Μάνος Στεφανίδης 

Έχω μάθει να μετράω τη ζωή μου ως τώρα με το Πάσχα της κάθε χρονιάς που έχω βιώσει. Τα θυμάμαι όλα! Από παιδί. Από τον Άη Δημήτρη στα Ταμπούρια ως την Αγία Φωτεινή Ν. Σμύρνης και τον Άγιο Σπυρίδωνα στο Παγκράτι. Επειδή είναι αλήθεια, πικρή αλήθεια σήμερα, πως σαν την Μεγαλοβδομάδα και το Πάσχα στην Ελλάδα, πουθενά αλλού δεν έχει. Πουθενά! Γι’ αυτό πονάει τόσο πολύ.

Πουθενά αλλού δεν χορεύει τέτοια Άνοιξη αρμονικά με μιαν τέτοια παράδοση. Σε οποιαδήποτε γωνιά της χώρας κι αν βρεθείς. Σε βουνά, σε πεδιάδες, σε θάλασσες και νησιά. Το Πάσχα το απολαμβάνουν εξίσου και αυτοί που δραπετεύουν στις ιδιαίτερες πατρίδες τους αλλά και όσοι επισκέπτονται τα εκκλησάκια της Πλάκας ή Ψυρρή. Της Σαλαμίνας ή της Αίγινας.

Το Πάσχα εδώ είναι παντού ιδιαίτερο. Παντού μαγικό. Επειδή πουθενά αλλού παρά μόνο εδώ η μεταφυσική δεν καθίσταται τόσο νομοτελειακά και αβίαστα φυσική. Πουθενά αλλού δεν έχουν έτσι τα δώδεκα ευαγγέλια, η Αποκαθήλωση και ο Επιτάφιος. Δεν είναι έτσι η περιφορά του νεκρού Ιησού, φορτωμένου με αγριολούλουδα και γαζίες και τον κόσμο γύρω ν’ ακολουθεί σιωπηλός ανάμεσα σε κήπους που ευωδιάζουν.

Και λίγο μετά το πένθος και την χαρμολύπη, οι λαμπάδες της Αναστάσεως, τα κόκκινα αυγά και …το Δεύτε, λάβετε φως. Ιδίως αυτό. Ιδίως το φως που, ζεστό και διάφανο, λάμπει και θερμαίνει είτε ως λυκαυγές είτε ως αμφιλύκη. Ενώ οι λεμονιές, οι γαρδένιες κι οι κιτριές ζαλίζουν τους ζωντανούς με τα μύρα τους και τρελαίνουν τους πεθαμένους.

Πουθενά αλλού όπως εδώ! Γι’ αυτό μάς πονάει τόσο πολύ ο εγκλεισμός και η απομάκρυνση από τη φύση και τους φίλους. Γιατί ακόμα κι ο πιο δυστυχισμένος, έχει να θυμάται ένα θεσπέσιο, ελληνικό Πάσχα. Με νηστεία και με ευωχία. Με δάκρυα και χορούς. Το μοναδικό, ορθόδοξο Πάσχα των παγανιστών Ελλήνων!