Στις 8 Αυγούστου 1709, μια μέρα σαν και σήμερα πριν 305 χρόνια, ο ιερωμένος και φυσικός Bartolomeu Lourenço de Gusmão αμέσως μετά μια επίδειξη στην βασιλική αυλή όπου με ζεστό αέρα σήκωσε μια μπάλα στον αέρα, έκανε αίτηση στον βασιλιά της Πορτογαλίας Ιωάννη Ε’ ζητώντας την χορηγία στην κατασκευή ενός αερόπλοιου δικής του επινόησης. Το σχέδιό του πρόβλεπε (κρατηθήτε παρακαλώ) για μια τέντα σαν αυτές που βάζουμε στην καρότσα των φορτηγών αυτοκινήτων απλωμένη πάνω απο ένα είδος βάρκας. Η βάρκα θα είχε μέσα φυσερά με σωλήνες που, σε περίπτωση που δεν υπήρχε αέρας, θα φυσούσαν την τέντα και θα την σήκωναν ψηλά. Η κίνηση θα επιτυγχάνετο με μαγνήτες που θα ήταν μέσα σε δυο κούφιες μεταλλικές μπάλες. Ο βασιλιάς τίμησε τον Bartolomeu Lourenço de Gusmão, που όμως δεν κατάφερε να πετάξει ποτέ, διορίζοντάς τον καθηγητή του πανεπιστημιόυ της Coimbra και εφημέριο της Αυλής.

Πολλά, μα πάρα πολλά χρόνια αργότερα, το 1948, στον μικρούλη τότε Βαγγέλη τον και χαϊδευτικά αποκαλούμενο “Μπούλη”, έκαναν δώρο ένα μπαλόνι πολύ διαφορετικό απο τα άλλα. Τεράστιο, γεμισμένο με ήλιο ή κάτι τέτοι, που με δυσκολία κρατιώταν με τα μικρά χεράκια να μην φύγει. Προφανώς μετεωρολογικό, η προέλευσή του ήταν μάλλον απο τον Υδροβιολογικό Σταθμό -το Ενυδρείο που λέμε στην Ρόδο- και είναι άγνωστο πώς πέρασε στην κατοχή του πατέρα. Με το μπαλόνι αυτό ο μικρός Βαγγέλης έκανε τις πρώτες του απόπειρες να πετάξει, πηδώντας από το ύψος της μάντρας του κήπου κι απο την σκάλα στο πίσω μέρος του σπιτιού, καθώς η πρόσβαση στον β’ όροφο είχε αποκλειστεί. Δυστυχώς, οι προσπάθειές ήταν τόσο επιτυχημένες όσο και αυτές του Bartolomeu Lourenço de Gusmão. Έτσι, η αεροπορία έχασε ένα μεγάλο ταλέντο που το κέρδισε όμως η γελοιογραφία.

Ενδιάμεσα και άλλοι βέβαια αποπειράθηκαν να πετάξουν με κατασκευή “ελαφρύτερη του αέρος”. Παράδειγμα και ο Winnie the Pooh. Παραθέτω σχετικές εικόνες και ένα λίμερικ εμνευσμένο απο τα παραπάνω.

On August 8 1709, a day like today 305 years ago, priest and naturalist Bartolomeu Lourenço de Gusmão right after a public exhibition he gave before the Court when he propelled a ball to the roof by combustion, presented a petition to King John V of Portugal, seeking royal favor for his invention of an airship. Gusmão wanted to spread a huge sail over a boat-like body like the cover of a transport wagon; the boat itself was to contain tubes through which, when there was no wind, air would be blown into the sail by means of bellows. The vessel was to be propelled by the agency of magnets which were to be encased in two hollow metal balls. The king rewarded the inventor by appointing him to a professorship at Coimbra and made him a canon. He was also made chaplain to the Court. Still, he never managed to fly.

Many many years later, in 1945, little Vangelis was given as a present a very special balloon. Very big, inflated with helium or such something, it could hardly be held from flying away from the little hands. Obviously a meteorological balloon, possibly from the weather station of the Aquarium of Rhodes. It was with this balloon that little Vangelis made his first attempts at flying, jumping from the hight of the garden wall and the staircase at the back of the house. Access to the first floor had been barred. Unfortunately he was no more successful than de Gusmão. So, aviation lost a great talent that was nevertheless gained by cartooning.

In between de Gusmão and Vangelis there have been several other attempts to fly with a “lighter than air” design, more notably that of Winnie the Pooh. I present some illustrations on the subject and a limerick -unfortunately in Greek only.

Βαγγέλης Παυλίδης

η ιστοσελίδα του