Κωστής Μακρής

Μόνο στη Ρόδο: Αποστόλου Παύλου 50 (Ανάληψη)-Βενετοκλέων (Στάδιο ΔΙΑΓΟΡΑΣ)-Ρόδου-Λίνδου (ύψος ΙΚΑ)-Λεωφόρος Κρεμαστής – Πηγές Καλλιθέας (από Μάιο-Οκτώβριο) & catering Γάμοι-Βαπτίσεις, Συνέδρια, Εκδηλώσεις

PANE DI CAPO – AT RHODES – ΣΤΗ ΡΟΔΟ – ΤΗΛ: 22410-69007

Γιορτάζουμε τον Πόλεμο αλλά διαδηλώνουμε για την Ειρήνη. 

Αγοράζουμε όπλα ―στα παιδιά μας και για το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας―, αλλά υπερθεματίζουμε υπέρ του αφοπλισμού.
Είμαστε έτοιμοι να φάμε τα άντερα του εχθρού (κάτι από Μαχαμπαράτα θυμίζει αυτό…) αλλά μοιράζουμε σοκολάτες και μπισκότα σε αιχμάλωτους του εχθρού (συνέβη το 1940).
Ονομάζουμε «τουρκόσπορους» τους δικούς μας Μικρασιάτες πρόσφυγες ή μετανάστες, από το 1922 και μετά, αλλά κάνουμε ό,τι μπορούμε για να περιθάλψουμε οικογένειες και παιδιά των (αλλοεθνών) προσφύγων ή μεταναστών που έρχονται από εκεί.
Εγκαλούμε τους υπεύθυνους για την ελλιπή φύλαξη των συνόρων μας αλλά ζητάμε να τα ανοίξουμε για τους «δυστυχισμένους».
Ελεεινολογούμε Κυβέρνηση και άλλους υπευθύνους για τις ελλείψεις στο Σύστημα Υγείας αλλά συνωστιζόμαστε αγεληδόν σε χώρους που θα έπρεπε να αποφεύγουμε.

Ε, λοιπόν, για όλες αυτές τις αντιφατικές αρετές μας (ποτέ ελαττώματα!), φταίει κατ’ αρχήν ο Όμηρος, με την Ιλιάδα και την Οδύσσεια.
Απ’ όσο ξέρω, σε κανένα άλλο έπος (Ραμαγιάνα, Μαχαμπαράτα, Γιλγαμές, Μπέογουλφ, Κάλεβαλα) δεν υπάρχει τέτοιο και τόσο αξεδιάλυτο σμίξιμο έχθρας και φιλίας, δόλου και ευπιστίας, περιφρόνησης και οίκτου, αλαζονείας και ταπεινοφροσύνης, αδικίας και δικαίου, σκληρότητας και ευσπλαχνίας, ασέβειας και ευσέβειας, ευφυίας και βλακείας.
Κι αυτό το σμίξιμο, το μπέρδεμα και η σύγχυση ανάμεσα στο «καλό» και στο «κακό», μας έχει κάνει μεγάλη ζημιά.

Παριστάνει ―εδώ και αιώνες― ο Όμηρος, στην Ιλιάδα, ότι είναι με το μέρος των «δικών μας» Αχαιών, Ελλήνων (Μυρμιδόνων), Αθηναίων, Αιτωλών, Ροδιτών, Λακεδαιμόνων, Κεφαλλήνων, Κρητικών, Ευβοέων, Συμιακών, Σαλαμινίων και άλλων πολλών, αλλά…
Ο δικός μας ήρωας Αχιλλέας τα παίρνει στο κρανίο με τον αρχιστράτηγο Αγαμέμνονα, που του πήρε τη Βρισηίδα, και απέχει από τις μάχες. Κάτι που σήμερα θα αντιμετωπιζόταν με στρατοδικείο και εκτέλεση. Καθώς δεν επιτρέπεται σε εγκλήματα πολέμου η απαλλαγή λόγω βλακείας.

Ο εχθρός Έκτορας δίνει ―αιώνες τώρα― μαθήματα φιλοπατρίας και συζυγικής/πατρικής/οικογενειακής αγάπης. 

Ο δικός μας ήρωας Οδυσσέας πασχίζει με δόλο να εξαπατήσει τον (δικό μας, πληγωμένο και ταπεινωμένο) ήρωα Φιλοκτήτη και τελικά ένας «από μηχανής θεός» ξέρει (ο Ηρακλής) πώς πείστηκε ο Φιλοκτήτης να συμβάλει, με το τόξο και τα βέλη τού Ηρακλή, στην τελική νίκη των Αχαιών. Μπαίνοντας κι εκείνος στον (δόλιο) Δούρειο Ίππο.
Ο δικός μας ήρωας Αχιλλέας, στραπατσάρει τον εχθρό Έκτορα· και τρώμε μέλια, εμείς οι επίγονοι, για τη νίκη τού δικού μας έναντι του εχθρού. Μετά όμως, ο αλλαζόνας Αχιλλέας υποκύπτει από οίκτο και συμπόνια ―κι εμείς μαζί του― στον ανθρώπινο πόνο τού εχθρού Πριάμου και παραδίδει το σώμα τού Έκτορα για κηδεία (φροντίδα) και ταφή.  

Είπα στην αρχή ότι φταίει ο Όμηρος για τις αντιφατικές αρετές των Ελλήνων. 

Αλλά δεν είναι ο μόνος. 

Φταίνε και οι τραγικοί ποιητές.
Ο Αισχύλος με τους Πέρσες και την Ορέστεια (με τα δεινά της Κασσάνδρας), ο Ευριπίδης με την Εκάβη, μας κάνανε να λυπόμαστε τους εχθρούς μας. Εκ των υστέρων και εκ του ασφαλούς. 

Σκέφτομαι, βέβαια, ότι όλοι οι ποιητές εκείνοι, βρέθηκαν στην πλευρά των ―τότε― νικητών. Με μια παλιά και νέα ―αναδυόμενη― Ακρόπολη να τους ατενίζει, είτε από το μέλλον τους είτε από την πραγματικότητά τους είτε από το παλιό ή πιο πρόσφατο παρελθόν τους.
Νίκη στην Τροία, νίκη στον Μαραθώνα, νίκη στη Σαλαμίνα.
Νίκη ηθική ―παρά την πολεμική ήττα― και στις Θερμοπύλες. 

Οπότε, το θεωρώ φυσικό με τόσες νίκες να σκέφτονται ανθρωπιστικά για τον εχθρό και να ισοζυγιάζεται η «πολεμική αρετή» τού Εχθροφόνου Πολεμιστή με την «αντιπολεμική ενσυναίσθηση» ―ή την ανθρωπιστική στάση― του Χορτάτου Νικητή απέναντι σε ταλαιπωρημένους ανθρώπους που δεν είχανε/έχουνε στον ήλιο μοίρα. 

Δεν έχω διαβάσει τη «Μιλήτου άλωση», (έργο του Φρυνίχου, περίπου 535 π.Χ., Αθήνα), που φρόντισαν οι τότε υπεύθυνοι να απαγορευτεί επειδή έκανε όλους τους θεατές να κλαίνε· κάτι που δεν εμπόδισε ―αιώνες μετά― τον Νίκο Ξανθόπουλο και τη Μάρθα Βούρτση να γίνουν πρόξενοι πολλών δακρύων για «οικεία δεινά» της προσφυγιάς και ―εμμέσως― της «εμφύλιας ήττας».

Δεν ξέρω τι είδους κλαψούρικη, μίζερη και «αρρωστιάρα» ποίηση θα γράφανε οι μεγάλοι τραγικοί ποιητές αν ήταν ηττημένοι. Πολεμικά, οικονομικά και διανοητικά ηττημένοι εννοώ. 

Και μετά, με τα χρόνια, να φορτώνεται στους «επιγόνους» ―όπως εγώ, γλωσσικά τουλάχιστον― τόσος Αλεξανδρινός, Ελληνιστικός, Βυζαντινός, Επαναστατικός και Βαλκανικός θρίαμβος, που αντέχει μέχρι τις μέρες μας, στροβιλιζόμενος μέσα σε έναν κυκεώνα πολιτισμικών, ιστορικών και πολιτικών αντιφάσεων. 

Αν και δεν είμαι σε θέση να αποστασιοποιηθώ (αρκετά ή πλήρως) από αυτόν τον ιστορικό και πολιτισμικό κυκεώνα, μπορώ να διακρίνω τα σπέρματα καλού και κακού μέσα του καθώς και τη διαλεκτική σχέση που έχουν μεταξύ τους. 

Αυτό με βοηθάει να αποφεύγω να σπαταλάω τον χρόνο μου ―και τη γραφή μου― κοροϊδεύοντας, βρίζοντας ή (και) εκφοβίζοντας όσες και όσους θεωρώ ηλίθιες και ηλιθίους επειδή δεν είναι σε θέση να διακρίνουν, να αντιμετωπίσουν ή και να απομακρυνθούν από τον κυκεώνα αυτόν. 

Αναγνωρίζω τον κυκεώνα, διακρίνω πολλά από τα συστατικά τους και ξέρω ότι είναι δύσκολο να τον αντιμετωπίσω αποτελεσματικά. Ίσως επειδή το κύριο συστατικό του είναι ένας διανοητικός, ιστορικός και κοσμικός χυλός άγνωστης ―σε εμένα― σύστασης και προέλευσης.
Το μόνο ―ίσως― που μπορώ να κάνω, είναι να διαλέγω κάθε φορά να στρέψω τα όπλα μου ―όσα και όποια έχω, με κυρίαρχο το πληκτρολόγιο―  στον μεγαλύτερο κατά περίπτωση εχθρό μου. 

Και τώρα, μέχρι να βρεθώ κι εγώ ―σαν τον Όμηρο και τους αρχαίους τραγικούς ποιητές― στην πλευρά των νικητών, μένω (όσο μπορώ) στο σπίτι μου  και αμύνομαι (πάλι όσο μπορώ) με γραφή και λόγο, δίχως αντιφατικά διλήμματα, απέναντι σε δυο «εχθρούς»:

1. Τον ιό CODIV-19 

και 

2. Την απειλή στα σύνορα της χώρας μου. 

Τα άλλα, καλά να είμαστε, θα τα αντιμετωπίσουμε μετά. 

15 Μαρτίου 2020

Εικόνα: Ο Πρίαμος ικετεύει τον Αχιλλέα, Ανάγλυφο
Μουσείο THORVALDSENS, Κοπενχάγη, Δανία, 

https://www.thorvaldsensmuseum.dk/

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.

The article expresses the views of the author

iPorta.gr