Πάνος Μπιτσαξής

Μια παλιά διαφήμιση της πολυεθνικής «BIC», αριστουργηματική κατά την ταπεινή μου άποψη στην απλότητά της, παιάνιζε «Ξυρίζει, ξυρίζει, ξυρίζει… Ανάβει, ανάβει, ανάβει…. Γράφει, γράφει, γράφει…. κι απλουστεύει την ζωή.». ‘Ήταν μια πρώιμη διαφημιστικά εποχή, που επιχειρούσε να προβάλει την επανάσταση «πολλά και ανόμοια στην συσκευασία ενός». Με μια ενιαία νοητική σύλληψη, η BIC εκθείαζε τα πλεονεκτήματα που είχε το ξυραφάκι της, ο αναπτήρας της και το στυλό της. Τι σχέση έχουν τα προϊόντα αυτά μεταξύ τους; Καμία. Το μόνο που τα συνέδεε ήταν η μητέρα BIC. Ο πολυμορφισμός της συγκεκριμένης διαφήμισης ήταν άκρως δημιουργικός, γιατί τα ανόμοια δεν ήταν ασυμβίβαστα μεταξύ τους. Κάλυπταν διαφορετικές ανάγκες και ήταν φτηνά και ανταγωνιστικά. Δεν ήταν ένας πολυμορφισμός, που επιχειρούσε να συνενώσει αντίθετα και αντιφατικά, δηλαδή δεν παιάνιζε «Ξυρίζει και αφήνει γένια… ανάβει και σβήνει….. γράφει και ξεγράφει.». Θα προκαλούσε ενδιαφέρον, αλλά δεν θα τα αγόραζε κανείς.

Ο πολιτικός πολυμορφισμός δεν έχει τέτοια διλήμματα. Στηρίζεται στις αντίθετες αρχές. Δεν έχει κανέναν δισταγμό να προβάλλει συγχρόνως και τις πιο αντιφατικές, τις πιο αλληλοαναιρούμενες παραδοξότητες. «Και ξυρίζει και αφήνει γένια», «Και ανάβει και σβήνει», «Και γράφει και ξεγράφει». Η συγκάλυψη αυτών των αντιφάσεων, έτσι ώστε κάθε ένας να θέλει να «ψωνίσει», και κάθε ένας να ελπίζει σε κάτι, είναι το έντεχνο παίγνιο των μεγάλων γενικεύσεων. «Το συμφέρον των πολλών» είναι η πρώτη στην ιεραρχία μεγάλη γενίκευση, γιατί η συντριπτική πλειονότητα θεωρεί ότι ανήκει στους πολλούς και έχει απέναντί της κάποιους λίγους, που την εμποδίζουν να ευημερήσει και να προοδεύσει. Στην γενική αυτή ομπρέλα εμπεριέχονται πλήθος άλλων γενικεύσεων. Οι νέοι, οι συνταξιούχοι, οι γυναίκες, τα άτομα με ειδικές ανάγκες, οι μικροϊδιοκτήτες, και άλλα πολλά. Οι γενικές κατηγοριοποιήσεις κρύβουν τις μεγάλες αντιφάσεις και τις μεγάλες ανομοιότητες. Ο μικροσυνταξιούχος, που παίρνει το γλίσχρο επίδομα, που του χορηγεί η κυβέρνηση για να την ψηφίσει υπό την κατακραυγή της αντιπολίτευσης, που λέει ότι είναι λίγα και ψίχουλα, μπορεί να έχει παράπλευρο μαύρο εισόδημα, μπορεί να έχει γιο μεγαλογιατρό ή μεγαλοδικηγόρο, ή σύζυγο κτηματία ολκής. Μπορεί να μην αντιλαμβάνεται καν ότι πήρε αυτά τα χρήματα. Στον αντίποδα για  την γειτόνισσά μου, την κυρία Κατίνα, που μετράει τα κέρματα για να αγοράσει ζαρζαβατικά από την λαϊκή την τελευταία στιγμή που πέφτουν οι τιμές, όπως μου έχει εξηγήσει, το πεντακοσάρικο, το οποίο της δίνουνε, μπορεί να είναι  ανάσα ζωής, πηγή ευτυχίας. Ο μικροϊδιοκτήτης, που πληρώνει ΕΝΦΙΑ, μπορεί να είναι πολύ μάγκας, γιατί νοικιάζει το διαμέρισμά του μέσω της Airbnb, κι έχει ξεφύγει από την τσιμπίδα της εφορίας. Την ίδια στιγμή, που ένας μεγαλοϊδιοκτήτης, που έχει σπίτι στο Παλαιό Ψυχικό,  πληρώνει ένα απίθανο ποσό ΕΝΦΙΑ, και το σπίτι του δεν το θέλει κανένας γιατί είναι ακριβό. Όπως η μητέρα στενής μου φίλης, η οποία έχει άνοια, κληρονόμησε από τον καπετάνιο σύζυγό της ένα σπίτι στο Ψυχικό, και το σύνολο της σύνταξής της πηγαίνει στην πληρωμή του ΕΝΦΙΑ, και δεν φτάνει κιόλας, ενώ τα της επιβίωσής της τα έχει αναλάβει η κόρη της. Συνταξιούχος είναι ο πολίτης, που δούλεψε σαράντα χρόνια και βάλε, κι έχει τα χίλια προβλήματα υγείας και ηλικία άνω των εβδομήντα. Συνταξιούχος και η πενηντάχρονη  μητέρα ανηλίκων, γιατί άργησε να παντρευτεί, η οποία έχει εργαστεί δεκαπέντε χρόνια εκ των οποίων τα τρία με άδειες λοχείας. Συνταξιούχος και η άγαμος θυγάτηρ ανεξαρτήτως ηλικίας. Συνταξιούχος και ο σαρανταπεντάχρονος λοχαγός, που αποστρατεύτηκε πρόωρα. Συνταξιούχος και η αεροσυνοδός, που βγήκε από την Ολυμπιακή με εθελουσία έξοδο. Όλοι το ίδιο. Στο ίδιο τσουβάλι. Στην ίδια γενίκευση. Ο πολιτικός πολυμορφισμός απευθύνεται σε όλους. Κλείνει το μάτι σε όλους. Υπόσχεται σε όλους. Πάντα στο όνομα της δικαιοσύνης και της ισότητας. Εκπροσωπεί τους πάντες είτε έχουν δίκιο, είτε έχουν άδικο. Κάθε μικροσυμφέρον είναι στην ατζέντα του. Άναρχα, ασχεδίαστα, με μοναδικό κριτήριο την άγρα ψήφων και την εξυπηρέτηση των πελατειακών δικτύων, που στηρίζουν την εκάστοτε εξουσία. Τι κι αν έλεγε ο ίδιος ο Μαρξ, ότι η ίση αντιμετώπιση ανίσων, είναι ο ορισμός της ανισότητας.

«Με τις ελίτ ή με τους πολλούς;», μας ρωτάει ο ΣΥΡΙΖΑ. Την ίδια ώρα, που πληθαίνουν τα σημάδια για το πώς πλανεύτηκαν από την γοητεία της dolce vita, ανοίγουν την αμοραλιστική βεντάλια, το «αφήγημα», όπως συνηθίζουν να λένε, των υποσχέσεων προς όλους. Δεν είναι βέβαια ούτε οι πρώτοι, ούτε οι τελευταίοι που το κάνουν. Είναι μια ιστορία με ρόλους, που έχουν παιχτεί και ξαναπαιχτεί χιλιάδες φορές. «Πορευόμαστε με τα μυαλά του 2009», σημείωσε σε πρόσφατο άρθρο του στα «Νέα» ο Στέφανος Μάνος. Πάντα τα έλεγε αλλά δεν τον ψήφιζε κανείς. Η προβολή στο μέλλον των όσων σήμερα ακούμε από το ΣΥΡΙΖΑ, που κρούει ξανά το ντέφι, και μαζί του χορεύει το σύνολο σχεδόν της αντιπολίτευσης, οδηγεί, δεν έχω κανέναν δισταγμό να το πω ευθέως, σε νέο Μνημόνιο, το πέμπτο στην σειρά, και σε απόλυτη αναπαραγωγή της κρίσης.

Η Bic πουλούσε ξυραφάκια, αναπτήρες και στυλό. Ο ΣΥΡΙΖΑ πουλάει φύκια για μεταξωτές κορδέλες. Το πρόβλημα είναι ότι πολλοί από τους πολλούς θα αγοράσουν φύκια. Το πρόβλημα είναι, επίσης, πως τα φύκια αυτά, τα αγοράζει και η αντιπολίτευση.

Εγώ, πάντως, επιμένω στο Ποτάμι με πλήρη επίγνωση, λέγοντας αλήθειες, μπορεί να μας αδειάσει η πολιτική. Ελπίζω ότι δεν θα συμβεί, και ότι θα βρούμε έναν τρόπο να συμβάλλουμε διορθωτικά στην επόμενη μέρα. Αν όμως συμβεί, δεν πειράζει. Έχουμε επάγγελμα και πολλούς τρόπους να περνάμε την ώρα μας.

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.

The article expresses the views of the author

iPorta.gr