Ελπίδα Νούσα  

14 Γενάρη του 1690 επινοείται το πρώτο κλαρινέτο από τον Johann Christoph Denner, γερμανό οργανοποιό από τη Νυρεμβέργη, όταν σκέφτηκε να εξελίξει το γαλλικό σαλυμώ(chalumeau), όνομα που προέρχεται από το ελληνικό «κάλαμος», προσθέτοντας βασικά ένα κλειδί στην «ψυχή» του οργάνου, όπως λέγεται η πίσω οπή του…

Βρίσκω λοιπόν αφορμή να απευθύνω εσπερινό χαιρετισμό μετά ήχων «ευθυαύλου», κατά το ελληνικόν!

Το κλαρινέτο, που θεωρείται ο βασιλιάς των ξύλινων πνευστών πήρε το όνομά του από το λατινικό clarus= φωτεινός .

Έχει ένα γλυκύτατο, διαυγές ηχόχρωμα, κάπως βαρύ και μελαγχολικό.

Εκείνος που το ανέδειξε και το εισήγαγε στην ορχήστρα είναι ο Β.Α.Μότσαρτ.

Τιμητικά, λοιπόν , λέω να γεμίσουμε το Σαββατιάτικο βράδυ μας με το εξαιρετικό κονσέρτο για κλαρινέτο του Αμαντέους, που γράφτηκε για τον βιρτουόζο κλαρινετίστα Άντον Στάντλερ, φίλο του συνθέτη.

Ο Μότσαρτ έγραψε το κοντσέρτο αυτό, τον Οκτώβριο του 1791, έξι μόλις εβδομάδες πριν το θάνατό του και αυτή ήταν και η τελευταία οργανική του σύνθεση.

Ο Μότσαρτ χειρίζεται το ηχόχρωμα του κλαρινέτου σαν ανθρώπινη φωνή που μιλάει σε εξομολογητικό τόνο, χαρίζοντάς μας μια μουσική διάφανης ομορφιάς.

Το κοντσέρτο έχει τρία μέρη με τις διαθέσεις να εναλλάσσονται.

– Allegro
– Adagio
– Rondo

Επιλέγω για τους φιλόμουσους της ΠΟΡΤΑΣ να ακούσουμε το πρώτο μέρος, Allegro, όπου το θέμα προβάλλεται από τα βιολιά, ενώ σταδιακά περνά και στα υπόλοιπα όργανα της ορχήστρας προκαλώντας μια ευχάριστη αναταραχή, που στη συνέχεια αποδυναμώνεται αφήνοντας το κλαρινέτο και τα τοξοτά να συνεχίσουν το θέμα μέσα από τη διαλεκτική τους αντίθεση.

Η ορχήστρα παρεμβαίνει ακολουθώντας επιβλητική μελωδική γραμμή, πάντα όμως με κυρίαρχο το κλαρινέτο που κινείται είτε σε ευγενικούς, στοχαστικούς, καθησυχαστικούς τόνους είτε πιο απότομους, κοφτούς και άγριους.

Το προτείνω σε εκτέλεση από τη γερμανίδα Sabine Meyer, μια από τις δημοφιλέστερες κλαρινετίστες σήμερα, που έγινε γνωστή στο κοινό όταν ο Χέρμπερτ φον Κάραγιαν την κάλεσε στη Φιλαρμονική του Βερολίνου κάνοντάς την την πρώτη γυναίκα στην ορχήστρα, στο τμήμα του κλαρινέτου.

ΦΩΤΟ: «Clarinet», Graffity σε ξενοδοχείο μεγάλης αλυσίδας στη Νέα Ορλεάνη.

W. A. Mozart: “Klarinettenkonzert-Αllegro”, Sabine Meyer

{youtube}Jj-8WnqjOl4{/youtube}