιδιά, έγκυες γυναίκες κοιμούνται σαν τα σκυλιά στο Πεδίο του Άρεως και την πλατεία Βικτωρίας. Η οσμή ούρων και κοπράνων αναδύεται σε χιλιόμετρα. Οι άνθρωποι επιβιώνουν μόνο από την βοήθεια της κοινωνίας των πολιτών. Αν το θέαμα αυτό το βλέπαμε με Κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου, οι διαδηλώσεις που θα είχαν γίνει θα είχαν κάνει την Αθήνα ρημαδιό. Σήμερα, δεν κουνιέται φύλλο. Η γραφική κα Τασία, Υπουργός «τρομάρα της» Μεταναστευτικής Πολιτικής, σφυρίζει αδιάφορα. Την πήραν τηλέφωνο να της πουν για το Πεδίο του Άρεως και απάντησε: «Εγώ είμαι Βρυξέλλες, πάρτε το Υπουργείο». Τι λές κυρά μου; Σου έχουν πει ότι είσαι Υπουργός;

Με ποιο θράσος ζητάμε περισσότερη αλληλεγγύη, όταν δεν μπορούμε να τη δείξουμε εκεί που πρέπει; Βρήκαν τώρα τον Ελαιώνα, μια φρικτή αλάνα, χωρίς ίχνος σκιάς, θα πεθάνουν άνθρωποι από ηλίαση, χωρίς υποδομές και δηλώνουν ανερυθρίαστα στις τηλεοράσεις ότι το πότε θα πάνε εκεί οι πρόσφυγες εξαρτάται από την ταχύτητα της ΔΕΗ και της ΕΥΔΑΠ. Ντροπή. Ντροπή. Νιώθω ντροπή σε μια χώρα με έναν περίδρομο κλειστά στρατόπεδα, ένα σκασμό κλειστές κατασκηνώσεις, εκατοντάδες κλειστά ξενοδοχεία, εκατοντάδες χιλιάδες ξενοίκιαστα σπίτια και εγκαταλελειμμένα χωριά και δεν μπορούμε να δείξουμε λίγη ανθρωπιά στον συνάνθρωπό μας. Βάλαμε την κα Τασία να λύσει το θέμα.

Μην μου πει κανένας ότι δεν υπάρχουν λεφτά. Θα είναι αστείο. Σε δημοσιονομικό επίπεδο μιλάμε για πενταροδεκάρες. Αν τα στραγγίξαν και αυτά, ας κάνουν έρανο. Ο Έλληνας πολίτης, είτε είναι δεξιός είτε αριστερός, έχει δείξει πως ξέρει να δείχνει αλληλεγγύη απλόχερα, έξω καρδιά και δεν χρειάζεται να συμμερίζεται τις φιλοσοφικές αναφορές της κας Τασίας στον αριστερισμό.

• Εγώ, πάντως, αγαπητοί μου αναγνώστες, πάω διακοπές, στο σπίτι μου στην Άνδρο. Κουράστηκα φέτος. Δούλεψα σκληρά για να κρατήσω όρθιο το γραφείο μου μέσα στο τρελλοκομείο που δημιούργησε ο ΣΥΡΙΖΑ. Πάω, λοιπόν, να αναπνεύσω θαλασσινό αέρα. Σε όσους έκαναν διακοπές, καλό χειμώνα. Σε όσους θα πάνε, καλά μπάνια. Σε όσους δεν τα καταφέρουν, ας μην ξεχάσουν πως οι ομορφιές της πατρίδας μας είναι δίπλα μας, στην πόλη μας, στο χωριό μας. Μπορούμε να τις απολαύσουμε χωρίς λεφτά. Να τις ανακαλύψουμε, γιατί έχουμε ξεχάσει πως υπάρχουν.