Νίκος Ζέρβας

Το βιβλίο του οικονομολόγου-αρθρογράφου “Πρωθυπουργοκεντρισμός” κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μπατσιούλας 

Μια μικρή ιστορία από το μακρινό μας Πουέρτο Ρίκο

Το Πουέρτο Ρίκο είναι ένα νησί της Κεντρικής Αμερικής 3,5 περίπου εκατομμυρίων κατοίκων, που οι ακτές του βρέχονται από τον Ατλαντικό Ωκεανό και την Καραϊβική Θάλασσα. Ανακαλύφθηκε από το Χριστόφορο Κολόμβο στα τέλη του 15^ου αιώνα και παρέμεινε ισπανική αποικία ως και τα τέλη του 19^ου αιώνα, όταν και καταλήφθηκε από τους Αμερικανούς. Το 1952 οι κάτοικοι του νησιού, ύστερα από αγώνες, κατάφεραν να θεσπίσουν ένα δικό τους Σύνταγμα και να εκλέγουν δικές τους πολιτειακές αρχές, αποτελώντας ουσιαστικά πολίτες ενός ελεύθερου κράτους, ενωμένου όμως και υπό την πολιτική και οικονομική κυριαρχία των ΗΠΑ.

Τι μας ενδιαφέρει όμως σήμερα η ιστορία του Πουέρτο Ρίκο, θα μπορούσε να αναλογιστεί κανείς;

Πριν από τρεις (3) μέρες, στις 29 Ιουνίου, ο Κυβερνήτης του νησιού κήρυξε επισήμως τη χρεοκοπία του. Όπως τόνισε, η οικονομία της χώρας δεν μπορούσε στο εξής να ανταπεξέλθει στην αποπληρωμή του δημοσίου χρέους, ύψους 70% περίπου του ΑΕΠ της (72 δισ. είναι τα χρέη της, σχεδόν όλα προς τις ΗΠΑ, έναντι 103 δισ. ετησίου εθνικού προϊόντος). Η είδηση βέβαια, πέρασε και δεν ακούμπησε από την ελληνική πραγματικότητα, εξαιτίας των παλινωδιών των εν Ελλάδι κυβερνώντων. Παλινωδιών, προερχομένων από την πολιτική δειλία του ’’συντρόφου’’ κ. Τσίπρα και της άνανδρης απόφασής του, να μεταθέσει στους πολίτες τις ευθύνες για τη μελλοντική πορεία της χώρας, σπέρνοντας τη διχόνοια στον ελληνικό λαό.

Ας δούμε τώρα τις ομοιότητες και τις διαφορές μεταξύ Ελλάδος και Πουέρτο Ρίκο. Και τα δύο (2) κράτη αποτελούν κουκίδες μπροστά στις οικογένειες, ευρωπαϊκή μεν, αμερικανική δε στις οποίες ανήκουν. Και των δύο (2) η εξωτερική πολιτική και η άμυνα εξαρτώνται εν μέρει από την κοινοτική-πολιτειακή ένωση, στην οποία μετέχουν. Και των δύο (2) όμως το εργατικό δυναμικό και η φορολογική βάση παρουσιάζει εξάντληση, εξαιτίας της γήρανσης του πληθυσμού και της μαζικής μετανάστευσης. Και τα δύο (2) τέλος αντιμετώπισαν τα τελευταία χρόνια μια σοβαρή κρίση χρέους και δημοσιονομικού ελλείμματος, βυθίζοντάς τα στην οικονομική κρίση και την ύφεση. Ως εδώ καλά με τις ομοιότητες. Ας δούμε τις διαφορές.

Το Πουέρτο Ρίκο, όπως προεκθέσαμε, για ένα χαμηλό εν συγκρίσει με το ελληνικό δημόσιο χρέος, πτώχευσε επισήμως πριν από τρεις (3) μέρες. Η παύση πληρωμών που κήρυξε ο Κυβερνήτης του, οδήγησε άμεσα σε προβλήματα ρευστότητας στην καθημερινότητα των Πουερτορικανών, σύμφωνα δε με διεθνείς αναλυτές, εντός των επόμενων δέκα (10) ημερών πρόκειται να κηρυχθεί και εσωτερική στάση πληρωμών. Πράγμα που σημαίνει τη διόγκωση των προβλημάτων στην ήδη επιβαρυμένη πουερτορικανή οικονομία.

Ερχόμαστε στην Ελλάδα. Εάν η χώρα μας βρισκόταν στην ίδια κατάσταση του Πουέρτο Ρίκο, η εθνική της οικονομία θα είχε χρεοκοπήσει ήδη από τη δεκαετία του 90’. Τι εμπόδισε αυτό το γεγονός; Μα φυσικά η συμμετοχή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου οι κανόνες του Μάαστριχτ του 1993 -τους οποίους είχε στηρίξει και ο τότε Συνασπισμός-, είχαν καθιερώσει το περίφημο «3-3-120». Καθίσταντο, δηλαδή, επιτρεπτά ο πληθωρισμός ως 3%, το δημοσιονομικό έλλειμμα ως 3% και το δημόσιο χρέος ως 120%. Εντούτοις, μια σειρά λαϊκιστών πολιτικών, κυβερνητικών και αντιπολιτευόμενων, που αρνούνταν να αντιπαρατεθούν στις επιδιώξεις της εκλογικής τους πελατείας και να προβούν σε εξυγιαντικές κινήσεις, οδήγησαν τη χώρα στη χρεοκοπία το 2010. Είναι γνωστά, πως τότε το έλλειμμα έφθασε στο 15% του ΑΕΠ, το δε δημόσιο χρέος είχε προ πολλού ξεπεράσει το 120% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος.

Πού έγκειται όμως η διαφορά της τότε χρεοκοπίας μας με τη σημερινή του Πουέρτο Ρίκο;

Σ’ αυτή καθ’ αυτή τη συμμετοχή μας στην ευρωπαϊκή οικογένεια και τη ζώνη του ευρώ. Όπως σήμερα οι ΗΠΑ, κατά τον ίδιο τρόπο και τότε τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη, θα μπορούσαν να είχαν αφήσει την Ελλάδα να κυλήσει σε μια άτακτη χρεοκοπία. Απεναντίας, εκείνο που έκαναν οι εταίροι μας, ήταν η συγκρότηση ενός μηχανισμού στήριξης, που κατέστησε ελεγχόμενη τη χρεοκοπία μας. Είναι δεδομένο, πως ο μηχανισμός, εξαιτίας και της συμμετοχής του ΔΝΤ, είχε πολλές παθογένειες, εξαιτίας των μέτρων λιτότητας που επέβαλε, της ραγδαίας πτώσης του βιοτικού επιπέδου των Ελλήνων που προκάλεσε, της αναβλητικής στάσης που επέδειξε για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Από την άλλη όμως, προέβλεπε και σημαντικές, δομικές μεταρρυθμίσεις, στις οποίες εάν είχαν προβεί οι κυβερνώντες των τελευταίων ετών, η χώρα οπωσδήποτε θα είχε σήμερα μια διαφορετική εικόνα. Δυστυχώς, δεν τόλμησαν να έλθουν σε ρήξη με τα ’’πελατάκια’’ τους, συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες, που τις αντιμετώπιζαν ως δεξαμενές ψηφοφόρων.  Η δε τότε αντιπολίτευση, συνέχιζε να διακρίνεται από μία παντελώς ανεύθυνη στάση, τάζοντας ’’λαγούς με πετραχήλια’’ και «προγράμματα Θεσσαλονίκης».

Ωστόσο, η καταστροφή δεν είχε επέλθει πλήρως. Ουδόλως είχε φθάσει στα όριά της, όπως αυτές τις μέρες. Έχοντας, δηλαδή, η σημερινή Κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός προσωπικά εμπαίξει εταίρους και λαό για πέντε (5) και πλέον μήνες, και προσφεύγοντας καθυστερημένα -όπως παραδέχονται πλείστα κυβερνητικά και κομματικά στελέχη- στη λαϊκή ετυμηγορία. Μια ετυμηγορία για ένα ψευδεπίγραφο, ένα κουρελόχαρτο που δεν ισχύει, εντός του οποίου επιμελώς υποκρύπτεται το ύψιστο διακύβευμα της ερχόμενης Κυριακής, η παραμονή, ή μη, της χώρας στην ευρωζώνη και την κοινοτική ένωση. Και εάν αναρωτιέται κανείς, γιατί είναι τόσο ύψιστο αυτό το διακύβευμα, ας αναλογιστεί τις πουερτορικανές συνέπειες που θα είχαμε από το 2010, με ελλείψεις βασικών αγαθών, τις τραπεζικές καταθέσεις κουρεμένες και πλήρη εσωτερική παύση πληρωμών, που ενδέχεται να τις ζήσουμε από την επόμενη Δευτέρα. Ή με ένα άλλο, εθνικό νόμισμα να κυκλοφορεί στην εσωτερική αγορά, καθιστώντας ανέφικτες τις εισαγωγές βασικών προϊόντων διαβίωσης, τα δε χρέη όμως, δημόσια και ιδιωτικά, και οι υποχρεώσεις αποπληρωμής τους να παραμένουν σε ευρώ.

Θα ήμασταν αιθεροβάμονες, εάν περιμέναμε από το σημερινό πρωθυπουργό, να αποδεχτεί το ανωτέρω διακύβευμα. Από έναν πολιτικά δειλό, υποκριτή και απατεώνα, που εσκεμμένα έχει οδηγήσει την κατάσταση σ’ ένα πρωτοφανές αδιέξοδο. Για έναν άνθρωπο, που αρνείται πεισματικά να αναλάβει τις ευθύνες του, επιρρίπτοντας κατηγορίες για το κλείσιμο των τραπεζών στους εταίρους, ότι τάχα τις «έκλεισαν εκβιαστικά», και όχι ελέω του πανικού που προκλήθηκε από τα πρώτα μόλις λεπτά του δημοψηφισματικού του πυροτεχνήματος. Από έναν επικίνδυνο τύπο, που με μια Υπερ-Πρόεδρο, έναν ψεκασμένο πολιτικό αρχηγό, μια Ραχήλ και από κοντά το νεοναζιστικό μόρφωμα έχουν σπείρει το διχασμό με μια πρωτοφανή προπαγάνδα. Μια προπαγάνδα με υπηρεσιακά σημειώματα από Γενικούς Γραμματείς προς τους υφισταμένους του για την αναγκαιότητα του «ΟΧΙ», με την αφισορρύπανση των δρόμων των αστικών κέντρων υπέρ του «ΟΧΙ» για τη τάχα ’’Δημοκρατία και αξιοπρέπεια’’, με αναίτια διαγγέλματα λατινικού τύπου τόσο της Ζωής, όσο και του πρωθυπουργού. Ο σύντροφος Μαδούρο, άλλωστε, της Βενεζουέλας, την ολοκληρωτική ’’δημοκρατία’’ του οποίου ορέγεται ο πολιτικός του φίλος Αλέξης, έσπευσε να προβεί σε αντίστοιχο διάγγελμα για τη δήθεν συμπαράσταση του προς το βαλλόμενο ελληνικό λαό.

Σ’ έναν ελεύθερο λαό πάντως, εννοείται πως δεν χωρούν αντίστοιχες προπαγανδιστικές παρακινήσεις. Και αυτό, γιατί όπως προσφάτως από το βήμα της Βουλής τόνισε σοφά ένας νέος πολιτικός αρχηγός, η Ελλάδα «προώρισται να ζήση και θα ζήση». Το δίκαιο, άλλωστε, πάντα νικά. Παρόλο που μπορεί να περιπλανάται, να αργεί, να θαμπώνεται, να χάνεται προς στιγμήν, είναι ΠΑΝΤΑ εκεί. Αυτό μας διδάσκει η ιστορία.

Αυτό θα επικρατήσει και την ερχόμενη Κυριακή. Το δίκαιο θέλει την Ελλάδα, να παραμείνει στο στενό πυρήνα της Ευρώπης. Το δίκαιο επιτάσσει την επιλογή του «ΝΑΙ».