Αν και είναι  ενοχλητική, ωστόσο για κάτι μας προειδοποιεί. Πότε όμως πρέπει να ανησυχήσουμε και πώς μπορούμε να ανακουφιστούμε;

Μπορεί το αίτιο που προκάλεσε τον κνησμό να είναι ένα έντομο που μας άγγιξε ή ένα φυτό ή ακόμη η σκόνη του αέρα, ο ηλεκτρισμός από τα μαλλιά ή  τα ρούχα μας, ο ιδρώτας μας.  Οτιδήποτε μας αγγίζει, «ξυπνά» τους υποδοχείς που σημαίνουν συναγερμό στον εγκέφαλό μας, ο οποίος αντιδρά με την αίσθηση της φαγούρας, προειδοποιώντας μας  να πάρουμε τα μέτρα μας διότι ενδεχομένως επίκειται αλλεργική αντίδραση. Τη φαγούρα πυροδοτούν είτε εσωτερικά είτε εξωτερικά αίτια.

Πολλοί ξύνονται  όταν κάνει κρύο- επειδή οι χαμηλές θερμοκρασίες ή ο άνεμος  ξηραίνουν το δέρμα- ή λόγω του  ζεστού νερού , ιδίως με την παράλληλη χρήση  σαπουνιών  ή απολυμαντικών. Και τα επιπλέον ρούχα που φοράμε δεν επιτρέπουν στο σώμα να αναπνεύσει, ιδίως αν είναι μάλλινα ή από χοντρά νήματα, οπότε φαγουριζόμαστε.

Και να γιατί ανακουφιζόμαστε προσωρινά όταν ξυνόμαστε: το σήμα  πόνου και φαγούρας μεταφέρουν τα ίδια νεύρα, έτσι όταν ξύνουμε την περιοχή που μας φαγουρίζει, προκαλούμε προσωρινά πόνο: το σήμα του διαβιβάζεται στον εγκέφαλο κατά προτεραιότητα και έτσι αντιλαμβανόμαστε μόνο τον πόνο και όχι την φαγούρα. Όταν ο πόνος περάσει και πάλι θέλουμε να ξυθούμε!  Το βέβαιο είναι ότι επιδεινώνουμε την κατάσταση ιδίως αν τα νύχια μας είναι βρώμικα…

Ο κνησμός μπορεί να είναι τοπικός- σε σημείο  τους σώματος- νευροπαθητικός (να τον προκαλεί πρόβλημα των νεύρων του δέρματος), νευρογενής (από σήματα του εγκεφάλου) ή ψυχογενής, δηλ. από κάποιο  ψυχολογικό πρόβλημα.  Όταν ξυνόμαστε  απελευθερώνονται  χημικές ουσίες στο δέρμα, όπως η ισταμίνη (οπότε παράλληλα εμφανίζεται και κοκκινίλα).

Πιθανές αιτίες της φαγούρας:

Ξηροδερμία: αν δεν τη θεραπεύσουμε υπάρχει κίνδυνος να εξελιχθεί σε δερματίτιδα ή μόλυνση του δέρματος. Μπορεί να προκληθεί από παρατεταμένη χρήση κλιματισμού ή κεντρικής θέρμανσης ή και από το υπερβολικό πλύσιμο. Αν διαρκεί πάνω από δύο εβδομάδες και δεν υποχωρεί με μέτρα αυτοφροντίδας που θα λάβουμε, ζητούμε τη βοήθεια ειδικού.

Χρόνιος κνησμός: είναι έντονος και συχνά προσβάλλει ολόκληρο το σώμα ενώ συνοδεύεται από ξηροδερμία ή «πλάκες» (φολίδες) στο δέρμα. Ο ασθενής κινδυνεύει να τραυματίσει το δέρμα του ή να μολυνθεί.

Πρόβλημα σε νεφρά ή ήπαρ: ιδίως αν η φαγούρα επιδεινώνεται τις βραδινές ώρες, κυρίως σε πατούσες και παλάμες. Τότε ο κνησμός οφείλεται στα χολικά άλατα, που δουλειά τους είναι να  βοηθούν το συκώτι να απομακρύνει τα περιττά  υπολείμματα και τα οποία συσσωρεύονται στο δέρμα. Ουσίες όπως η λευκωματίνη  βοηθούν τα χολικά άλατα να αποβάλλονται μέσω του εντέρου, μειώνοντας  τη φαγούρα.

Δερματοπάθειες: έκζεμα, ψωρίαση, ροδόχρους ακμή

Μυκητιάσεις ή ασθένειες παιδικής ηλικίας όπως η ανεμοβλογιά.

Σιδηροπενική ανεπάρκεια (ανεπάρκεια σιδήρου)

Λευχαιμία, διαταραχές του θυρεοειδούς και διαβήτης

Ψώρα, ψείρες

Αλλεργική αντίδραση: σε μάλλινα, σαπούνια, φυτά, προϊόντα περιποίησης δέρματος ή σε συγκεκριμένες τροφές.

Εγκυμοσύνη: κνησμός σε κοιλιά και μηρούς.

Αφυδάτωση

Κακή υγιεινή του σώματος ή υπερβολικός ιδρώτας

Στρες, άγχος, νευρικότητα

Φάρμακα: ισχυρά οπιοειδή αναλγητικά, για την ελονοσία, τις μυκητιάσεις, αντιβιοτικά, αντισυλληπτικά κ.α

Ηλιακά εγκαύματα

Αν η φαγούρα δημιουργεί προβλήματα στον ύπνο και στην καθημερινότητά μας και συνοδεύεται από αίσθημα έντονης κούρασης,  απώλεια βάρους, πυρετό, αλλαγές στο συνηθισμένο τρόπο που λειτουργεί το έντερό μας ή στην ούρησή μας ενώ παράλληλα το δέρμα μας είναι κόκκινο,  πρέπει να επισκεφθούμε άμεσα δερματολόγο.

Πώς θα καταπραΰνω τη φαγούρα;

Αν η φαγούρα δεν οφείλεται σε κάποιο σοβαρό παθολογικό αίτιο, υπάρχουν φυσικοί τρόποι για να την καταπραΰνετε.

Μην ξύνεστε! Θα ερεθίσετε το δέρμα και θα προκαλέσετε μόλυνση και ουλές.

Ναι σε πάγο και κρύες κομπρέσες στην περιοχή όπου φαγουρίζεστε για 5-10 λεπτά.

Τοποθετήσετε πάνω στην επίμαχη περιοχή ένα ύφασμα που μουλιάσατε πρώτα σε χαμομήλι ή κάντε επάλειψη με πράσινο άργιλο.

Ναι στην αλόη.

Όχι στις κρέμες με χημικά πρόσθετα, αρώματα ή αλκοόλ.

Ναι σε κρέμες και λοσιόν με 1% μενθόλη ή καλαμίνη.

Όχι στις επαλείψεις με οινόπνευμα.

Ναι σε χλιαρό ή δροσερό ντους. Σκουπιστείτε απαλά και αλείψτε μία υδατική κρέμα.

Όχι στο καυτό ντους.

Ναι στα βαμβακερά ρούχα.

Όχι σε μάλλινα και εφαρμοστά ρούχα που σας πιέζουν

Ναι στον υγραντήρα το χειμώνα εάν σας ταλαιπωρούν ξηροδερμία ή έκζεμα.

Αν η φαγούρα επιμένει, ο δερματολόγος θα συστήσει φαρμακευτική βοήθεια (αντισταμινικές αλοιφές ή τοπικά κορτικοστεροειδή).

Δρ Δέσποινα Κατσώχη