“εἶπεν δὲ Μωυσῆς πρὸς τὸν λαόν μνημονεύετε τὴν ἡμέραν ταύτην ἐν ᾗ ἐξήλθατε ἐκ γῆς Αἰγύπτου ἐξ οἴκου δουλείας ἐν γὰρ χειρὶ κραταιᾷ ἐξήγαγεν ὑμᾶς κύριος ἐντεῦθεν… καὶ ποιήσεις τὴν λατρείαν ταύτην ἐν τῷ μηνὶ τούτῳ ἓξ ἡμέρας ἔδεσθε ἄζυμα τῇ δὲ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ ἑορτὴ κυρίου…”
Έξοδος 13:3

Αυτά πρόσταξε ο Μωϋσής τους Εβραίους που πήραν δρόμο απο την σκλαβιά “εις γην Αιγύπτου” και γιορτάζουν το δικό τους Pesha ή Pasha (τη διάβαση ή πέρασμα). Από κει έχουμε κι εμείς το Πάσχα μας.

Έλα σου όμως που τα της θρησκείας δεν είναι ποτέ απλά και εύκολα! Τρωγόντουσαν οι πρώτοι Χριστιανοί που υιοθέτησαν την Εβραϊκή γιορτή μέχρι να την προσαρμόσουν εις τα υμέτερα. Μα δεν είναι μόνο η Εβραϊκή επίδραση, μεγάλη είναι κι η αρχαιοελληνική: η “ανάσταση” της Περσεφόνης, οι ανοιξιάτικες θυσίες των αμνών, τα “Αδώνια”, την μετάληψη με το “θείο” σώμα και το αίμα τόσο των Κορυβαντικών όσο και των Ορφικών μυστηρίων. Όλοι σχεδόν οι πολιτισμοί έχουν κάποιου είδους γιορτή της άνοιξης και πανηγύρια σχετικά με την ανανέωση και την αναγέννηση, όλα χρονικά κοντά στην Εαρινή Ισημερία.

Κάπως έτσι φτάσαμε κι εμείς να γιορτάζουμε τη θυσία του “Αμνού του Θεού” θυσιάζοντας το αρνάκι, το παγκόσμιο αυτό σύμβολο αθωώτητας, σε μια ατμόσφαιρα εφιαλτικά ανατριχιαστική για τους κακόμοιρους τους χορτοφάγους και όχι μόνο. Θυμάμαι ακόμα το κλάμα πού’κανα πιτσιρικάς, όταν σφάζαμε (σφάζανε) το αρνάκι με την κόκκινη βούλα στο κούτελο, που μεγάλωνε για κάνα μήνα στο περιβόλι μας ειδικά για την περίπτωση.

Τώρα όμως, άντε να σουβλίσουμε το σφάγιο, να σκάψουμε λάκκο, να βρούμε κληματόβεργες και κάρβουνα κι όλο λέμε να ξεκινήσουμε νωρίς νωρίς, να προλάβει να χωνέψει η φωτιά, μα πριν να στέσουμε τον αμνό η ώρα έχει πάει κι όλας 10. Κι ύστερα, να γυρνάμε με τις ώρες τον οβελία και να μας τρώει ο ήλιος και η κάψα τις φωτιάς μέχρι που μερικές ώρες αργότερα, ενώ έχουμε ήδη γίνει κουδούνι απο τα ούζα και το κρασί, ορμάμε στη μάσα και ολίγον μας ενδιαφέρει αν το κρέας αλλού είναι καμένο κι αλλού μισοψημένο και τα ζουμιά του είναι κατακόκκινα ακόμα. Όλ’ αυτά με διάθεση γιορτινή, με τσάμικα και καλαματιανούς, τσαρούχια και φουστανέλες κι εμείς να βγάζουμε τ’ απωθημένα μας ρίχνοντας με το δίκανο στον αέρα και καμιά καρτούτσα απ’ αυτές που περίσεψαν απο την Ανάσταση, παριστάνοντας τους αρματωλούς και τους κλέφτες που γλεντούν με τα όσα τάχα άρπαξαν απο τον Αλήπασα.

Αναρωτιέται βέβαια κανείς τι σχέση έχουμε εμείς οι βρακάδες νησιώτες με όλα αυτά που θυμίζουν Μωριά και Ρούμελη και που κυριαρχούν τις μέρες τούτες σε ραδιόφωνα και τηλεοράσεις: “Στα Σάλωνα σφάζουν αρνιά, αμάαααν Μαρία…”. Ποιά Σάλωνα,ρε, εδώ είναι Ρόδος! Πώς ξαπλώθηκαν κι έγιναν πανελλήνια τα έθιμα αυτά; “Πολιτιστικός Ιμπεριαλισμός”, θα έλεγα εγώ, αφού απο το Κέντρο πηγάζουν και εκπορεύονται τα πάντα και ο,τι τοπικό πάει να εξαφανιστεί μέσα στη θολή σούπα της σκόπιμης ή όχι ομογενοποίησης. Ας βρούν όμως την απάντηση οι κοινωνιολόγοι. Η ουσία είναι πως στα νησιά του Αιγαίου το αρνί ή το κατσίκι παραδοσιακά έμπαινε απο βραδύς στον ξυλόφουρνο, σε σφραγισμένη με ζύμη γάστρα ή παραγιομιστό με διάφορους τρόπους -ο Καρπάθικος “πασπαράς”, ας πούμε.

Τέλος πάντων, σας παρουσιάζω μια απο τις τελευταίες μου εφευρέσεις για το πιο ξεκούραστο ψήσιμο του αρνιού. Διατίθεται και με δεύτερη σούβλα, απο την άλλη μεριά του ποδήλατου, για το κοκορέτσι. Για να προλάβω τυχόν ιδέες αντιγραφής προειδοποιώ πως η πατέντα είναι κατατεθημένη στο Υπ. Εμπορίου του Θα, με αρ. 006660/2011.

 Βαγγέλης Παυλίδης