Αρκετά κοντά στα Τριζόνια, στα οποία εξακολουθώ να βρίσκομαι, ανάμεσα στο Αντίρριο και στις εκβολές του Μόρνου, βρίσκεται η γραφική πόλη της Ναυπάκτου, μια μικρή, πανέμορφη κούκλα που κρατά ακόμη την ατμόσφαιρα του παρελθόντος και έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός.

Χτισμένη στους πρόποδες της Πίνδου αλλά και στην είσοδο του Κορινθιακού Κόλπου, η Ναύπακτος συνδυάζει μοναδικά το βουνό με τη θάλασσα κι αυτό είναι ένα από τα σημαντικά της προνόμια. Περπατήστε και απολαύστε τον καφέ σας στο λιλιπούτειο, γραφικό βενετσιάνικο λιμάνι της, στο Στενοπάζαρο και μετά ανηφορίστε (πάρτε το αυτοκίνητο αν είστε τεμπέληδες, όπως εγώ) προς το κάστρο. Η παλιά πόλη που θα ξεδιπλωθεί στα μάτια σας με τα πλακόστρωτα καλντερίμια της- μια εικόνα του χθες- αξίζει τον κόπο. Θα αποζημιωθείτε απόλυτα όταν φτάσετε πάνω και δείτε τη θέα. Ίχνη των τειχών φαίνονται ολοκάθαρα ανάμεσα στα νεοκτισμένα και στα παλιότερα σπίτι. Ένα παγωτό που έφαγα στα ψηλά, βλέποντας το λιμανάκι που περπάτησα από ψηλά, σας βεβαιώ ότι έκανε τη γεύση του πολύ καλύτερη. Στην ουσία δεν ήθελα να φύγω.

Έχετε πλέον καταλάβει ότι είμαι δέσμια της γοητείας της, γι’ αυτό θα σας πάω μια μικρή ιστορική βόλτα- να σας συγκινήσω κομμάτι, όπως έχει πεί ο Διονύσης Σαββόπουλος.

Η πόλη έκανε την εμφάνισή της το 1104π.Χ. με τους Δωριείς, που την χρησιμοποίησαν για να φτιάξουν κάποιες σχεδίες. Αιώνες αργότερα, ο Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας την παραχώρησε στους Αιτωλούς(350π.Χ.) και κατάφερε να γίνει κέντρο της Αιτωλικής Συμπολιτείας. Η ευρύτερη περιοχή της Ναυπακτίας ονομάστηκε τότε Αιτωλία Επίκτητος. Οι Ρωμαίοι, λόγω της σημαντικής της θέσης την αξιοποίησαν και η Ναύπακτος γνώρισε μεγάλη ακμή.

Αυτή η ακμή συνεχίστηκε και στα βυζαντινά χρόνια, αφού ήταν σταθμός των ταξιδιωτών προς Ιταλία ή προς Κωνσταντινούπολη. Μετά το 1204, η πόλη έγινε κομμάτι του Δεσποτάτου της Ηπείρου για εκατό περίπου χρόνια (1204-1294), πέρασε μετά στην επικράτεια του Δουκάτου των Νέων Πατρών και αργότερα στην κυριαρχία του αρβανίτη Μπούα Σπάτα. Εκείνα τα χρόνια οι Έλληνες την αποκαλούσαν Έπακτο και οι Φράγκοι Λεπάντο.

Ακολούθησε η Ενετοκρατία, η εποχή που το Κάστρο της πόλης πήρε την τελική μορφή του. Η σκυτάλη δόθηκε στους Τούρκους το 1499 ( Βαγιαζήτ Β΄).
Το γεγονός που έμεινε στην ιστορία και έκανε γνωστή την πόλη στους νεώτερους χρόνους είναι η περίφημη Ναυμαχία της Ναυπάκτου που έλαβε χώρα στις 7 Οκτωβρίου 1571. Ήταν μια χριστιανική νίκη-ορόσημο για την ιστορία της Ευρώπης, αφού αναχαιτίστηκαν οι Τούρκοι από τις ενωμένες ναυτικές δυνάμεις της Ιερής Συμμαχίας(Sacra Lega) που δημιούργησαν τότε η Ισπανία, ο Πάπας, η Βενετία και κάποια μικρά ιταλικά κρατίδια.

Στον καιρό της επανάστασης οι Τούρκοι αντιστάθηκαν σθεναρά και η πόλη ελευθερώθηκε στις 18 Απριλίου 1829. Ο Ανδρέας Μιαούλης απέκλεισε το λιμάνι και ανάγκασε τους Τούρκους να παραδώσσουν το φρούριο. Όταν έφυγαν οι Τούρκοι, οι ελληνικές οικογένειες που έμειναν πίσω ήταν ελάχιστες.

Το νεοσύστατο ελληνικό κράτος παραχώρησε τα τούρκικα αρχοντικά της Ναυπάκτου στους Σουλιώτες (οικογένειες Μπότσαρη, Τζαβέλα κλπ) για την μεγάλη προσφορά τους στην επανάσταση. Αυτό, όμως, τους έφερε σε μια θλιβερή αντιπαράθεση με τους κατοίκους της Ναυπάκτου.

Δήμητρα Παπαναστασοπούλου