Δρ Θάνος Ασκητής, Καθηγητής Ψυχιατρικής EUC,  Πρόεδρος Ινστιτούτου Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας

Οι σύντροφοι μιας σχέσης ιδανικά είναι το αλληλοσυμπλήρωμα συναισθηματικών, σεξουαλικών και ψυχικών αναγκών, ζώντας ο ένας μέσα από τον άλλον ως ένα σύνολο ιδανικών και πρότυπων συμπεριφορών. Έτσι, θα μπορούσε να υποθέσει κανείς, το όραμα κάθε ανθρώπου μέσα στην αναζήτηση του δικού του συντρόφου. Η πρώτη περίοδος της σχέσης ψάχνει να βρει ακριβώς όλα αυτά: τόσο το ένα μέλος της όσο και το άλλο, κουβαλούν μέσα τους και έξω τους επιθυμίες και προσδοκίες, που ο καθένας έχει φτιάξει στο μυαλό του και έχει πιστέψει σε αυτές. Όταν γνωριστούν ακόμα στη περίοδο που το μεθύσι τους έχει ζαλισμένους, ανταλλάσσουν όρκους και πίστη στην αλληλοσυμπλήρωσή τους υποσχόμενοι την εφόρου ζωής συνύπαρξή τους, φοβούμενοι μήπως ο ένας χάσει τον άλλον, ως το μοναδικό εύρημα που «με κάνει να αισθάνομαι τέλεια, φανταστικά και υπέροχα μαζί σου!» Όλο αυτό το πολύχρωμο συναισθηματικό σενάριο χαράς και απόλαυσης, φέρνοντας στα ύψη την αδρεναλίνη και των δύο, λειτουργεί σε όλα τα επίπεδα ως ένα τελικό μέρος της ίδιας της ζωής που σιγά σιγά κτίζουν οι δυο τους…

Μάλιστα δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν πως η σχέση δεν είναι μόνο το άνοιγμα και η υπόσχεση του ενός και του άλλου σε όλα αυτά που μας έκαναν να αγαπηθούμε, αλλά το ολοκλήρωμα της δημιουργίας και της συναισθηματικής ικανοποίησης που σφραγίζεται με το παιδί που θα έρθει. Η επόμενη μέρα μας οδηγεί στην πραγματικότητα και την ρεαλιστική πορεία που καλείται να επιβεβαιωθεί με το κύλισμα του χρόνου. Η απομυθοποίηση της υπερβολής και το ιδανικού είναι η αλήθεια της σχέσης και η συνέχειά της που πλέον οι δύο σύντροφοι ζώντας την οικογένεια με το παιδί τους πρέπει να ικανοποιήσουν στόχους και ανελαστικές λογικές που τους βάζουν απέναντί τους. Η ψυχική ωριμότητα, η διαθεσιμότητα και η ανάγκη «να μοιραστώ μαζί σου όλα αυτά που μας ενώνουν αλλά και μας καθορίζουν ως συντρόφους, συζύγους και γονείς» απαντούν στην επόμενη μέρα, που είναι γεγονός που τρέχει χωρίς να μπορούμε να αποφύγουμε και να αρνηθούμε δυσάρεστα πράγματα, σκληρές και δύσκολες λογικές και κυρίως αποφάσεις που δεν είχαμε όταν γνωριστήκαμε και ασφαλώς δεν ξέραμε τι θα βρούμε στο δρόμο που αποφασίσαμε να χαράξουμε μαζί. Αυτό μας κάνει σημαντικούς, μας ωριμάζει και μας «ψήνει», όχι επάνω στα κάρβουνα που ο ένας τσουρουφλίζει τον άλλον, αλλά στην ίδια τη ζωή που μας επιτρέπει να αποδείξουμε ότι «καλά κάναμε να ενώσουμε τις ζωές μας φτιάχνοντας αυτή τη ζωή που μας βάζει μέσα στη συναισθηματική ικανοποίηση και την ασφάλεια της οικογένειάς μας.

Ίσως η καλύτερη απάντηση που έχω ακούσει από έναν άνδρα «πως νοιώθεις με τη σύντροφό σου στα δώδεκα χρόνια που είστε μαζί;» μου απάντησε με δύο λέξεις «ζούμε καλά». Τόσο ξεκάθαρο, αυθόρμητο και οριοθετημένο, δεν επιδέχεται καμία ερμηνεία υπερβολής ή αμφισβήτησης, ώστε το ζευγάρι να γεφυρώνει τη μοναδικότητά του και να ζει τη διαχρονικότητά του. Το παιδί ως ουσιαστική συνέχεια μιας καλής σχέσης γίνεται η εγγυήτρια δύναμη αυτής της ουσιαστικής συμβίωσης που όλα τα πρόσωπα ζουν μέσα από το «καλό», δηλαδή το άξιο και το αληθινό.

Είναι όμως τα πράγματα έτσι για τις περισσότερες σχέσεις και τους πρωταγωνιστές της στο κάθε μέρα της ζωής τους;

Έτσι αποφάσισα να σας περιγράψω μια σχέση που ζει αρνητικά και χρεώνεται μόνον κακές πλευρές της ύπαρξής της, καταγράφοντας την άσχημη εικόνα του ενός προς τον άλλον. Πιο απλά ένα ζευγάρι, μια σχέση που μέσα στο χρόνο κατάφερε να αποκτήσει όλα εκείνα που θυμώνουν τα πρόσωπά της και προβάλουν θυμό και επιθετικότητα ψάχνοντας τον ένοχο, τον λάθος σύντροφο. Διαβάστε τα κριτήρια που καθορίζουν την κακή και άθλια σχέση με τα πρόσωπά τους να πρωταγωνιστούν :

1. χρεωστικός μονόλογος

2. επιβολή και ισχυρογνωμοσύνη

3. αίσθημα υποτίμησης – αδικίας

4. άρνηση και αντίδραση

5. δυσφορία συνύπαρξης

6. φόβος, αμυντική επιθετικότητα

7. θυμός και συγκρουσιακή διάθεση

8. παιχνίδι «σωστού» – «λάθους»

9. «φταις εσύ που δεν μ’ ακούς…»

10. μίσος, φθόνος, απειλή καταστροφής

Όλα αυτά τα πρόσωπα είναι υπαρκτά, είμαστε εμείς, είμαστε όλοι αυτοί που δεν μπορούμε να διαχειριστούμε τη σχέση που φτιάξαμε και δεν έχουμε την ικανότητα να κτίσουμε μέσα από το λάθος, γκρεμίζοντας συνεχώς και αδιαλείπτως. Μένουμε σε αυτό, «τρώμε ο ένας τον άλλον», δεν έχουμε τη δύναμη να «πούμε δεν πάει άλλο» και σε πολλές περιπτώσεις περιμένουμε να μας το πει ο άλλος. Δεν ξεχνάω μια γυναίκα που μου ομολόγησε μέσα στο γραφείο μου ότι οδήγησε τον άνδρα της στη φυλακή, καρφώνοντάς τον στην εφορία, όταν εκείνος της είπε ότι αγαπάει μια άλλη γυναίκα και θέλει να χωρίσουνε. Δυστυχώς η πικρή αλήθεια της ήρθε από τον δεκαεξάχρονο γιο της όταν την ρώτησε «πως το έκανε αυτό». Η κατάθλιψη την κατέβαλε και αισθάνθηκε την αδικία να την πνίγει λέγοντας όμως «καλύτερα στη φυλακή παρά στην αγκαλιά της άλλης».

Η εχθρότητα ανήκει στους ανθρώπους που δεν μπορούν να δουν τον εαυτό τους κατάματα και να σκεφθούν ότι η μεγαλύτερη αναγνώρισή τους είναι η δύναμη της επιλογής και της απόφασης μιας ζωής που «ανήκει σε μένα κι οφείλω να τη δείξω σε σένα. Αν δεν την δεις πρέπει να φύγω, γιατί είναι σίγουρο ότι κάποιος άλλος θα τη δει….»

Για όλα αυτά που πιστεύω βλέπετε και εσείς κάπου τον εαυτό σας και τη σχέση σας, θέλω να σας αναλύσω την άλλη εβδομάδα τον παραπάνω δεκάλογο μιας σχέσης που ξεκίνησε με την ανάγκη «να βρει το σύντροφό της» αλλά στη πορεία το δρόμου και του χρόνου οι δύο σύντροφοι χάθηκαν συναισθηματικά και έγιναν εχθροί, ζώντας μαζί!