Κωστής Α. Μακρής  

Στρατής Τσίρκας (1911-1980)

«Από τη μέρα που έπαψα τις σχέσεις με τις κομμένες κεφαλές
(τις ακούω μόνο μέσα στον ξυπνό εφιάλτη μου), είμαι σαν πελαγωμένος.
Ομολογώ πως δεν το περίμενα. Πασχίζω από κάπου να πιαστώ.
Η ζωή μου σκόρπισε σαν τα κεχλιμπάρια που τους κόπηκε η κλωστή.
Δεν έχει συνοχή μήτε βάρος. Άλλοτε σκέψεις και πράξεις περπατούσαν μαζί, για τον ίδιο στόχο. Ζούσα γυρισμένος τα μέσα έξω, αυτό ναι, αλλά ήμουν εγώ, σουλουπωμένος άνθρωπος.
Από πού ερχόμουν και πού πήγαινα, το ήξερα.
Δεν είχα ψευδαιστήσεις. Ήμουν σαν πετραδάκι μέσα σ’ ένα μωσαϊκό «εν τω γίγνεσθαι».
Αυτό μου θυμίζει το λόγο που μου πέταξε μια κομμένη κεφαλή όταν σηκώθηκα να φύγω:
«Από δω και πέρα είσαι ένα σκατωμένο πετραδάκι».
Πού είναι το σωστό; Κι αφού έχω δίκιο, γιατί να νιώθω σα…»

Από το μυθιστόρημα Η Λέσχη (Κέδρος, 1961, σελ. 27-28)

Πολύ μικρός υιοθέτησα το Κ.Α.Μ. σαν υπογραφή. Για ζωγραφιές, για χειροτεχνίες με ξύλο και άλλα.

Μετά κράτησα «Κωστής Α. Μακρής». Μ’ αυτό υπογράφω τα κείμενά μου χωρίς να έχω τελείως εγκαταλείψει το Κ.Α.Μ.

Αυτό το Άλφα στη μέση ξεκίνησε απ’ το πατρώνυμο. Το κράτησα σαν τιμητική αναφορά στον πατέρα μου που λεγόταν ―και εν πολλοίς ήταν― Ανάργυρος. Πολύ νωρίς όμως ―χάρη και στην εγκυκλοπαίδεια του Ελευθερουδάκη που τιμούσε το επίθετο και την οικογένειά μας με μια αναφορά λίγων αράδων― έδωσα κι άλλη σημασία σ’ αυτό το Άλφα.

Το νόημα του Αναγνώστη.

Ένας πρόγονός μας ονομαζόταν Κωνσταντίνος Αναγνώστης Μακρής, από τη Λυκούρια των Καλαβρύτων. Ήταν Φιλικός και ως μικρός οπλαρχηγός πήρε μέρος στην επανάσταση του 1821 και σε κάποιες μάχες ήταν μαζί με το ασκέρι του Θ. Κολοκοτρώνη.

Αυτά τα δύο Άλφα (Ανάργυρος και Αναγνώστης) τα χρησιμοποιώ εδώ και πολλά χρόνια ως νοητά τροχιοδεικτικά για πολλούς στόχους. Κι αυτό σε συνδυασμό με τη φιλελεύθερη, δημοκρατική και αριστερή οικογενειακή παράδοση που εμπλουτίστηκε από το διάβασμα πολλών βιβλίων.

Όλα αυτά συνόδευαν το βήμα μου σε πολλές και ποικίλες διαδρομές.

Από νωρίς όρισα την Αριστερά (με κεφαλαίο ―τότε― το Α) ως έναν δρόμο δικαιοσύνης, ελευθερίας, ανθρωπιάς, δημοκρατίας και ισότιμης κατανομής του πλούτου, της παιδείας και της γνώσης. Και ως αντίθετο του αυταρχισμού, της αμορφωσιάς, της αδικίας, της διαφθοράς, της ατιμίας, της υποταγής, της μισαλλοδοξίας, της λογοκρισίας σκέψης και λόγου, της αγένειας, της αμετροέπειας και της αυταπάτης. Συνήθισα στη σκέψη ότι οι ιδέες και οι πολιτικές προτάσεις πρέπει να ακολουθούν την πραγματικότητα και όταν αυτή αλλάζει να μη διστάζω να βλέπω τα πράγματα κάτω από τις υπάρχουσες συνθήκες.

Θα ρωτήσει ίσως η αναγνώστρια ή ο αναγνώστης γιατί τα γράφω αυτά.

Εξηγούμαι αμέσως.

Πολλά χρόνια τώρα, μία από τις κυριακάτικες εφημερίδες που διαβάζω μαζί με άλλες λίγες ακόμα (πολυτέλεια σε καιρούς οικονομικής στενότητας αλλά τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα, χαλάλι…) είναι και «ΤΟ ΒΗΜΑ».

Το «ΒΗΜΑ» των γονιών μου και των παππούδων μου.

Το «ΒΗΜΑ» του Δ.Ο.Λ. (Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη).

Το «ΒΗΜΑ» της οικονομικής, πολιτικής, κοινωνικής και πολιτιστικής «διαπλοκής».

Ποιας διαπλοκής;

Μα, ελάτε τώρα! Κάνετε πως δεν ξέρετε;

Υπάρχει μεγάλος ―ή και μικρός― δημοσιογραφικός οργανισμός στην Ελλάδα και στον κόσμο ολόκληρο εκτός διαπλοκής; Διαπλοκή με την εξουσία, με οικονομικά και επιχειρηματικά συμφέροντα, με τον πολιτισμό, με τα πολιτικά κέντρα, με οικογένειες και ανθρώπους επιρροής.

Ας μην κρυβόμαστε. Ποτέ δεν μιλήσατε ή τηλεφωνήσατε σε κάποιον γνωστό σας με γνωριμίες, εξουσία, σημαντική θέση και επιρροή ή σε κάποιο πρόσωπο «κλειδί» για να σας βοηθήσει να λύσετε κάποιο πρόβλημά σας, να σας βοηθήσει σε μια «υποθεσούλα» σας, να διορίσει, βολέψει, προωθήσει έναν δικό σας άνθρωπο;

Ποτέ σας δεν απευθυνθήκατε σε κάποιον γνωστό σας με ισχύ (πολιτική, εκτελεστική, δικαστική ή οικονομική) για να λύσετε κάποιο σοβαρό ή λιγότερο σοβαρό πρόβλημά σας; Από πρόβλημα υγείας μέχρι παράβαση του Κ.Ο.Κ.; Κι από την τακτοποίηση του αυθαιρέτου σας μέχρι κάποια φορολογική παράβαση μικρή ή μεγάλη.

Πρώτη φορά τα ακούτε αυτά;

Προσέξτε! Πέφτοντας από τα σύννεφα μπορεί να πέσετε πάνω στην αιχμηρή πραγματικότητα που παριστάνετε ότι αγνοείτε.

Στην Ελλάδα των μεγάλων οικογενειών, των μεγάλων παρεών, των κουμπάρων, των νονών, των πολυπλόκαμων οικονομικών και άλλων συναλλαγών, των αυθαιρέτων, του λαθρεμπορίου, των στημένων αγώνων, της καθημερινής φορολογικής και άλλου είδους παραβατικότητας και του κρατιδίου των Εξαρχείων η λέξη «διαπλοκή» είναι η πιο ηχηρά αποσιωπούμενη λέξη της καθημερινότητάς μας.

Κι όποτε χρησιμοποιείται από μερικούς πολιτικούς, ως στόχος προς εξόντωση, είναι για να μας χαϊδεύει τα αυτιά και να νομίζουμε ότι δεν μιλάνε για εμάς ―τον «ψωροδιαπλεκόμενο λαουτζίκο»― αλλά για τους μεγαλοκαρχαρίες, τις μεγάλες βδέλες και τα βοθροκάναλα της διαπλοκής.

Και ησυχάζουμε… Και συνεχίζουμε την χωρίς αρχές και αξίες παρέα μας με κουμπάρους, με πολιτευτές, με λαμόγια, με διάφορους περί την εξουσία (πολιτική και οικονομική) και κάποιους επώνυμους με την υστερόβουλη σκέψη ότι κάποια στιγμή θα μας φανούν χρήσιμοι σε κάποια ανάγκη μας.

Στα σαράντα δύο (42) περίπου χρόνια της άσκησης του ελευθέρου επαγγέλματός μου μόνο ένας (1) πελάτης ήρθε σε μένα παρακινημένος από μια δουλειά μου που του άρεσε, κι όχι συστημένος από κάποιον φίλο, συγγενή ή άλλον πελάτη που κι εκείνος είχε έρθει σε μένα από κάποιον γνωστό μου. Αυτός ο πελάτης, ο μέχρι τότε άγνωστος, έγινε φίλος και μου έφερε κι άλλες δουλειές.

Έτσι λειτουργούν τα πράγματα, έτσι λειτουργούν τα δίκτυα, έτσι λειτουργεί η ελληνική κοινωνία.

«Ξέρεις κάποιον καλό γιατρό, υδραυλικό, ηλεκτρολόγο, διαφημιστή, γραφίστα, κουρέα, κομμώτρια;» Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει αυτή την ερώτηση;

Το θέμα είναι το μετά. Πώς θα κρατήσεις τον πελάτη με την αξία σου. Κι εγώ έχω να το λέω ότι κράτησα για πολλά χρόνια σχέσεις επαγγελματικές με πολλούς πελάτες και πολλοί έγιναν και φίλοι μου.

Το «ΒΗΜΑ» το γνώρισα μέσα στο πατρικό μου σπίτι.

Οι γονείς μου μου το σύστησαν (εμμέσως ή αμέσως).

Αλλά μετά, «ΤΟ ΒΗΜΑ» με κράτησε από μόνο του.

Ναι, το «ΒΗΜΑ» του πολυδιαπλεκόμενου Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη.

Το «ΒΗΜΑ» που κινδυνεύει να κλείσει σήμερα και κάποιοι χαίρονται γι’ αυτό.

(Μηδενί συμφοράν ονειδίσεις. Κοινή γαρ η τύχη και το μέλλον αόρατο» έχω να πω παρενθετικά.)

Με κράτησε «ΤΟ ΒΗΜΑ» με την ποιότητα της ύλης του, με την αξιοπιστία της πληροφορίας που μου προσφέρει, με την ποιότητα της πλειονότητας των συνεργατών του, με τα καλά ελληνικά του, με τη σκέψη, τον λόγο και τη γραφή των αρθρογράφων του, με τον σεβασμό που δείχνει στον Αναγνώστη που υπάρχει ανάμεσα στο όνομα και το επίθετό μου.

Δεν πλέκω κανενός είδους εγκώμιο, δεν διαφημίζω ούτε φτιάχνω αγιογραφίες.

Ως ―και― Αναγνώστης, έχω (νομίζω) την επάρκεια να διαβάζω ανάμεσα στις γραμμές και να αυτοπροστατεύομαι.

Ως ―και― Αναγνώστης, έχω (νομίζω) την ικανότητα να διακρίνω το σκοπούμενο και το εμβόλιμο σε κάθε κείμενο.

Δεν είναι πάντα όμορφος ούτε αγγελικά πλασμένος ο κόσμος των media.

Αυτό ισχύει και για «ΤΟ ΒΗΜΑ» και για τον Δ.Ο.Λ.

Αλλά, να το ξαναπώ: την αριστερά την ορίζω ως έναν δρόμο δικαιοσύνης, ελευθερίας, ανθρωπιάς, δημοκρατίας και ισότιμης κατανομής του πλούτου, της παιδείας και της γνώσης.

Και ως ένα εργαλείο ―ανάμεσα σε πολλά― για την επίτευξη κάποιων στόχων που μπορούν να κάνουν τον κόσμο καλύτερο χωρίς να αρνηθώ σε άλλες παρατάξεις και ιδεολογίες εξίσου αγαθές προθέσεις με διαφορετικά νοητικά και πολιτικά εργαλεία.

Γιατί και η «αριστερά» ένα πολιτικό και νοητικό εργαλείο είναι. Δεν είναι δόγμα ούτε θέσφατο.

Και, πάνω απ’ όλα, δεν μπορεί να είναι εργαλείο δημιουργίας αδιέξοδων ή καταστροφικών οδών μίσους, διχόνοιας, αυταρχισμού, μισαλλοδοξίας, λογοκρισίας, φίμωσης της αντίθετης φωνής και σκέψης, ύβρεων, ψεύδους, αυταπατών, υποτίμησης των άλλων και της πραγματικότητας, τραμπουκισμών, εκφοβισμού και άλλων σταλινικών παραμορφώσεων.

Γιατί τα γράφω όλα αυτά σήμερα;

Επειδή θέλω να συνεχίσει να υπάρχει και να κυκλοφορεί «ΤΟ ΒΗΜΑ».

Επειδή θέλω να συνεχίσει να εκπέμπει ο ραδιοφωνικός σταθμός «ΒΗΜΑ FM».

Κι όχι μόνο για να μη χάσουν τη δουλειά τους πολλοί άξιοι άνθρωποι.

Επειδή θέλω να συνεχίσουν να υπάρχουν πολλές εφημερίδες, τηλεοπτικά κανάλια και ραδιόφωνα που να στηρίζουν την πολυφωνία σε μια παραπαίουσα δημοκρατία αδύναμων, αστόχαστων, απληροφόρητων και ψωροδιαπλεκόμενων πολιτών και πολιτευομένων.
Μήπως κάποια στιγμή ευτυχήσει αυτή η χώρα να έχει δυνατούς, πληροφορημένους, σκεπτόμενους, πεπαιδευμένους και άξιους πολίτες που δεν θα προσβλέπουν ούτε θα στηρίζονται στη διαπλοκή για να λύσουν τα προβλήματα που το ανάπηρο κράτος μας δημιουργεί καθημερινά. Και άξιους πολιτικούς που δεν θα στηρίζονται στη διαπλοκή, στο ψέμα, στις απάτες, στις αυταπάτες και στον λαϊκισμό για να κερδίζουν ψήφους με ανάξιους τρόπους.

Σε αυτή τη συγκυρία στηρίζω «ΤΟ ΒΗΜΑ» πιστεύοντας ότι στηρίζω την ελευθεροτυπία και τους ευάριθμους (λίγους δηλαδή) άξιους και επαρκείς επαγγελματίες του δημοσιογραφικού χώρου (και μην ακούσω για «λειτούργημα» και τέτοιες τρίχες…).

Ας κατηγορηθώ από μερικές «κομμένες κεφαλές» ως διαφημιστής της διαπλοκής.

Ας μου κόψουν την καλημέρα μερικές και μερικοί.

Τι να κάνουμε… Έρχεται κάποια στιγμή που δεν μπορείς να μην πάρεις θέση.

Και ο μη διαπλεκόμενος (Ποτέ όμως, ε; Ούτε όσο πατάει η γάτα. Εντάξει; Μικρή η χώρα μας και γνωριζόμαστε…), πρώτος τον λίθον βαλέτω.

11 Ιανουαρίου 2017

Εικόνα: Το ημερολόγιο του 2017 που μοιράστηκε με το «ΒΗΜΑ» της πρωτοχρονιάς του 2017.

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.   

  The article expresses the views of the author  

   iPorta.gr