Συγγραφέας δώδεκα βιβλίων -αν τα έχω μετρήσει σωστά- η Πασχαλία Τραυλού έχει σταθερό αναγνωστικό κοινό, που όλο και αυξάνει την δυναμική του. Με αφορμή το τελευταίο της βιβλίο, που ήδη καλπάζει, “Γυάλινος Χρόνος” των εκδόσεων Ψυχογιός, η συγγραφέας απαντά:

1. Περιγράψτε μας την Πασχαλία σε 100 λέξεις.

Πραγματικά καταλυτική ερώτηση. Μοιάζει με κουίζ αυτογνωσίας. Λοιπόν: Είμαι παρορμητική και αντιδρώ αυθόρμητα ακολουθώντας τα συναισθήματά μου. Όταν όμως πρέπει να πάρω σοβαρές αποφάσεις, κλείνομαι εντελώς στον εαυτό μου. Δίνω την εντύπωση του ατσάλινου ανθρώπου, αλλά αυτό δεν είναι παρά ένα καλοστημένο προσωπείο. Έχω πολλή ανάγκη την αποδοχή και την αγάπη των άλλων και ίσως αυτός να είναι ένας βασικός λόγος για τον οποίο γράφω. Η αλήθεια είναι πως είμαι περισσότερο απ’ όσο πρέπει ορθολογίστρια. Ο ορθολογισμός είναι αυτός που με κάνει να ακολουθώ τα συναισθήματά μου. Γιατί τα συναισθήματα είναι πυξίδες που μας βγάζουν από τις δύσκολες σχέσεις μας και από τα αδιέξοδα του εγωισμού και του ωφελιμισμού που κυριαρχούν στην εποχή μας.

2. Ποια ήταν τα αναγνώσματα σας κατά την παιδική και εφηβική σας ηλικία;

Μεγάλωσα με τα βιβλία του Ιουλίου Βέρν, την Πολυάννα, τον Ροβινσώνα Κρούσο, τα βιβλία του Αλέξανδρου Δουμά, τον Τολστόι. Τα καλοκαιρινά μεσημέρια στο εξοχικό ήταν αφιερωμένα στους ήρωες που έκαναν ανεξίτηλες εγγραφές μέσα μου. Ομολογώ πως τέτοιοι ήρωες μου λείπουν από τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία. Μου λείπει η πρωτοτυπία και η ελευθερία που χαρακτήριζε τις δημιουργίες των κλασικών αυτών συγγραφέων.

3. Ποιο είναι το δικό σας αγαπημένο βιβλίο;

Δύσκολη ερώτηση. Συνήθως απαντώ πως αγαπώ περισσότερο πάντα το τελευταίο μου βιβλίο, όπως κανείς αισθάνεται εντονότερα πάντα τον έρωτα που ζει.

4. Ποιου γνωστού ιστορικού προσώπου θα αλλάζατε την πορεία ζωής του μέσα σε ένα βιβλίο σας: (κάτι αντίστοιχο κάνατε στα «Ρόδα της σιωπής).

Νομίζω πως δεν θα άλλαζα την πορεία της ζωής κάποιου ιστορικού προσώπου, αλλά κάποιου μυθικού προσώπου. Με εμπνέει ιδιαίτερα ως ηρωίδα η Μήδεια και θεωρώ πως θα της άξιζε ένα μυθιστόρημα “αποκατάστασης” της αρνητικής της φήμης.

5. Πώς ορίζετε τον συγγραφέα;

Συγγραφέας είναι όποιος μέσω της γραφής επιδιώκει να φτιάξει ένα πλαστό παράλληλο σύμπαν με αληθοφάνεια και συνέπεια εφάμιλλες με αυτές του αληθινού κόσμου. Εν ολίγοις συγγραφέας είναι όποιος συναρπάζει μετουσιώνοντας το ψέμα σε αλήθεια.

6. Η θεματολογία σας είναι παρμένη από ποια γεγονότα;

Η θεματολογία μου είναι παρμένη από τις εμπειρίες, τις σκέψεις και τα συναισθήματά μου. Δεν έχω μόνο μία δεξαμενή θεμάτων. Μπορεί να εμπνευστώ από ένα ανάγνωσμα, από ένα περιστατικό της επικαιρότητας ή από ένα μύθο. Ο,τιδήποτε μου προκαλεί εσωτερικούς κραδασμούς μπορεί να μετουσιωθεί σε λογοτεχνική δημιουργία.

7. Ποια η σχέση σας με τον Χρόνο;

Αγώνας δρόμου όπως είναι η σχέση κάθε ανθρώπου με το χρόνο. Μου φέρεται ωστόσο φιλικά. Όταν κοντοστέκομαι και σκέφτομαι το παρελθόν μου, νιώθοντας ότι δεν τον έχω σπαταλήσει, αλλά τον έχω αξιοποιήσει δημιουργικά, νομίζω ότι αγαπώ το χρόνο που ήδη έχει περάσει.

8. Ποιος άνθρωπος, κατά την άποψή σας, παρουσιάζει ενδιαφέρον;

Ο άνθρωπος που δεν είναι στατικός, που ψάχνεται και εξελλίσσεται ασταμάτητα. Με ενοχλούν αυτοί που λένε πολλά και πράττουν λίγα. Αντιθέτως, προτιμώ τους ανθρώπους που κάνουν λάθη και τα παραδέχονται, επειδή αυτό απαιτεί θάρρος και αυτογνωσία. Επίσης, θεωρώ αξιόλογους όσους παλεύουν για τις ιδέες τους. Είναι είδος προς εξαφάνιση στις μέρες μας. Ίσως γιαυτό εξαφανίστηκαν οι ήρωες από τη λογοτεχνία. Επειδή χάθηκαν οι ήρωες και από την καθημερινότητα.

9. Ποιος σάς είναι αδιάφορος;

Δεν με αφορούν οι υπερφίαλοι, οι άνθρωποι οι συμβατικοί και αυτοί που ακολουθούν την πεπατημένη, όχι μόνο στη λογοτεχνία, αλλά και στη ζωή. Δεν με αφορούν όσοι γράφουν αυτό που θέλουν μόνο οι άλλοι και όχι αυτό που τους υποδεικνύει η εσωτερική πυξίδα τους.

10. Ποιος είναι ο φόβος σας σχετικά με την δουλειά σας;

Δεν φοβάμαι κάτι. Τα γραπτά μου είμαι εγώ. Αν φοβηθώ τα γραπτά μου τότε θα έχει διασαλευτεί η σχέση μου με τον ίδιο μου τον εαυτό. Είμαι αρκετά ισορροπημένη ώστε να γνωρίζω ότι η αποδοχή ή η μη αποδοχή είναι καταστάσεις παροδικές που συμβάλλουν μεν στην ευτυχία μου αλλά η ευτυχία είναι υπόθεση εσωτερική και δεν εξαρτάται μόνο από τη δουλειά. Αν εννοείτε βέβαια, αν φοβάμαι κάτι τώρα με την οικονομική κρίση, όπως όλοι περιμένω να βγει η Ελλάδα από το τούνελ. Όμως εγώ ό,τι κι αν γίνει, θα μπορώ να γράφω κι αυτό με καθησυχάζει. Κανείς δεν μπορεί να μου στερήσει αυτό το δικαίωμα.

11. Σας έχουν φέρει ποτέ σε δύσκολη θέση εκφράζοντας άποψη σχετικά με τα βιβλία σας;

Οι αναγνώστες έχουν δικαίωμα από τη στιγμή που αγοράζουν ένα βιβλίο, να έχουν άποψη. Η λογοτεχνία είναι μια πολύ υποκειμενική διαδικασία και αλίμονο σε όποιον συγγραφέα πιστέψει ότι μπορεί να έχει τη γενική αποδοχή. Σε δύσκολη θέση δεν με έχουν φέρει, γιατί έως τώρα οι αναγνώστες μου με έχουν αντιμετωπίσει με πολύ σεβασμό ακόμη κι αν κάποιο βιβλίο δεν τους κάλυψε απόλυτα. Αντιθέτως, μια αντίθετη γνώμη έχει γίνει αφορμή για εποικοδομητικό διάλογο που έχει συμβάλλει στη βελτίωσή μου.

12. Ποιο από τα βιβλία σας θα θέλατε να ξαναγράψετε; (είτε επειδή το απολαύσατε, είτε επειδή θα μπορούσατε να το γράφατε καλύτερα;)

Κάθε βιβλίο είναι ένα ταξίδι που το κάνεις μία φορά. Δεν γυρίζω πίσω. Συχνά μου περνά η ιδέα να γράψω τη συνέχεια του “Ήθελα μόνο ένα αντίο”, επειδή η ζωή ενός ήρωα δεν αναπτύχθηκε. Το σκέφτομαι αλλά δεν το κάνω, επειδή φοβάμαι μήπως βαρεθώ. Αντίθετα, κοιτάω μόνο μπροστά και η ωριμότητα που αποκτώ συν τω χρόνω διοχετεύεται σε κάθε καινούρια ιδέα.

13. Η επόμενη δουλειά σας ποια θεματολογία θα έχει;

Θα σας πω μόνο την ατμόσφαιρα του νέου βιβλίου. Λονδίνο του σήμερα και του 1800 και … ο Παράδεισος. Ο γνωστός παράδεισος όλων μας… Ήδη είπα πολλά.

14. Δυο σκέψεις για την Ελλάδα: πώς ορίζετε την πατρίδα; Τι θα αλλάζατε αν ήταν στο χέρι σας; Τι απεχθάνεστε; Τι θαυμάζετε;

Μια προδομένη χώρα που βρίσκεται υπό οικονομική κατοχή. Σίγουρα, αν μπορούσα, θα έσκιζα το μνημόνιο και θα έβαζα τους Έλληνες να καλλιεργήσουν τη γη τους, να αναπτύξουν την κτηνοτροφία και τη ναυτιλία τους, θα ομόρφαινα όσο γινόταν τους τουριστικούς προορισμούς για να προσελκύσω κόσμο και θα διαφήμιζα όσο μπορούσα περισσότερο τα μνημεία μας. Επίσης, θα εφάρμοζα τους νόμους που υπάρχουν και μένουν μόνο στα χαρτιά. Θα τιμωρούσα τους παραβάτες έστω κι αν ακούγεται σκληρό. Μόνο με όρια ανακαλύπτεις την ουσία της ελευθερίας. Θαυμάζω το παρελθόν της Ελλάδας και απεχθάνομαι το παρόν της. Είμαι όμως αισιόδοξη και νομίζω πως ποτέ δεν είναι αργά για να διορθωθούν τα λάθη. Αρκεί να αλλάξει η νοοτροπία μας.