Οκ. Βασίλειος Μαστρογιάννης είναι Διδάκτωρ Δημοσίου- Διοικητικού Δικαίου.

ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΑΚΟΣΙΑ ΧΡΟΝΙΑ – ΚΑΤΣΑΝΤΩΝΗΣ

Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης των διακοσίων χρόνων από την Εθνική Παλιγγενεσία, καλό είναι να θυμόμαστε και τους ήρωες της προεπαναστατικής περιόδου, όπως ήταν ο Κατσαντώνης.

Ο Κατσαντώνης γεννήθηκε το 1775 ως Αντώνης Μακρυγιάννης Έλληνας – Σαρακατσάνος κλέφτης. Έδρασε στα Άγραφα και στα καμποχώρια της Αιτωλοακαρνανίας.

Έμεινε στην ιστορία ως ΄΄ο Αετός των Αγράφων΄΄, της Ρούμελης ή ΄΄Το λιοντάρι της κλεφτουριάς΄΄.

Πολλές φορές οι Λαοί κατασκευάζουν ήρωες σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο, γιατί τους έχουν ανάγκη.

Τον Κατσαντώνη όμως δεν τον κατασκεύασε ο Λαός μας, έγινε αυτό που είναι, δηλαδή ένας θρύλος, μόνος του. Ανατράφηκε με πρότυπο τον Καπετάν Δίπλα, ανδρώθηκε , έδρασε και αναδείχθηκε θρύλος με τις ηρωικές του πράξεις κι όπως αναφέρει ο Σαράντος Καργάκος΄΄ο θρύλος έχει βαθύτερες προεκτάσεις στον ψυχισμό ενός λαού απ΄ ότι η ιστορία΄΄. Ο Λαός απλά έπλεξε πάνω στα γεγονότα τον ιστό της ιστορικής αλήθειας με αποτυπώσεις σε παραδοσιακά τραγούδια, σε αφηγήσεις και σε παροιμίες.

Ο Θουκυδίδης είχε πει ότι ΄΄ η ιστορία είναι φιλοσοφία μέσω παραδειγμάτων΄΄

Ένα τέτοιο παράδειγμα ήταν και είναι ο Κατσαντώνης και η Ιστορία του.

Μια ιστορία που θυμίζει στον εύθραυστο άνθρωπο ότι μπορεί να αφήσει το αποτύπωμά του στον πανδαμάτορα χρόνο με δράση, βούληση, αισθήματα, διαψεύσεις και αίσθηση του πεπερασμένου χρόνου της ζωής και συνακόλουθα του βέβαιου θανάτου.

Ο Κατσαντώνης μπροστά στο ιδανικό της Ελευθερίας δεν υπολόγισε τη ζωή του και με το προσωπικό, αλλά και με τον ομαδικό αγώνα των συμπολεμιστών του, άφησε ανεξίτηλο στίγμα στην Ελληνική Ιστορία.

Με πίστη και δύναμη από αδύναμο καχεκτικό παιδί, έγινε ως ενήλικας, με την άφταστη παλικαριά του και την ευστροφία του, ένας ρωμαλέος άντρας κι ένας αδιαμφισβήτητος ηγέτης.

Φαίνεται πως ο ΄΄Παντοδύναμος ένοιωσε τη δίψα, άκουσε τις οιμωγές των σκλαβωμένων και φόρτωσε με δύναμη και περίσσια αντοχή έναν από τους πρωτεργάτες του εθνικού ξεσηκωμού΄΄, όπως αναφέρει ο συγγραφέας Κώστας Μπουμπουρής στο σχετικό σύγγραμμά του ΄΄Κατσαντώνης -Εποποιία και Θρύλος΄΄.

Ένα σημαντικό μάθημα που δίνει με το παράδειγμά του ο Κατσαντώνης, κυρίως προς τους νέους ανθρώπους κι ένα προσωπικό δίδαγμα είναι, ότι η επιμονή, η προσήλωση, η πίστη, μπορεί να καταφέρει το αδύνατο. Ότι ο άνθρωπος ορίζει τη μοίρα του, φτιάχνει τη ζωή του, χτίζει την πορεία του ( συν Αθηνά ..που έλεγαν οι αρχαίοι πρόγονοί μας)

Ο Κατσαντώνης δεν ήταν μόνο σύμβολο του αγώνα και της Επανάστασης, αλλά αποτελούσε και μια σιγουριά, ένα αποκούμπι για τον απλό κόσμο της περιοχής. Όλοι οι απλοί άνθρωποι είχαν απαντοχή τον Κατσαντώνη και τους συμπολεμιστές του.

Δεν έκανε απλά μια διαχείριση της δύσκολης έτσι κι αλλιώς καθημερινότητάς του, προσπάθησε να αλλάξει την πραγματικότητα μέσα στην οποία ζούσε αυτός, η οικογένειά του και οι συμπατριώτες του

Προικισμένος με μοναδικές αρετές, προέβη σε μοναδικές και υπεράνθρωπες πράξεις με ανιδιοτέλεια και αυτοθυσία.

Η εξωσυμβατική επιλογή του να ανέβει στο βουνό και να επαναστατήσει κατά των κατακτητών της πατρίδας του ήταν πέρα από κάθε λογική εκείνη την εποχή, που πολλοί επέλεγαν τον συμβιβασμό με το καθεστώς και την προσοδοφόρα σιγουριά  από το διοικητικό μοίρασμα των περιοχών. Αυτό το ελεύθερο και αδούλωτο πνεύμα είναι που καθόρισε τη στάση του Κατσαντώνη, που ουκ ολίγες φορές ξεπέρασε τις δυνάμεις του και ξεπέρασε τον εαυτό του.

Ο Κατσαντώνης μπορούμε να πούμε σήμερα μετά βεβαιότητας, συνεκτιμώντας τις ηρωικές του πράξεις, αλλά και τη χρονική ( προεπαναστατική) περίοδο όπου αυτές έλαβαν χώρα, ότι απετέλεσε τον Σηματωρό Φάρο της Επανάστασης.

Εκείνη την εποχή, παντού στον κόσμο οι Έλληνες, έμποροι λογοτέχνες, πολιτικοί, ναυτικοί, διπλωμάτες κλπ, αδημονούσαν και δούλευαν για τη Λευτεριά. Εδώ όμως στην υπόδουλη Ελλάδα πολλά παλληκάρια έδιναν τη ζωή τους και κρατούσαν τη φλόγα ζωντανή.

Κορυφαίος αυτή την περίοδο ήταν ο Κατσαντώνης που έδωσε την ίδια τη ζωή του και κάτι περισσότερο, έδωσε το παράδειγμα και την ελπίδα.

Πόσο άραγε κοστίζει αυτή η ελπίδα για την ελευθερία, η αγάπη για την πατρίδα. Σίγουρα ο Κατσαντώνης απέδειξε με πράξεις (όχι με λόγια, όπως πολλοί που προσπαθούν σήμερα να ξεγελάσουν τον Λαό και ακόμη και τον ίδιο τους τον εαυτό, ότι ΄΄θυσιάζονται ΄΄ τάχα για το κοινό καλό) ποιο είναι το νόημα και η ουσία του αγώνα και της θυσίας.

Αυτή η Χώρα έχει να επιδείξει αρκετούς πραγματικούς ήρωες που τα θυσίασαν όλα για την δύσμοιρη αυτή πατρίδα.( Όπως ατυχώς έχει να επιδείξει περισσότερους καπηλευτές της Ιστορίας, εφιάλτες, καιροσκόπους κλπ)

Όλως τυχαίως όλοι μα όλοι οι μεγάλοι είχαν την ίδια μοίρα.

Θάνατο, ατίμωση, φυλακίσεις, ανάθεμα, απαξίωση, φτώχεια, περιθωριοποίηση, λησμονιά.

Κορυφαίος ο γέρος του Μοριά, ο Κολοκοτρώνης ( φυλακίστηκε λοιδορήθηκε κλπ), ο μέγας Νικηταράς ζητιάνευε για να ζήσει στ΄Ανάπλι, η Δόμνα Βισβίζη πέθανε πάμφτωχη προσμένοντας να της δοθεί μια αξιοπρεπή σύνταξη για να ζήσει, η Μπουμπουλίνα, η Μαντώ Μαυρογένους και τόσοι άλλοι.

Άφησα τελευταίο τον Μέγιστο Καποδίστρια, η απώλεια του οποίου ( η εκτέλεση δηλαδή από κοτζαμπάσηδες) συνέβαλε κατά κοινή ομολογία στο να έχουμε ακόμη και σήμερα 200 χρόνια μετά την Επανάσταση, αυτή την ανατολίτικη κακή νοοτροπία, να μην έχουμε καταφέρει να γίνουμε ένα σύγχρονο Κράτος και η Δημοκρατία μας κατά περιόδους να μοιάζει καχεκτική. Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι ήταν αυτός που διέκρινε την παλληκαριά και τα ηγετικά χαρακτηριστικά του Κατσαντώνη στη σύναξη της Λευκάδας και τον όρισε Αρχηγό.

Φυσικά όλα αυτά τα αναφέρω όχι για να τονίσω τις κακές πλευρές μας, αλλά για να τα θυμόμαστε και να παραδειγματιζόμαστε. Πρέπει να αντικρίζουμε κατάματα την αλήθεια και να μη σβήνουμε τις μνήμες σαν την κιμωλία στον πίνακα με σφουγγάρι, γιατί αυτές οι μνήμες έχουν ποτιστεί με αίμα, με θυσίες, με ζωές.

Αυτές οι μνήμες θα μας αποτρέψουν να ξανακάνουμε τα ίδια λάθη, θα μας αποτρέψουν να ξαναζήσουμε τραγωδίες.

Οι λαοί ξεχωρίζουν από τον τρόπο που τιμούν τους νεκρούς ήρωές τους έλεγαν οι αρχαίοι μας πρόγονοι. Εμείς, αλλά κυρίως οι ιθύνοντες περί της Παιδείας και της Εκπαίδευσης των Πολιτών της νεοελληνικής πραγματικότητας, δεν φρόντισαν να γαλουχήσουν τις νέες γενιές με όλα αυτά τα ιδανικά και τα διδάγματα που ρίζωσαν και ζουν σε αυτόν τον τόπο μέσα από τη μακραίωνη ιστορία της και το πλούσιο από κάθε άποψη παρελθόν της.

Εγώ πιστεύω όμως ότι όπως είμαστε ικανοί για το χειρότερο ( εμφύλιοι, εφιάλτες κλπ) είμαστε ικανοί και για το καλύτερο ( Θερμοπύλες, Επανάσταση 1821, αντίσταση στον Ναζισμό).

Από εμάς εξαρτάται σε ποια πλευρά της ιστορίας θέλουμε να στεκόμαστε. Γιατί εφιάλτης ήταν αυτός που πρόδωσε στις Θερμοπύλες, αλλά Εφιάλτης ο Αθηναίος ήταν αυτός που συνέβαλε τα μέγιστα στο στέριωμα της Αθηναϊκής Δημοκρατίας.

Οι δύο όψεις του ιδίου ονόματος, της προδοσίας ή της προκοπής του σκοτεινού ή του φωτός, του πισωγυρίσματος ή της προόδου και των οραμάτων.

Δική μας η επιλογή, ίδιο το δίλλημα σε κάθε εποχή, σε κάθε κοινωνία ακόμα και σήμερα, ιδιαιτέρως μάλιστα σήμερα.

Αν επιλέγουμε σε κάθε περίπτωση και σε κάθε περίοδο ή κατάσταση της ζωής μας, να παραδειγματιζόμαστε από την στάση ζωής ανθρώπων σαν τον Κατσαντώνη, μπορεί μια μέρα να ξημερώσουμε σε μια καλύτερη Ελλάδα.

Σήμερα σε αυτό τον κόσμο όπου όλα έχουν γίνει σχετικά ( αρχές, αξίες, παραδόσεις κλπ) η ιστορία του Κατσαντώνη μας θυμίζει ότι έχουμε ανάγκη προτύπων. Στην σύγχρονη κοινωνία, η προβολή – όχι του νεοπλουτισμού, της ήσσονος προσπάθειας, των συμβιβασμών, των κυκλωμάτων, των ηθικών εκπτώσεων και των κοινωνικών αμφισβητήσεων, αλλά της θυσίας για τα ιδανικά, για τα πιστεύω, για την ελευθερία, για την Πατρίδα, είναι τα μεγάλα προτάγματα.

Θα πρέπει να μην ξεχνάμε ότι όλες οι επιδιώξεις μας, όλα τα αιτήματά μας για ένα καλύτερο μέλλον, για τη βελτίωση της καθημερινότητάς μας, του επιπέδου ζωής μας κλπ, έχουν ( εκτός από την υγεία) μία και μόνη προϋπόθεση.

Να υπάρχει Πατρίδα, να υπάρχει Ελεύθερη Πατρίδα. Αν συμφωνήσουμε σ΄ αυτό, μπορούμε όλοι μονοιασμένοι να φτιάξουμε ένα καλύτερο μέλλον για τις επόμενες γενιές.