Μόνο στη Ρόδο

Αποστόλου Παύλου 50, Βενετοκλέων, 

Pane di capo: Λεωφόρος Ρόδου-Λίνδου (ύψος ΙΚΑ), Λεωφόρος Κρεμαστής & «Πηγές Καλλιθέας»

Νίκος Βασιλειάδης

Το «καλοκαιρινό» διήγημα του Νίκου Βασιλειάδη «…μια μπουκίτσα λουκούμι περγαμόντο…» είναι στη διάθεσή των εκλεκτών αναγνωστών του iporta.gr. Εδώ ο πρόλογος

Του Άη Γιάννη

24 Ιουνίου που τύχαινε πάντα να είμαι στο νησί. θυμάμαι την ημερομηνία αυτή από τη γιορτή του Αϊ Γιάννη του Κλήδονα ή Ριγανά, που συνοδεύεται από το παραδοσιακό έθιμο με το πέρασμα πάνω από τις φωτιές. Ένα έθιμο και μια γιορτή που έτυχε πολλές φορές να παρακολουθήσω μαγεμένος μέσα στην νύχτα όταν στα Χρούσσα, ένας πανέμορφος οικισμός με πολύ πράσινο, στη νότια πλευρά του νησιού, ανάβανε τις φωτιές και καίγανε τα πρωτομαγιάτικα στεφάνια.

Αργότερα έμαθα πως Κλήδονας είναι μια ονομασία που προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «κλήδων» που σημαίνει προγνωστικός ήχος και χρησιμοποιούνταν για να περιγράψει τον συνδυασμό των τυχαίων και ασυνάρτητων λέξεων κατά τη διάρκεια μαντικής τελετής, μιας τελετής που στο νησί είχε τον σκοπό να αποκαλύψει στις νεαρές άγαμες κοπέλες την ταυτότητα του μελλοντικού τους συζύγου.

Δε ξέρω αν έπιασε ποτέ αυτό το έθιμο, τις ίδιες αμφιβολίες έχω και για τα κουφέτα του δίσκου με τα στέφανα που επιτελούν το ίδιο μαντικό σκοπό, αλλά το θέαμα με τις φωτιές να καίνε στο χωριό και τα παιδιά, συμπεριλαμβανομένου και εμού που δεν μπορούσα να μην δοκιμάσω τις δυνάμεις μου, να πηδάμε πάνω από τις φλόγες θα μείνει για πάντα στην μνήμη μου σαν ένα όμορφο όνειρο και ας μην είχα ως μικρός και αθώος τότε “αμαρτήματα” από τα οποία έπρεπε δια της πυράς να εξαγνιστώ, εκτός από τις συνήθεις παιδικές σκανδαλιές που κάθε παιδί της ηλικίας μου μπορεί να επιτελέσει με εξίσου θρησκευτική ευλάβεια.

Ένα έθιμο που το διασκεδάζαμε σαν παιδιά δεόντως, αν και πιστεύω πως θα υπήρχαν και μερικοί δυσαρεστημένοι με αντιρρήσεις όπως ένας μανάβης που θυμάμαι πως δεν συναινούσε να βλέπει να του κλέβουμε τα καφάσια από το μαγαζί για να τα κάνουμε παρανάλωμα του πυρός, κυριολεκτικά.

Τον θυμάμαι σαν σήμερα να μαζεύει όπως όπως κλείνοντας το μαγαζί, τους σωρούς τα καφάσια του και να τα κλειδώνει στο μαγαζί για να τα σώσει από τον αφανισμό προσφέροντας όμως τελικά μετά από τις παιδικές μας παρακλήσεις μερικά, τα πιο παλιά γλυτώνοντάς μας από τον κόπο να γυρίζουμε πέρα δώθε το χωριό ψάχνοντας να βρούμε ξύλα για τη φωτιά. Αυτό που επίσης θυμάμαι είναι και την Νόνα μου να μου λέει πως η γιορτή αυτή είναι του Αϊ Γιάννη του Ριγανά, επειδή την ημέρα αυτή οι παλιές έβγαιναν και μάζευαν ρίγανη, η οποία έπρεπε να συλλεχθεί πρωί πρωί, πριν από την ανατολή του ηλίου, αφού πίστευαν, ότι έτσι είχε μαγική δύναμη. Για την μαγική δύναμη δεν γνωρίζω, απ όσο και αν δοκίμασα μέσα στις σαλάτες με ντομάτα και κάπαρη δεν διαπίστωσα κάποιες επιπλέον δυνατότητες πλην αυτών που είχα, ξέρω όμως πως η ρίγανη αυτή είχε ένα άρωμα που μου έχει μείνει αξέχαστο. ” Ανάβουνε φωτιές στις γειτονιές, του Άϊ Γιάννη, αχ πόσα τέτοια ξέρεις και μου λες, αχ πόσα τέτοια ξέρεις και μου λες, που έχουν πεθάνει” (Μάνος Ελευθερίου).

Τη νύχτα εκείνη του Άη Γιάννη
όταν έσβησαν όλες οι φωτιές
και μελέτησες τη στάχτη κάτω από τ’ αστέρια.
Τώρα, μὲ τὸ λιωμένο μολύβι τοῦ κλήδονα
τὸ λαμπύρισμα τοῦ καλοκαιρινοῦ πελάγου,
ἡ γύμνια ὁλόκληρής της ζωῆς·
καὶ τὸ πέρασμα καὶ τὸ σταμάτημα καὶ τὸ πλάγιασμα καὶ τὸ τίναγμα
τὰ χείλια τὸ χαϊδεμένο δέρας,
ὅλα γυρεύουν νὰ καοῦν.
(Γιώργος Σεφέρης, Οι φωτιές του Άη Γιάννη)

(Συνεχίζεται αύριο…) ΕΔΩ  τα δημοσιευμένα κεφάλαια του διηγήματος