Ο Ευάγγελος Μπιτσαξής είναι Δικηγόρος και μέλος του Δικηγορικού γραφείου epmb.gr. με ειδίκευση στο Ποινικό Δίκαιο και  σε Διεθνείς υποθέσεις, καθώς έχει εκπροσωπήσει πολλούς διάδικους στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στις 5 Απριλίου 2020. (Αρχείο Ευάγγελος Μπιτσαξής- iPorta.gr)

Έχετε αναρωτηθεί πώς επηρεάζουν οι αριθμοί την καθημερινότητά μας, την ψυχολογία μας και την διάθεσή μας; Έχετε συνειδητοποιήσει την σημασία των αριθμών στην εποχή του Κορωνοϊού; Έχετε νοιώσει συναισθήματα όπως φόβο, χαρά, αισιοδοξία, αγωνία ή θλίψη αποκλειστικά και μόνο ακούγοντας αριθμούς ή διαβάζοντας διαγράμματα; Σίγουρα ναι. Και δεν είστε οι μόνοι.

Οι αριθμοί μας μαγεύουν. Κεντρίζουν υποσυνείδητα το ενδιαφέρον όλων. Ακόμα και όταν αμφισβητείται η εγκυρότητά τους, φωτίζουν την πραγματικότητα με έναν αυθεντικά αντικειμενικό τρόπο. Πολλοί αφιερώνουν την ζωή τους στους αριθμούς. Ακόμα και όσοι αποστασιοποιούνται και διατηρούν πιο κριτική ματιά απέναντί τους, επηρεάζονται από τους αριθμούς και γοητεύονται.

Στην περίοδο που διανύουμε, μεταξύ άλλων, βιώνουμε τον θρίαμβο των αριθμών. Οι αριθμοί μας δείχνουν αν πορευόμαστε, ή όχι, προς την σωστή κατεύθυνση, σηματοδοτούν αν είμαστε σε καλύτερη θέση από τους «άλλους» και υποδεικνύουν αν επιβραβεύεται η στρατηγική μας ή όχι. Μαθαίνουμε καθημερινά μέσα από τους αριθμούς αν βελτιώνεται ή χειροτερεύει η θέση και η εικόνα της χώρας. Ταυτόχρονα, ανάλογα με την πορεία των αριθμών καλλιεργείται η συλλογική αισιοδοξία, η συλλογική απαισιοδοξία, οι φοβίες ενώ ενδυναμώνεται ακόμα και η εθνική υπερηφάνεια. Οι αριθμοί καθορίζουν την θέση μας στο παγκόσμιο γίγνεσθαι, και οι αριθμοί καθορίζουν την καθημερινότητά μας. Ζούμε όλοι στον αστερισμό των αριθμών, των διαγραμμάτων, των καμπυλών, αναπτύσσοντας και ξαναφέρνοντας στην επιφάνεια τις γνώσεις μας στα μαθηματικά και την στατιστική. Βιώνουμε την καραντίνα, τις απαγορεύσεις και τις συνήθειές μας μέσα από το πρίσμα των αριθμών. Ερμηνεύουμε, προσεγγίζουμε και αναλύουμε ένα αμιγώς ιατρικό ζήτημα μέσω των αριθμών. Έχουμε όλοι μεταλλαχθεί σε ακραιφνείς αριθμολάγνους, ζώντας στην εποχή της αριθμολαγνείας.

Άραγε λένε οι αριθμοί πάντα την αλήθεια; Και είτε την λένε, είτε όχι, μας επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά;

Καθημερινά δεχόμαστε έναν καταιγισμό από αριθμούς που πλαισιώνουν νέες έννοιες, στις οποίες όλοι πλέον έχουμε εξοικειωθεί. Θάνατοι, επιβεβαιωμένα κρούσματα, νοσηλευόμενοι, διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ, θεραπευμένοι, ποσοστά θνητότητας, αριθμοί διενεργηθέντων τεστ. Κρεμόμαστε κάθε απόγευμα στις 6 από τα χείλη των ειδικών για να μάθουμε τους επικαιροποιημένους αριθμούς, και ανάλογα με το τι θα ακούσουμε να αποφασίσουμε συλλογικά σε ποιο στάδιο ακριβώς βρισκόμαστε. Παράλληλα έχουμε στραμμένο το βλέμμα μας σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο. Πάντα μέσα σε ένα αριθμητικό πλαίσιο. Μαθαίνουμε τι γίνεται στην Κίνα,  στις Η.Π.Α και στην Αγγλία, εστιάζοντας πάντα στους αριθμούς. Αρεσκόμαστε στο να συγκρίνουμε την Ελλάδα με χώρες ανάλογου πληθυσμού στις οποίες η διασπορά του ιού ξεκίνησε την ίδια χρονική περίοδο. Επικεντρωνόμαστε στην Ολλανδία, την Ελβετία, το Βέλγιο και πιο πρόσφατα στην Σουηδία.  Βομβαρδιζόμαστε διαρκώς  από διαγράμματα και γραφήματα. Γινόμαστε ειδικοί στις καμπύλες και ευλογούμε τα γένια μας διαπιστώνοντας μέσα από τα γραφήματα ότι, σε ότι αφορά τους αριθμούς, πάμε καλύτερα από τους άλλους. Συχνά εμβαθύνουμε σε τεχνικές λεπτομέρειες. Θάνατοι ανά εκατομμύριο κατοίκους. Ημερήσια ποσοστιαία αύξηση κρουσμάτων. Θάνατοι ανά ώρα. Και πολλά άλλα χρήσιμα και άχρηστα.

Η αλήθεια είναι ότι με βάση τους αριθμούς και τα διαγράμματα μέχρι τώρα πάμε καλά. Είναι αδιαμφισβήτητο και μετρήσιμο. Από την άλλη ισορροπούμε σε μια λεπτή γραμμή μεταξύ της συλλογικής υπερηφάνειας ότι τα καταφέρνουμε, και μιας εσωτερικής τάσης εφησυχασμού που δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι  ίσως να μην κινδυνεύουμε πλέον και τόσο πολύ.

Τι αντίκτυπο έχουν οι αριθμοί στη ζωή μας, στην ψυχολογία μας και στον τρόπο που βλέπουμε την ζωή; Πόσες κυβερνητικές αποφάσεις και απαγορεύσεις έχουν υπαγορευθεί από τους αριθμούς; Πόσες υποθετικές προσεγγίσεις έχουν γίνει με υποθετικούς αριθμούς; Αν δεν είχαμε κάνει αυτό θα είχαμε τόσους θανάτους, θα γινόμασταν Ιταλία, κλπ κλπ. Εκτός από τους πραγματικούς αριθμούς, κινούμαστε και σκεφτόμαστε με βάση και τους υποθετικούς αριθμούς. Και ανάλογα με την καθημερινή καταμέτρηση κρουσμάτων, νοσηλευομένων και θεραπευμένων, διαμορφώνεται αντίστοιχα η ψυχολογία μας. Πάμε καλά, είμαστε σε καλό δρόμο, οι θυσίες μας πιάνουν τόπο. Θα βγούμε στην κανονικότητα τέλος Μαΐου, τέλος Ιουνίου κ.ο.κ. Όμως οι αριθμοί δεν λένε πάντα την αλήθεια. Ή δεν λένε όλη την αλήθεια. Κάθε θάνατος κρύβει ένα μικρό ανθρώπινο δράμα για αυτόν που χάθηκε και τους οικείους του που παραμένουν. Κάθε διασωλήνωση κρύβει μια αγωνία σε έναν μεγάλο αριθμό ανθρώπων, κάθε άνθρωπος που νοσεί βιώνει τον φόβο, κάθε θεραπευμένος βιώνει την χαρά και την ανακούφιση, ενώ παράλληλα συλλογικά το μεγαλύτερο κομμάτι της κοινωνίας εξακολουθεί να παρακολουθεί τους συνολικούς αριθμούς, αντλώντας μέσα από αυτούς αισιοδοξία ή φόβο ανάλογα με την εξελικτική τους πορεία. Η κοινωνία πανηγυρίζει όταν οι ημερήσιοι θάνατοι στην Ιταλία μειώνονται από 850 σε 720, θεωρώντας ότι είναι ένα ενθαρρυντικό σημάδι ύφεσης στην γειτονική χώρα, αδιαφορώντας ουσιαστικά για τον συσσωρευμένο πόνο που έχουν βιώσει 720 οικογένειες. Χειροκροτεί όταν μειώνεται το ποσοστό θνητότητας στην Ελλάδα, ενώ νοιώθει συναισθήματα υπολανθάνουσας ανακούφισης και εθνικής ανάτασης, όταν παρατηρεί ότι σε αντίστοιχα πληθυσμιακά χώρες, οι θάνατοι και τα επιβεβαιωμένα κρούσματα αυξάνονται.

Είναι σαφές ότι ζούμε την περίοδο της συλλογικής αριθμολαγνείας. Γινόμαστε λάτρεις των αριθμών και της στατιστικής, βιώνουμε συναισθήματα μέσα από την εξέλιξη των αριθμών, και καθορίζουμε την καθημερινότητα και τις συνήθειες μας μέσα από αυτούς. Οι αριθμοί έχουν ξεπεράσει την ίδια την ουσία της ανθρώπινης φύσης και μας αυτοκαθορίζουν. Ξυπνάμε και κοιμόμαστε παρακολουθώντας χάρτες, στατιστικές, γραφήματα και μαθηματικές αναλύσεις, λες και παρακολουθούμε ένα παγκόσμιο reality καταμέτρησης κρουσμάτων, στο οποίο τελικά κερδίζει όποιος έχει τα λιγότερα.

Η πρότασή μου και η προτροπή μου είναι από αφελής έως απλή. Ξεχάστε για λίγο τους αριθμούς. Βγείτε από τις στατιστικές, τις συγκριτικές απεικονίσεις και τα μαθηματικά μοντέλα. Σταματήστε να αγχώνεστε για το πότε θα ισιώσει η καμπύλη. Μην ασχολείστε με το πόσα τεστ διενεργήθηκαν και με το ποια είναι τα ποσοστά θνητότητας στην Ολλανδία και την Ελβετία. Όλοι, ακόμα και στο πιο απομακρυσμένο χωριό,  ξέρουμε πλέον λεπτομερώς τι πρέπει να κάνουμε και τι να αποφεύγουμε στην παρούσα περίοδο. Τόσο για την ατομική μας προστασία όσο και για την προστασία του συνόλου. Γνωρίζουμε ότι πρέπει να επιδεικνύουμε υπομονή και αυστηρή αυτοπειθαρχία. Οι αριθμοί είναι αδιαμφισβήτητα ένα πολύτιμο εργαλείο για την κατανόηση της πραγματικότητας. Η αριθμολαγνεία όμως, μπορεί να μας τρελάνει. Και τα όρια συχνά είναι δυσδιάκριτα.

Και για να κλείσω με ένα κλισέ. Να μην ξεχνάμε ποτέ, ότι πάνω από τους αριθμούς είναι οι άνθρωποι.

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.

The article expresses the views of the author

iPorta.gr