Πάνος Μπιτσαξής

• Ποιό brexit;

Ριψοκινδυνεύω την πρόβλεψη ότι «πριν αλέκτωρ λαλήσει δις» η Κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου, ταπεινωμένη και με κομμένα φτερά, θα βρει τον τρόπο να κάνει πίσω. Θα αχθεί στην «ολική επαναφορά» σαν την βρεγμένη γάτα. Άλλωστε, την ημέρα του δημοψηφίσματος έβρεχε καταρρακτωδώς στην Αγγλία και οι γάτες της Γηραιάς Αλβιώνος είχαν μουσκέψει μέχρι το κόκκαλο. Η προαναγγελία έγινε ήδη από την άλλη όχθη του Ατλαντικού διά στόματος του Τζών Κέρι, υπουργού των Εξωτερικών των ΗΠΑ. Εμμέσως πλην σαφώς και από τον Πρόεδρο Ομπάμα. Οι Άγγλοι προσπαθούν να ροκανίσουν τον χρόνο μέχρι τον Οκτώβριο, οπότε και θα διεξαχθούν οι αμερικανικές εκλογές. Όμως, η θέση των Ηνωμένων Πολιτειών, την οποία αδυνατούσαν να αντιληφθούν οι απίθανες φιγούρες των Άγγλων πολιτικών που προωθούσαν το brexit, ιδίως αυτός ο ξανθός που έχει προεκτείνει αρκετά την κόμη του, έχει αποκρυσταλλωθεί από καιρό.

Οι Αμερικανοί θέλουν ισχυρό προγεφύρωμα στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Τον στόχο αυτόν εξυπηρετεί η «ειδική σχέση» που έχουν κτίσει με το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο με τη γνωστή αμερικανική τραχύτητα το εκλαμβάνουν ως αβύθιστο υπερωκεάνιο του αμερικανικού στόλου. Το προγεφύρωμα, όμως, στην Ευρώπη οι Αμερικανοί το θέλουν εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όχι εκτός. Εκτός τι να το κάνουν;

• Η δημιουργία μιας νέας σφαίρας αμερικανικής επιρροής στην Ευρώπη με επίκεντρο την Αγγλία και δορυφόρους κράτη που αισθάνονται τη Ρωσία ως απειλή καθώς και κράτη στα οποία αναπτύσσονται ξενοφοβικά, εθνικιστικά και ακροδεξιά ρεύματα δεν είναι στόχος της αμερικανικής πολιτικής. Στοιχίζει πολύ. Με απλά λόγια, οι Αμερικανοί δεν μπορούν να τυπώσουν επαρκή ποσότητα δολαρίων για να στηρίξουν ένα τέτοιο εγχείρημα. Η Χίλαρι, επομένως, θα είναι υπέρμαχη της Ενωμένης Ευρώπης. Οι ΗΠΑ θα αναζητήσουν άλλα προγεφυρώματα και θα εγκαταλείψουν την Αγγλία. Τουλάχιστον γεωπολιτικά. Αν βέβαια επιμείνει στο brexit.
Αν η Αγγλία επιμείνει θα ζήσει την ραγδαία συρρίκνωση της επικράτειάς της, της υπερπόντιας επιρροής της και της οικονομίας της. Οι κραταιοί θεσμοί της θα τρίξουν επικίνδυνα. Αυτό θα είναι το αποτέλεσμα του αυτοκρατορικού οράματος τμήματος της λονδρέζικης ελίτ που ενώθηκε με τους desperados των παρακμασμένων βιομηχανικών περιοχών και των pubs.

Οι γκάιντες έχουν αρχίσει το μακρόσυρτο συριγμό τους στη Σκωτία. Οι Ιρλανδοί και οι Ουαλοί ονειρεύονται οι μεν την ένωση και οι δε την ανεξαρτησία. Το brexit θα μετατραπεί σε bregret. Η παράφραση του regret που σημαίνει μετανοώ.

• Τα αποτελέσματα του λαϊκισμού φαίνονται όταν νικάει. Μέχρι να νικήσει είναι γοητευτικός, ναρκισσιστικός, γεννά πολυποίκιλες φαντασιακές προσδοκίες. Όταν νικάει, σε ελάχιστο χρόνο γίνεται αντιπαθής, απωθητικός, απατηλός. Ο λαϊκισμός ηττάται όταν νικάει.

• Άμεσο αποτέλεσμα της δημοψηφισματικής ετυμηγορίας των Άγγλων ήταν η σκλήρυνση του ηγετικού πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεν έδειξε ούτε για λίγο να πτοείται. Δεν έδειξε ούτε ελάχιστα ότι επιθυμεί να εμπλακεί σε διμερείς συμφωνίες για μια Ευρωπαϊκή Ένωση a la carte. Στην οπισθοφυλακή της σκληρής αυτής στάσης λανθάνει, παρά τα αντιθέτως υποστηριζόμενα, η αδήριτη νομοτέλεια της ισχυρής Ευρώπης. Πόλος όχι μόνο μιας ενιαίας αγοράς αλλά και υψηλού πολιτισμού σε μια παγκοσμιότητα εντός της οποίας συγκρούονται διάφορες μορφές βαρβαρότητας.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έσωσε την ήπειρο από τον πόλεμο με το θαύμα της εθελοντικής σύμπραξης κρατών που κουβαλούσαν χρόνιες έχθρες. Ίσως φούσκωσε και επεκτάθηκε απότομα. Ίσως η εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ενότητας συνάντησε τα συγκυριακά όριά της. Η απάντηση, ωστόσο, είναι δυναμική. «Άμα θες να φύγεις φύγε, άμα θες να κάτσεις κάτσε». Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε η Μέρκελ, «το μέσα είναι μέσα και το έξω είναι έξω». Τόσο απλά.

• Εκτιμώ ιδιαίτερα το αυτοσαρκαστικό χιούμορ. Δεν δείχνει πάντοτε θράσος. Κάποτε φανερώνει και μια μορφή αυτοσυνειδησίας. Αυτό που ο Νίτσε ονόμαζε «χαρούμενη γνώση». Στο γεύμα των ηγετών ο κ. Τσίπρας είπε: «Τα δημοψηφίσματα είναι απλές εκλογικές αναμετρήσεις γιατί έχουν μόνο δύο πιθανά αποτελέσματα και πρέπει να είσαι προετοιμασμένος και για τα δύο. Γι’ αυτό και δεν μπορώ να καταλάβω τι συμβαίνει στο Ηνωμένο Βασίλειο». Ο τέλειος αυτοσαρκασμός.

• Επί χούντας η εφημερίδα «Βραδυνή» ήταν η μόνη που ξέφευγε από τις δαγκάνες της χουντικής λογοκρισίας. Στην εφημερίδα αυτή διέπρεπε ο εκπληκτικός γελοιογράφος Βασίλης Χριστοδούλου. Ήταν το 1973. Το τότε δημοψήφισμα είχε δώσει 93% «ναι» στο «Σύνταγμα» της χούντας. Ο Βασίλης Χριστοδούλου δημιούργησε μια γελοιογραφία. Έναν κρητικό λυράρη μπροστά σε μια κάλπη που έπαιζε την μαντινάδα του: «Μαθές δεν εματάγινε / τέτοιο κουτί ρημάδι / όχι να ρίχνεις το πρωί / και ναι να βγει το βράδυ». Η χούντα δεν είχε χιούμορ. Τα τσιράκια της μάζεψαν τη «Βραδυνή» από τα περίπτερα.

• Ο ΣΥΡΙΖΑ συνεχίζει το βιολί του με την απλή αναλογική. Όπως έγραψα στο άρθρο μου «Απλή αναλογική, η ελληνική λύση σύντροφε Μαδούρο», η πιθανότητα 200 ψήφων από τη Χρυσή Αυγή, το ΚΚΕ, τον Λεβέντη και ελπίζω όχι το ΠΑΣΟΚ είναι υπαρκτή. Μετά την διάλυση της ελληνικής οικονομίας ο ΣΥΡΙΖΑ επιχειρεί να διαλύσει το πολιτικό σύστημα της χώρας. Από το οικονομικό χάος στο πολιτικό χάος. Ελπίζω να μη συμβεί.

Το ΠΟΤΑΜΙ για μια ακόμα φορά έδειξε την μέγιστη υπευθυνότητα που διακρίνει τις επιλογές του. Δεν ξέρω, όμως, αν αυτό αρκεί.

• Ο Θεόδωρος Πάγκαλος είναι μια ζωντανή παρακαταθήκη ιστορικών πληροφοριών και στιγμιοτύπων. Μου εξηγούσε λεπτομερώς το πώς η χώρα από το 50 μέχρι το 56 πέρασε από την απλή αναλογική στο πιο σκληρό πλειοψηφικό λόγω της ακυβερνησίας. Η απλή αναλογική το 35 έφερε τον Μεταξά στην εξουσία. Η προσωπική μου άποψη είναι σαφής. Η «άδολη αναλογική» είναι το πιο δόλιο εκλογικό σύστημα.

Ο Θεόδωρος Πάγκαλος μου ανέφερε γελώντας ότι το 1950 με την απλή και άδολη αναλογική διεκδίκησαν έδρες στο ελληνικό κοινοβούλιο μεταξύ 51 κομμάτων το κόμμα «ΗΠΑ» με πρόγραμμα να γίνει η Ελλάδα πολιτεία των Ηνωμένων Πολιτειών. Συγκέντρωσε το 0,8 των ψήφων. Αξιόλογο ποσοστό είχε το κόμμα «Κατασκευάζειν και χαίρειν».

Ανεπιτυχώς κατήλθε στις τότε εκλογές η φημισμένη τρανσέξουαλ της εποχής Μανωλία με το σύνθημα «Ψηφίστε Μανωλία Καλιαρντή να διώξει από τη χώρα κάθε αλλοδαπή».

• Δυστυχώς, ο λαϊκισμός είναι το αντικαθρέφτισμα του ίδιου του λαού. Το έχει συμπυκνώσει ο ιστορικός Κώστας Κωστής με το ακόλουθο πεντάπτυχο: «Πρώτα ΕΓΩ, μετά η φαμίλια μου, μετά το χωριό μου, μετά η συντεχνία μου κι αν περισσέψει κάτι μετά η Ελλάδα». Το βλέπουμε και στις δημοσκοπήσεις.

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.  

The article expresses the views of the author

iPorta.gr