Το βασικό διακύβευμα της διαπραγμάτευσης με τους δανειστές μας, είναι το δημόσο χρέος( κανονικά, δεν θα έπρεπε να είναι αυτό, αλλά οι συνθήκες δεν επιτρέπουν κάτι διαφορετικό…) Υπάρχουν λοιπόν αφανή και εμφανή δεδομένα για το ελληνικό δημόσιο χρέος. Βασικότερο δεδομένο ; Το 82% αυτού ανήκει πλέον στον ”επίσημο” τομέα (διμερή δάνεια, ΕΚΤ, EFSF) και όχι σε ιδιώτες επενδυτές. Εξ ίσου σημαντικό είναι οτι αυτό το 82% βρίσκεται υπό αγγλικό δίκαιο, γεγονός που αφαιρεί την δυνατότητα της Ελληνικής Δημοκρατίας για μονομερή διαγραφή ή αλλαγή όρων χωρίς την σύμφωνη γνώμη των πιστωτών. Αλλά ας βάλουμε την πραγματικότητα στο μικροσκόπιο, χωρίς να χαθούμε στους αριθμούς.

Μπορεί με το κούρεμα που έγινε( PSI) να πυροβολήσαμε τα πόδια μας-καθώς μεγάλοι χαμένοι ήταν μεταξύ άλλων τα ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία και οι τράπεζες μας-όμως η δομή και η διάρθρωση του χρέους άλλαξε ριζικά. Το θετικό στοιχείο είναι οτι επιτεύχθηκε μεγάλη επιμήκυνση των λήξεων,που είχε ως αποτέλεσμα την άμεση ελάφρυνση του προϋπολογισμού. Οι εταίροι έχουν συμφωνήσει σε μια μεγάλη μείωση των τόκων και έχουν παρατείνει τις αποπληρωμές μέχρι το 2054. Αυτές οι παραχωρήσεις είναι οικονομικά αντίστοιχες ενός κουρέματος (haircut), μιας μείωσης δηλαδή στην παρούσα αξία του χρέους.

Συγκεκριμένα, μέχρι το 2020 έχουμε πολύ μειωμένο ετήσιο κόστος εξυπηρέτησης. Και εδώ υπάρχει κάτι που πρέπει να έχουμε κατα νού : τα κρατικά χρέη δεν αποπληρώνονται ποτέ, απλά χαρακτηρίζονται ως βιώσιμα όταν το ετήσιο κόστος εξυπηρέτησης τους είναι μικρότερο απο τον ρυθμό ανάπτυξης της χώρας( αν δηλαδή τα πλεονάσματα επαρκούν για να πληρώνουν τόκους ετησίως) Και για να μην παίζουμε με τις έννοιες, το ελληνικό χρέος είναι μεν διαχειρίσιμο, αλλά φυσικά δεν είναι στη παρούσα φάση βιώσιμο.

Το χρέος μας όμως δεν βρίσκεται στα χέρια κάποιου οργανισμού όπως ο ESM (μόνιμος μηχανισμός στήριξης) αλλά απαρτίζεται από διμερή δάνεια και ”δόθηκε” από τον EFSF (προσωρινός μηχανισμός στήριξης) Τι σημαίνει αυτό; Αν γράψει ζημία το EFSF, αυτή πηγαίνει κατευθείαν στους προϋπολογισμούς των χωρών. Συνεπώς, ένα κούρεμα θα βαρύνει τους φορολογουμένους των χωρών που μας δάνεισαν.

Ποιά άραγε είναι τα εφικτά και ρεαλιστικά όρια διαπραγμάτευσης που μπορούμε να θέσουμε στο τραπέζι με τους εταίρους -δανειστές; Κατά την γνώμη μου ( σημ: την ίδια περίπου άποψη έχει και ο έμπειρός αναλυτής αγορών Ανδρέας Κούτρας και την δημοσιοποίησε στο Βήμα πρόσφατα) πρέπει να ζητήσουμε :

α) Επιμήκυνση των δανείων του EFSF από 32 χρόνια που είναι σήμερα σε 50 χρόνια (ή και περισσότερα)

β) Αλλαγή των όρων των διμερών δανείων ώστε να μοιάζουν με αυτούς του EFSF( πολύ χαμηλό επιτόκιο δηλαδή).

γ) Μια καλή περίοδο χάριτος ώστε να σταθεροποιούμε βιώσιμα πρωτογενή πλεονάσματα και να ”εδραιώσουμε” αυξητικούς ρυθμούς ανάπτυξης στο ΑΕΠ ( ρήτρα ανάπτυξης).

δ) Να ζητήσουμε εξαίρεση των κεφαλαίων που χρησιμοποιήθηκαν για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, και αυτά να ”πάνε” στον ESM.

Το Ελληνικό χρέος όμως έχει ένα ”κοινό μυστικό” που πρέπει να αξιοποιήσουμε τάχιστα. Μπορεί μεν να βρίσκεται στο 175 % του ΑΕΠ όμως είναι μέγα λάθος να διαιρούμε την ονομαστική αξία του ( είναι πληρωτέο σε 30 ή και περισσότερα χρόνια) χρησιμοποιώντας τα μεγέθη του τωρινού ΑΕΠ ! Πρέπει να κάνουμε την βασική μαθηματική πράξη που καλείται ”υπολογισμός της παρούσας αξίας” .Όποιος το έχει ήδη κάνει αυτό, συνειδητοποιεί ότι μπορεί το χρέος να μην είναι βιώσιμο, αλλά είναι διαχειρίσιμό .Και επιπλέον, σε καθαρή παρούσα αξία είναι κάτω του 90% του ΑΕΠ. Αυτό είναι χαμηλότερο από της Ισπανίας και της Ιταλίας (σημ: η τελευταία πρέπει να αναχρηματοδοτήσει όλο το χρέος της μέσα σε 6 χρόνια ενώ εμείς έχουμε περιθώριο 18ετών ακόμη) . Και αυτό το στοιχείο οφείλει να έχει κατα νού μια εθνική ομάδα διαπραγμάτευσης…

Ηλίας Καραβόλιας