Ο Μάνος Στεφανίδης είναι Ιστορικός Τέχνης και Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ

(αντιπανικοβάλ 9)

στον συμμαθητή μου Σπύρο Σταυρακάκη, το φυλακισμένο αηδόνι του Κερατσινίου

Καθόμαστε μέσα, διαβάζουμε, βλέπουμε παλιές ταινίες, γράφουμε τις σκέψεις μας σαν την έγκλειστη Άννα Φρανκ, διασκεδάζουμε με την ανθρώπινη συνθήκη και το απρόοπτο που πάντα καραδοκεί, αμπελοφιλοσοφούμε μετ’ ευτελείας, ακούμε μουσική και ιδού τι ανακαλύπτουμε:
“Θα σου δώσω μία να σπάσεις αχ βρε κόσμε γυάλινε/ και θα φτιάξω μία καινούργια κοινωνία άλληνε…”
Το ανωτέρω τραγούδι “Ποιός θα μού δώσει δύναμη;” που λέει ο Καζαντζίδης, διαθέτει και την εκδοχή του Γεράσιμου Ανδρεάτου από ζωντανή εκτέλεση για κάποια εκδήλωση του ΚΚΕ. Με την εξής όμως ενδεικτική τροποποίηση: Εκεί που λέει το τραγούδι ” …και στης γυναίκας την καρδιά να βάλω λίγη μπέσα…” ο τραγουδιστής το μεταβάλλει προς το αριστερότερον ως εξής: “…και στου ανθρώπου την καρδιά να βάλω λίγη μπέσα κλπ.” Όπως το προτιμάει το κομματικό politically correct. Δηλαδή όχι αποκλεισμοί, σεξισμοί, ρατσισμοί κλπ. Ασφαλώς χαριτωμένο. Όμως πρόκειται για τους στίχους της μοναδικής Ευτυχίας Παπαγιαννόπουλου – η μουσική είναι Απόστολου Καλδάρα ενώ το πρωτοτραγούδησε ο εξίσου μεγάλος Στέλιος – άρα δεν επιτρέπονται τέτοιου είδους “βελτιώσεις”. Νομίζω. (Η συγκεκριμένη εκτέλεση υπάρχει στο διαδίκτυο).
Κι άλλο εύρημα: Το τραγούδι “Είναι κρίμα”. Το έκανε επιτυχία, τέλη του ’60, ο Μπάμπης Τσετίνης με την χαρακτηριστική, βαθιά φωνή και η Λίτσα Διαμάντη. Η μουσική είναι βέβαια του Γιώργου Μητσάκη στον οποίο ο δίσκος αποδίδει και τους – εξαιρετικούς – στίχους. Πράγμα που πάντως δεν μού φαίνεται αληθές και νομίζω ότι πρέπει να είναι κάποιου άλλου, μεγάλου, στιχουργού. Η ρίμα των στίχων είναι ευρηματική και ανάλογη η μουσικότητα. Γνωρίζει κανείς κάτι περισσότερο;
Η πρώτη εκτέλεση του τραγουδιού πάντως έγινε το 1952 από τον ίδιο τον Γιώργο Μητσάκη. Υπάρχει και δεύτερη εκτέλεση το 1960. Οι στίχοι τώρα από μνήμης:

…Για αυτό φοβάμαι τα όνειρά μου τα φτωχά/ μη τα γκρεμίσει κάποιος άλλος με το χρήμα/ είναι κρίμα, είναι κρίμα, είναι κρίμα/ και θα μου μείνουν τα ξενύχτια μοναχά, είναι κρίμα, είναι κρίμα, είναι κρίμα…
Τέλος, υπάρχει και μία σπάνια ηχογράφηση, τετάρτη αυτή τη φορά, εκτός του Τσετίνη με το Γρηγόρη Μπιθικώτση. Πάσα συμπλήρωση δεκτή!

Στην εικόνα ένα αισιόδοξο μιούραλ του Cacao Rocks από την Ευριπίδου με τίτλο City Angels. Συνδυασμός λαϊκής τέχνης και εννοιολογικής προσέγγισης. Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον αυτής της αληθινά ιδιοφυούς, φωτογραφικής λήψης αγνώστου καλλιτέχνη είναι το ότι έχει εγκιβωτίσει στα δεξιά της τοιχογραφίας τον δεξιό Καιρίδη να μιλάει – περί παντός καιρού – στην τρομοκρατική Σία και τον ανεπίληπτο Σκάι. Δεν γίνονται αυτά τα πράγματα!

Σπύρος Βασιλείου, Το Τραπέζι κι ο χαρταετός της Καθαράς Δευτέρας, δεκαετία του ’30 (αντιπανικοβάλ 8)

Ένα εμβληματικό έργο για τις θέσεις και την αισθητική της γενιάς του ’30, φτιαγμένο από τον “μινόρε” Σπύρο Βασιλείου με φωτεινή, κολορίστικη διάθεση.

Ενώ πρόκειται για νεκρή φύση, είναι παράλληλα ιδεολογικοποιημένη τοπιογραφία όπου ο τόπος αναδεικνύεται σε απόλυτη αξία, ένα είδος επί γης παραδείσου. Δηλαδή ο μενεξεδένιος Υμηττός και η Πλάκα του Θεοτοκά, του Τερζάκη , του Καραγάτση, του Κοσμά Πολίτη.

Η παράδοση και τα σύμβολα ή οι τελετουργίες της ιεροποιούνται, η γιορτή αποκτά μεταφυσικό χαρακτήρα, το λαϊκό εξαίρεται ως το κατ’ εξοχήν εθνικό. Το υπαρξιακά γηγενές. Παγανισμός και χριστιανικό έθος αδελφώνονται, ο αετός της Καθαρής Δευτέρας έτοιμος να απογειωθεί, μεταμορφώνεται σε εικόνα ανάτασης. Φυλετικής ανάστασης. (Είμαστε, μην ξεχνάτε, λίγα χρόνια μετά την καταστροφή της Σμύρνης ).

Ακόμη το λαϊκότροπο δεν έχει γίνει φολκλόρ αλλά λάμπει από αυθεντικότητα και ειλικρίνεια. Ως προς τη φόρμα ο Βασιλείου ακολούθησε την “αθώα λογιοσύνη” όλης της γενιάς του ’30, δηλαδή κάτι ανάμεσα στον Ματίς, τον Ντεραίν, τον Πικάσο και την δισδιάστατη, λαϊκή τέχνη.

Η δεύτερη, επιζωγραφισμένη, φωτογραφία δείχνει μιαν άλλη παρέα διονυσιαστών με χιούμορ αλλά και αίσθηση του ιερού που κρύβει κάθε εορτή. Πρόκειται για τους Γιάννη Τσαρούχη, Διονύση Φωτόπουλο και Μάνο Χατζιδάκι ως κατανυκτικοί άγγελοι της τέχνης σε κρασοκατάνυξη. Μέσα της δεκαετίας του ’80. Διονυσιακό, ευφρόσυνο, καλοχτισμένο παιχνίδι με τις εικόνες και τα πρόσωπα, ενθύμιο εκείνης, της παροδικής αθανασίας, της μόνης που δικαιούνται οι άνθρωποι…(Προσέξτε το άσπρο κουτί Ατλακόλ αριστερά του Τσαρούχη. Εργαλείο για όλες τις δουλειές)!

Βρέθηκα, τέλος, πολλές φορές στην οδό Γουέμπστερ κάτω από την Ακρόπολη, Καθαρή Δευτέρα, στα απίστευτα πάρτι των Βασιλείου. Ήταν εκεί μαζεμένη όλη η πνευματική Αθήνα, αυτή που σήμερα ή απέχει ή απλώς δεν υπάρχει.
Αιωνία η μνήμη του Σπύρου και της Κικής. Του Γιάννη και του Μάνου. Άξιοι της μέσα πατρίδας μας!

(αντιπανικοβάλ 7)

Να προσέχετε τις “ευπαθείς” ομάδες. Είναι άκρως επικίνδυνες! (Επειδή πολλοί politically correct ισχυρίζονται ότι ο παλιόφιλος μου Αρκάς έχασε το χιούμορ του).

(αντί καλημέρας, αντιπανικοβάλ 6)

” Ξέρετε γιατί μεταδίδεται με τόση ευκολία ο ιός;
Γιατί τα συμπτώματα στην πλειοψηφία είναι ΗΠΙΑ!