Κωστής Α. Μακρής  

«Το γέλιο είναι μια πάρα πολύ σοβαρή υπόθεση
και το πολύ γέλιο, σχεδόν άθλος!»
Κωστής Α. Μακρής
(με αφορμή μια πολύ αστεία θεατρική παράσταση*)

Πριν από λίγες μέρες, άκουσα από το ραδιόφωνο ότι το γέλιο, η χαρά, η ευθυμία, η ευδιαθεσία είναι σε θέση να αναπρογραμματίσουν το DNA με ευεργετικά για τον άνθρωπο αποτελέσματα.

Αυτό δεν μου φάνηκε καθόλου παράξενο. Πάντα πίστευα ―και πιστεύω― ότι το γέλιο κάνει καλό. Και χαίρομαι που τώρα υπάρχει ισχυρή επιστημονική βάση σε αυτό.
Γενετιστής δεν είμαι αλλά είμαι φανατικός χαχανογελιστής.

Ειδικά όταν ακούω ―δια ζώσης ή από κάποιο μέσο ενημέρωσης― μερικές και μερικούς «Άρχοντες του Προφανούς» και εκφραστές της «Μοναδικής Αλήθειας» να εκφράζουν κοινοτοπίες, πομφόλυγες και φληναφήματα από τα οποία έχει δια βίου εξοριστεί η αίσθηση του χιούμορ, το μέτρο, η ιστορική γνώση και η φαντασία.

Ξυπνάει τότε μέσα μου το ανίερο και το ανόσιο και κάτι αρχίζει να με γαργαλάει από μέσα.
Ξεκινάει από τις πατούσες, ανεβαίνει στα γόνατα, πάει στην κοιλιά, σκαρφαλώνει στον λαιμό και εκεί σκαλώνει στα δόντια. Που τα σφίγγω για να μην ξεσπάσει το τεράστιο μπούχαχα που με πολιορκεί από μέσα και γίνω ρεζίλι (αν είμαι σε δημόσιο χώρο) κι εγώ και όσοι φίλοι ή συγγενείς είναι γύρω μου κι αρχίσουν να με κοιτάνε ξαφνιασμένοι με εκείνο το «Γελά δ’ ο μωρός καν τι μη γελοίον εί»** βλέμμα.

Ένα βλέμμα που μου θυμίζει το «γελάει-το-μωρό-καν’ το-μη-γελάει». Την οικογενειακή ―ηθελημένη κι αστεία― παραφθορά του αρχαίου ρητού.

Σε κάποιο βαθμό συμφωνώ… Δεν είναι όλα για γέλια.

Αλλά, από την άλλη…

Για σκεφτείτε τα αστεία (ανέκδοτα και άλλα) με τρελούς, βλάκες, κουφούς, τυφλούς, κουτσούς, ετοιμοθάνατους, απατημένους συζύγους, υπερβολικά χοντρούς, υπερβολικά αδύνατους, υπερβολικά ψηλούς ή υπερβολικά κοντούς.

Σκεφτείτε τα πολιτικά ανέκδοτα με τους παραπλανημένους πολίτες αλλά και τους ηγέτες πολλών καθεστώτων, δημοκρατικών ή αυταρχικών.

Θυμάμαι και κάτι άλλο, πιο προσωπικό.

Όταν η γιαγιά μου έπαθε ένα εγκεφαλικό ―κοντά στα 80 της― δεν μπορούσε να διαβάσει. Δεν αναγνώριζε τα γράμματα στην εφημερίδα. Έχοντας όμως ακόμα αρκετή συνείδηση του εαυτού της ―δεν είχε διαγραφεί η μνήμη ότι υπήρξε δασκάλα― έλεγε με κλαυσίγελω: «Έχω γίνει μαλάκας! Εγώ, μια δασκάλα, δεν μπορώ να διαβάσω!». Μετά από λίγο καιρό άρχισε να διδάσκει στον εαυτό της το αλφάβητο, γραφή και ανάγνωση και μετά από έναν μήνα κατάφερε να διαβάζει ξανά εφημερίδα. Όλο αυτό το δράμα που ζούσε η περιστασιακά αναλφάβητη γιαγιά μας, έβγαζε πολύ γέλιο στην οικογένεια• με την ίδια, πρώτη απ’ όλους, να διακωμωδεί την κατάστασή της και να αυτοσαρκάζεται. Τότε σκεφτόμουν ότι μια κωμωδία με τίτλο «Το εγκεφαλικό της γιαγιάς» θα μπορούσε να έχει μεγάλη επιτυχία. Ειδικά αν παιζόταν ως σειρά στην τηλεόραση.

Πίσω από κάθε αστείο κρύβεται νομίζω κάποιο δράμα (μικρό ή μεγάλο), κάποια αναπηρία , ατυχία ή δυστυχία. Ατομική ή κοινωνική.

Κάπως έτσι ―ίσως― βγήκε η παροιμία «Κηδεία χωρίς γέλια και γάμος χωρίς κλάματα δεν γίνεται».

Μετά λοιπόν και την είδηση για το πόσο θεραπευτική αξία έχει το γέλιο και όλα αυτά τα χαρωπά και πόση επίδραση έχει στο DNA και στην υγεία μας, σκέφτομαι να ανοίξω «Αίθουσες Γέλιου©».

Σκέφτομαι να τα ονομάσω «Γελαστήρια©».

Θα κατοχυρώσω την ονομασία διεθνώς (με συμβολαιογράφο και με κάθε άλλο τρόπο) και θα αρχίσω να ανοίγω παραρτήματα σε όλες τις πόλεις και τα χωριά της Ελλάδας.

Ξέρω ότι υπάρχουν από χρόνια ομάδες γέλιου σε άλλες χώρες και δεν παριστάνω ότι εφευρίσκω τον τροχό. Θέλω όμως να δημιουργηθεί ένα νέο κίνημα γέλιου που να λειτουργήσει θεραπευτικά στην κοινωνία που ζω.

Και επειδή ζω στην Ελλάδα, λέω να ξεκινήσω από εδώ.

Ελπίζω κιόλας να τα κονομήσω χοντρά επειδή δεν χρειάζονται μεγάλες επενδύσεις.
Το μόνο που θα χρειαστεί είναι μερικοί άνθρωποι μπαφιασμένοι από τη γύρω μουντρουχιά, κουρασμένοι από το ρηχό γέλιο κάποιων «διασκεδαστών» και αποφασισμένοι να γελάνε πολλοί μαζί, τακτικά, εντατικά και με υψηλού επιπέδου αστεία.

Κάτι σαν Λέσχες Ανάγνωσης αλλά στο πολύ πιο αστείο. Είμαι σίγουρος ότι θα έχει επιτυχία αυτό το «πρότζεκτ» επειδή πιστεύω ότι το γέλιο είναι πιο κολλητικό κι από τη γρίπη. Μπορώ να πω ότι είναι πιο κολλητικό κι από τον φασισμό, τον λαϊκισμό, την προκατάληψη, την ιδεοληψία, τη θρησκοληψία και άλλες τέτοιες σοβαρές αηδίες.

Θέλω να ακούω ανθρώπους να λένε: «Α, δεν μπορώ το απόγευμα γιατί έχω να πάω στο Γελαστήριο©». Το αν θα είναι καλύτερο το Γελαστήριο© από το Γυμναστήριο δεν μπορώ να το πω επειδή με τα Γυμναστήρια δεν έχω και πολλά πολλά.

Σκέφτομαι επίσης ότι η οικονομική, κοινωνική και πολιτική επίδραση των «Γελαστηρίων©» μπορεί να αποδειχτεί ευεργετική σε εθνικό αλλά και σε διεθνές επίπεδο.

Πολλοί από τους πολιτικούς μας, καλά να είναι οι άνθρωποι, μπορεί να μην παράγουν επαρκή πολιτική σκέψη, μπορεί να μη διαθέτουν στοιχειώδη κοινό νου και να αδυνατούν να χωρίσουν δυο γαϊδουριών άχυρα, αλλά από γέλιο προσφέρουν άφθονο.

Ας το αξιοποιήσουμε λοιπόν. Ίσως καταφέρουμε να κάνουμε και εξαγωγή μεθόδων παραγωγής πολλών ειδών γέλιου.

Πιστεύω ότι αν δείξεις σε κάποιον πόσο γελοίο μπορεί να φαίνεται και να είναι αυτό που σκέφτεται, προτείνει και κάνει, ίσως σταματήσει να το κάνει.

Και πώς αλλιώς να του το δείξεις αυτό παρά αντιμετωπίζοντάς το με οξύ χιούμορ και άφθονο γέλιο;

Μιλάει ο άλλος σοβαρά για δραχμή; Χτυπιέσαι στα γέλια μέχρι να του έρθει ταμπλάς.

Σου λέει κάποιος ότι μεταρρύθμιση είναι να βολεύονται περισσότεροι στο Δημόσιο; Κρατάς την κοιλιά σου από τα γέλια μέχρι να βαρεθεί και να φύγει.

Βρίσκεις κάποιον που υποστηρίζει σοβαρά ότι υπάρχουν ανώτερες και κατώτερες φυλές;

Αρχίζεις να σκούζεις, γελώντας σαν γαργαλημένος χιμπατζής.

Σου μιλάει ο παρ-άλλος για εθνικοσοσιαλισμό, ναζισμό, καθαρότητα φυλής και για το πόσο σπουδαίος ήταν ο Χίτλερ και οι άλλοι ναζί εγκληματίες;

Αρχίζεις να σπαρταράς από τα γέλια και καπάκι, του διηγείσαι ένα απόσπασμα από κάποια παλιά ταινιάκια των Monty Python.

Ο Χίτλερ στο μικρόφωνο, μπροστά σε μια τεράστια συγκέντρωση οπαδών του Ναζισμού, λέει σοβαρά στο παραταγμένο πλήθος ότι η μύτη του σκύλου του έχει πάθει σοβαρή ζημιά. Το πλήθος ρωτάει: «Και πώς μυρίζει;» και ο Χίτλερ απαντάει: «Απαίσια!».

Το είδα τις προάλλες στην ΕΡΤ και για μια ακόμα φορά λύθηκα στα γέλια.

Θα μου πείτε, αυτό το αστείο θα μπορούσε να νικήσει τον Χίτλερ (τότε…) και τις σημερινές αποφύσεις του στην Ελλάδα;

Δεν ξέρω… Ίσως, αν γινόταν σε τεράστια κλίμακα… Μπορεί.

Εννοείται ότι κάτι τέτοιο μπορεί να μην έχει άμεσα αποτελέσματα ως προς τη μείωση της νεοναζιστικής παράκρουσης αλλά πάντως θα έκανε αρκετούς να γελάσουν. Και κάποιους άλλους να βγάζουν αφρούς. Και επειδή οι ανόητοι άνθρωποι φοβούνται τη γελοιοποίησή τους περισσότερο κι από την ελευθερία, ίσως να είχε κάποια αποτελέσματα.

Αν προσπαθούσαμε ως κοινωνία να πείσουμε πολλούς ότι το να είσαι νεοναζιστής σήμερα είναι πιο σιχαμένο από το να κολλάς τη μύξα σου στα ρούχα του άλλου (χωρίς να είσαι μικρό παιδί), να λερώνεις τα σεντόνια σου το βράδυ (ενώ δεν είσαι πια μωρό) ή να βρομάνε τα πόδια σου επειδή βαριέσαι να τα πλύνεις, μπορεί κάτι να καταφέρναμε.

Πάντως, για να μην τρέφουμε υπερβολικές ελπίδες, ούτε το παραμύθι με τα καινούρια ρούχα του Αυτοκράτορα ,του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, εμπόδισε ποτέ έναν ανόητο και μεγαλομανή ηγεμόνα να ψεύδεται, να κοροϊδεύει τον λαό, να γίνεται γελοίος ή να σέρνει λαούς σε συμφορές, πολέμους και αιματοκυλίσματα.

Κι όμως…

Εκατομμύρια άνθρωποι συνεχίζουν να επευφημούν, να πιστεύουν, να ψηφίζουν και να υποστηρίζουν με φανατισμό τέτοιου είδους ψώνια.

Είναι κι αυτό ένα ακόμα αστείο.

Που με κάνει να κλαίω από τα γέλια.

Ή μόνο να κλαίω.

17 Φεβρουαρίου 2017

* Σχόλιο δικό μου για την παράσταση «Το Έξυπνο Πουλί» του Ζορζ Φεντό/Georges Feydeau)
στο θέατρο Tempus Verum/Εν Αθήναις, Φεβρουάριος 2017.

**«Γελά δ’ ο μωρός καν τι μη γελοίον εί» (γελάει ο ανόητος ακόμα κι αν κάτι δεν είναι για γέλια). Αποδίδεται στον Πιττακό ή στον Μένανδρο (πληροφορία από το διαδίκτυο, ΒΙΚΙΦΘΕΓΜΑΤΑ).

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.

The article expresses the views of the author