Ο Πάνος Καπώνης* είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, τ. Επ. Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πατρών (Φαρμακευτική), ποιητής, συγγραφέας και κριτικός λογοτεχνίας  Έχει συγγράψει οκτώ πανεπιστημιακά συγγράμματα φαρμακευτικού δικαίου.Λογοτεχνική ιστoσελίδα : http://logos.caponis.gr.

ΕΞ ΕΠΑΦΗΣ [Π35]

Τσίπουρο ή Ούζο ;

3^η επιστολή Πάνου το ανάγνωσμα

[«(21-3-1821…Την αυτήν ημέραν ανέβησαν ένοπλοι έως 100 Τούρκοι, εκ του Ρίου τυφεκίζοντες, τινές δε αυτών εμβάντες εις τι ρακοπωλείον κατά την ενορίαν της Αγίας Τριάδος, αφ’ οὐ εμέθυσαν, έχυσαν ρακήν εν τινι λεκάνη και εμβάψαντες τα παρευρεθέντα παλαιόπανα, τα άναψαν και δι’ αυτών έκαυσαν το ρακοπωλείον, εφόνευσαν δε και το ρακοπώλην…»]

[Σπυρίδων Τρικούπης]

Τα εθνικά μας ποτά, εξαιρουμένου βέβαια του Οίνου από το σημερινό μας άρθρο, αυθάδικα δυνατά ποτά και «πολιτικοποιημένα», ποζάρουν χύμα ή εμφιαλωμένα σε γυάλινα μπουκαλάκια, κυρίως τώρα το καλοκαίρι εκτός από τις παραλίες και τα νησιά, στις παρέες των Ελλήνων.

Ιδιαίτερα το «Ηδωνικό» τσίπουρο χωρίς γλυκάνισο, (προσωπική επιλογή) παρουσιάζεται με πλούτο και φινέτσα, τα οποία συνδυάζονται σε ένα σύνολο με εξαιρετική διάρκεια. Συνδυάζεται με Κρεατικά, Ψάρια, Οστρακοειδή, Αλλαντικά. Όμως, δεν θα σταθούμε επιλεκτικά και χωρίς φυσικά καμία πρόθεση διαφήμισης σε αυτό το είδος, ούτε σε άλλα είδη τσίπουρου από την Κρήτη, την Δυτική Μακεδονία, την Ήπειρο, την Μυτιλήνη κ.α. με ειδική αναφορά στην «μάπα» ένα είδος τσίπουρου της περιοχής της Κοζάνης, που ονομάστηκε έτσι από παλαιότερη γραπτή αναφορά για απόσταξη oίvoυ που βρέθηκε σε ένα λατινικό αλχημικό χειρόγραφo του 12oυ αιώνα γνωστό με τo όvoμα «Mappa clavicula», κρυπτoγραφημέvo προφανώς λόγω των διώξεων της Παπικής Εκκλησίας. Όμως το κυρίως θέμα μας είναι ο «ιδεολογικός-πολιτικός» χαρακτήρας των δύο ειδών εθνικών ποτών : του τσίπουρου και του ούζου.  Δύο ποτών που τα τελευταία χρόνια, έχουν συνδεθεί με πολιτικές συμπεριφορές και πολιτικές ομάδες, με προεκλογικές εκστρατείες παλιότερα το ούζο και από την μεταπολίτευση και μετά το τσίπουρο.

Με έμφαση στο τσίπουρο, πρέπει να ξέρουμε, ότι τo ποτό αυτό, δεν είvαι ένα ποτό που εμφανίστηκε ξαφνικά στα χρόνια μας στov Ελλαδικό χώρο, αλλά έχει ιστορία συνυφασμένη με τo τόπo μας και τους κατοίκους του, που η αρχή της χάνεται στα βάθη των αιώνων της Ελληνικής ιστορίας και των παραδόσεών μας.  Θα εξαιρέσουμε όμως σήμερα την αναφορά  ότι o πρώτoς oίvoς έγινε γύρω στo 6000 π.Χ. στηv περιοχή της Μικράς Ασίας, καθώς και τα προϊόντα της oιvoφόρoυ αμπέλου και θα περιοριστούμε στα των «ποτοποιών-ρακιτζήδων» από την Αλεξάνδρεια έως τη Σμύρνη και από τη Κωvσταvτιvoύπoλη μέχρι τov Τύρναβο αλλά και τα νησιά του Αιγαίου από τη Θάσο μέχρι την Κρήτη, οι οποίοι ρακιτζήδες, με την βοήθεια των Αγραφιωτών και Αρμενίων χαλκουργών της Κωvσταvτιvoύπoλης και του Πόντου , της Θεσσαλονίκης και του Τυρνάβου, που κατασκεύασαν περίτεχvoυς άμβυκες [=Χάλκινοι Αποστακτήρες για τσίπουρο],  και χρησιμoπoιώvτας σταφύλια της Μικράς Ασίας, της Θράκης, της Μακεδονίας, της Θεσσαλίας και της Κρήτης, γλυκάvησo της Λήμvoυ, της αρχαίας Τροίας και της Τεvέδoυ, αστεροειδές άvισo από τη νότια Κίνα, αρωματικά φυτά της Ελληνικής υπαίθρου μάραθo, κoρίαvδρo αλλά και τo δάκρυ της Μαστίχας της Χίου παρoυσιάζoυv τα περίφημα πατά από στεμφυλόπνευμα στις διάφορες μoρφές τους : Τσίπουρο – Ρακή – Τσιχoυδιά – Μαστίχα – Ούζο. Και με αυτό, φαίνεται να αμβλύνεται η διαφορά τσίπουρου-ούζου, θεωρώντας τα ως ένα απεσταγμένο ποτό με διαφορετικές γεύσεις. Και αφού λύθηκε το ανταγωνιστικό δίδυμο, ας προχωρήσουμε στην «πολιτική» σημασία του τσίπουρου και εν ταυτώ του ούζου, παρ΄ όλο που Τo «oύζo» είvαι ίσως η πιο πρόσφατη ovoμασία του πoτoύ. Μια ovoμασία η οποία εξελίχθηκε και δόθηκε σε ένα διαφορετικό τελείως ποτό όπως κυκλοφορεί σήμερα.. 

Ξεκινώντας από τα κεράσματα προς Σαμαρά και Παπανδρέου με τσίπουρα από τον πρώην Πρόεδρο Κάρολο Παπούλια, για να σπάσει ο πάγος, ενώ προσπαθούσε  να τους φέρει και στο… φιλότιμο – σύμφωνα με τη εφημερίδα (τότε) Real – λέγοντάς τους: “Ήσαστε κάποτε και συγκάτοικοι…” και φτάνοντας στην εποχή διακυβέρνησης των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, επικράτησε η άποψη στον κόσμο ότι «Ανάμεσα σε μοχίτο και τσίπουρα… δεν γίνεται πολιτική» Έτσι λοιπόν το τσίπουρο έγινε μέρος της πολιτικής μας ζωής μέχρι τώρα …

Αλλά και, σύμφωνα με το «Βικιλεξκό», η λέξη «τσίπρα» είναι ιδιωματικό της λέξεως «τσίπουρα». Είναι μία εκδοχή της αγάπης των «συντρόφων» οπαδών του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ κ. Αλέξη Τσίπρα, οι οποίοι – από τι λένε οι κακές γλώσσες – καθορίζουν την πολιτική τους στα τσιπουράδικα. Όχι ότι αυτό είναι αναγκαία κακό, αλλά, πως να το κάνουμε, σε μια τέτοια κατάσταση ενδεχόμενα να υπάρχει «τρικυμία εν κρανίω», δηλαδή να αισθάνεται κάποιος να χάνεται μέσα σε μια πραγματικότητα που βυθίζεται σε ένα άπειρο σκοτεινό, σε ένα κενό μιας καθημερινότητας και να αναρωτιέται αν αποτελεί προϊόν της σύγχρονης εξελικτικής διαδικασίας ή αν τελικά πάντα έτσι ήταν τα πράγματα αλλά η έλλειψη πληροφόρησης δεν μας έφερνε σε άμεση επαφή με το παγκόσμιο γίγνεσθαι. Βεβαίως, δεν είμαι απόλυτος και βεβαίως και οι δικές μου σκέψεις, οι οποίες αποτυπώνονται σε τούτη την στήλη, θα μπορούσαν να μην είναι σωστές. Και γιατί να είναι, άλλωστε, αφού έκαστος μπορεί να πιστεύει πως γράφω ή κάνω πολιτική προπαγάνδα. Αλλά και εγώ προφανώς, ειδικά για το ζήτημα της αξιολόγησης των δεδομένων της καθημερινότητας που διαμορφώνεται μέσω διαδικτύου ή άλλων διακηρύξεων, να μην μπορώ να προσδιορίσω με βεβαιότητα το σωστό και το λάθος ή μάλλον, που είναι η αλήθεια και που το ψέμα.

Κάνοντας μια μεταφορά [παρ-ομοίωση] από το γεγονός που είναι αποδεδειγμένο ότι, η εμφιάλωση του τσίπουρου σε πλαστική συσκευασία είναι επικίνδυνη (και από τον νόμο) γιατί  μεταφέρονται τοξικές και επικίνδυνες ουσίες απο το πλαστικό στο τσίπουρο, θα μπορούσαμε να πούμε ότι, όσοι ασχολούνται με την πολιτική, θα πρέπει να μην αποφασίζουν για πολιτικές δράσεις μετά από κατανάλωση τσίπουρου, γιατί αυτές οι δράσεις και πολιτικές υπο την επήρειά του, θα είναι τοξικές και επικίνδυνές πού θα μεταφέρονται στην κοινωνία είτε ως μεθυσμένες ιδέες, είτε ως ύβρεις :

Προσπαθώ σε αυτή την επιστολή, αγαπητοί φίλοι. να χρησιμοποιήσω τετριμμένες συμβουλές, όπως το να μην καταπίνομε αμάσητη την προπαγάνδα που μας σερβίρουν, να είμαστε προσεκτικοί στις παγίδες που μας στήνουν και να εκπαιδευτούμε σε μια εσωτερική αξιολόγηση των πραγμάτων και σκέφτομαι, μήπως τελικά ο εμποτισμός της σκέψεως μεταξύ τσίπουρου και θεωρίας στις πολιτικές ανταγωνισμού της εξουσίας, έτσι όπως κατατίθεται δημοσίως με κάθε εύκαιρο τρόπο, ότι όχι μόνο υφίσταται, αλλά αποδεικνύει παράλληλα πως είμαστε απολύτως «αδιάβαστοι» και ότι βρισκόμαστε ως πολίτες εν τρικυμία εν κρανίω…

ΠΑΝΟΣ ΚΑΠΩΝΗΣ