Η Δρ. Δέσποινα Κατσώχη είναι ογκολόγος – ακτινοθεραπευτής, εξειδικευμένη στις νεότερες τεχνικές της ακτινοθεραπευτικής ογκολογίας και στους συνδυασμούς των θεραπευτικών ογκολογικών σχημάτων. Είναι Πρόεδρος και ιδρύτρια του μη κερδοσκοπικού Οργανισμού ΑΚΟΣ «Καρκίνος: Θεραπεία Σώματος και Ψυχής»

Παραμένουν άγνωστοι οι λόγοι για τους οποίους το ανοσοποιητικό  στρέφεται εναντίον του οργανισμού, με αποτέλεσμα να εκδηλώνουμε διάφορα αυτοάνοσα νοσήματα. Δυστυχώς, δεν υπάρχει θεραπεία: προς το παρόν κατορθώσαμε ν’ ανακουφίζουμε τα συμπτώματά τους…

Το ανοσοποιητικό σύστημα, υπό κανονικές συνθήκες, μας προστατεύει από κάθε ξένο «εισβολέα» (ιό, μικρόβιο κ.α). Στο αυτοάνοσο νόσημα, το ανοσοποιητικό δεν δυσλειτουργεί αλλά υπερλειτουργεί με αποτέλεσμα να μην αναγνωρίζει τα δικά του στοιχεία και να καταστρέφει τους υγιείς ιστούς του.  Αν και τα συμπτώματα των αυτοάνοσων νοσημάτων ποικίλουν, υπάρχουν κάποια κοινά όπως η  κόπωση, η αδιαθεσία και ο πυρετός.

Για την εμφάνιση των αυτοάνοσων, κατά καιρούς έχουν ενοχοποιηθεί  βακτήρια,  ιοί, φάρμακα, χημικές ερεθιστικές ουσίες, διατροφικοί, ψυχολογικοί παράγοντες  αλλά και ερεθισμοί που προκαλούνται από το περιβάλλον.

Ο ψυχολογικός παράγοντας

Ο  ψυχολογικός παράγοντας δείχνει να έχει σημαντικό ρόλο. Σε αρκετούς ασθενείς τα αυτοάνοσα εμφανίστηκαν μετά ένα ιδιαίτερα έντονο ψυχολογικό στρες, το οποίο προκλήθηκε από  μία δυσάρεστη εμπειρία.  Όμως και το ίδιο το αυτοάνοσο επηρεάζει δραματικά την ψυχολογία του ασθενούς. Προκαλεί άγχος, θυμό, φοβίες, κοινωνική απόσυρση, σεξουαλικές δυσλειτουργίες, χαμηλή αυτοεκτίμηση, άρνηση συμμόρφωσης στη θεραπεία και άλλα συμπτώματα, που έχουν άμεση επίπτωση στην αποτελεσματικότητα της φαρμακευτικής αγωγής, η οποία στόχο έχει την ύφεση των συμπτωμάτων. Συχνά  λοιπόν απαιτείται στήριξη του ασθενούς από  ψυχολόγο.

Αν και δεν είναι κληρονομικά, πιθανά τα μέλη μιας οικογένειας να πάσχουν από διαφορετικά αυτοάνοσα: εκτιμάται ότι υπάρχει μια γονιδιακή προδιάθεση η οποία εμφανίζει έξαρση και ύφεση από διαφορετικούς παράγοντες.

Οι αυτοάνοσες ασθένειες επηρεάζουν  αρθρώσεις, μύες, δέρμα, ερυθρά αιμοσφαίρια, αιμοφόρα αγγεία, συνδετικούς ιστούς και ενδοκρινείς αδένες. Μπορούν δε να προκαλέσουν ανώμαλη ανάπτυξη των οργάνων ή  αλλαγές στη λειτουργία τους.

Τα συνηθέστερα αυτοάνοσα νοσήματα είναι:

Συστημικός ερυθηματώδης λύκος (πόνοι στους μύες, αίσθημα κούρασης, δυσκαμψία, πόνος ή πρήξιμο στις αρθρώσεις χεριών και ποδιών, δερματικά εξανθήματα, ευαισθησία του δέρματος του προσώπου στον ήλιο. Επηρεάζει δέρμα, αρθρώσεις , νεφρά, εγκέφαλο κ.α)

Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου ( παχέος και λεπτού εντέρου)

Σκλήρυνση κατά πλάκας. Νόσος του κεντρικού νευρικού συστήματος , εγκεφάλου και  νωτιαίου μυελού. Τα σχετικά νεύρα χάνουν το προστατευτικό κάλυμμα τους , την μυελίνη που  βοηθά στη μετάδοση των ηλεκτρικών ώσεων κατά μήκος των νεύρων. Τα ηλεκτρικά σήματα επιβραδύνονται αλλά και τα ίδια τα νεύρα παθαίνουν σοβαρές βλάβες:  ο ασθενής αρχίζει να έχει συμπτώματα σε βάδιση, ομιλία, γράψιμο με το χέρι, όραση και μνήμη.

Ρευματοειδής αρθρίτιδα ( φλεγμονή αρθρώσεων και γύρω ιστών)

Ψωρίαση.  Κοκκινωπά μπαλώματα με τραχύ και ξηρό δέρμα σε αγκώνες, γόνατα, πλάτη, πρόσωπο, παλάμες, πόδια αλλά και στο τριχωτό της κεφαλής. Η  ψωρίαση προσβάλει περίπου το 2% του πληθυσμού και προκαλεί στον ασθενή αίσθηση κοινωνικού αποκλεισμού. Ωστόσο, δεν είναι κολλητική, ούτε είναι αποτέλεσμα κακής προσωπικής υγιεινής. Τα συμπτώματα της έρχονται και παρέρχονται και μπορεί να διαρκέσει σε όλη τη ζωή του ατόμου ενώ οι διαταραχές που επιφέρει στο ανοσοποιητικό σύστημα, μπορεί να πλήξουν όλα τα όργανα αλλά και τους ανθρώπινους ιστούς.

 Κοιλιοκάκη. Δυσανεξία του οργανισμού στη γλουτένη, πρωτεΐνη που υπάρχει σε σιτάρι, κριθάρι, βρώμη και σίκαλη. Ο οργανισμός αντιδρώντας, παράγει  αντιγλιαδινικά αντισώματα, τα οποία καταστρέφουν το εσωτερικό τοίχωμα του λεπτού εντέρου.

Διαβήτης τύπου 1. Εκδηλώνεται αιφνίδια, συνήθως όταν παρουσιαστεί διαβητική κετοξέωση,  επικίνδυνη για την ζωή: εκδηλώνεται με πολυουρία, ναυτία, εμετούς και κοιλιακό άλγος, ιδιαίτερα στα παιδιά.

Κακοήθης αναιμία. Τα ερυθρά κύτταρα του αίματος μειώνονται επειδή ο οργανισμός δεν απορροφά  τη βιταμίνη Β12.

Λεύκη. Εκδηλώνεται με λευκές κηλίδες στο δέρμα.

Νόσος Graves. Η πιο συχνή μορφή υπερθυρεοειδισμού, δηλαδή υπερλειτουργίας του θυρεοειδούς: εμφανίζεται συχνότερα στις γυναίκες.

Σκληρόδερμα. Νόσος του συνδετικού ιστού που προκαλεί αλλαγές σε δέρμα, αιμοφόρα αγγεία , μύες και εσωτερικά όργανα)

Αντιδραστική αρθρίτιδα. Φλεγμονή των αρθρώσεων και περιοχών όπως η ουρήθρα και τα μάτια.