Δήμητρα Παπαναστασοπούλου

Πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες εξεγέρσεις των Σκώτων της Γλασκώβης, γνωστή και ως Ματωμένη Παρασκευή ή Μάχη της Πλατείας Γεωργίου.
Ο εργατικός κόσμος κατέβηκε στο δρόμο να φωνάξει για λιγότερες ώρες εργασίας. Οι συγκρούσεις ανάμεσα στην Αστυνομία της Γλασκώβης και τους διαμαρτυρόμενους, έκανε τον Υπουργό Πολέμου, Ουίνστον Τσώρτσιλ να διατάξει στρατιώτες και τανκς να πάνε στην Γλασκώβη για να εμποδίσουν επεισόδια βίας, λόγω των φόβων της Αγγλικής Κυβέρνησης για εξέγερση Μπολσεβίκων. Μη λησμονούμε ότι μόλις δύο χρόνια πριν οι Κομμουνιστές είχαν καταλύσει το Τσαρικό Καθεστώς στη Ρωσία, εγκαθιδρύοντας τον Κομμουνισμό, ενώ η Μ. Βρετανία δεν έχει προβεί ακόμη στην αναγνώριση του νέου καθεστώτος.

Οι υποστηρικτές της την είχαν αποκαλέσει «σοσιαλιστική επανάσταση», κάτι που παρέπεμπε κατευθείαν στη Ρωσία του 1917, αλλά και σε παρόμοιες ενέργειες στην Γερμανία και στην Αυατρο-Ουγγρική Αυτοκρατορία.

Πριν τον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο οι εβδομαδιαίες ώρες εργασίας ήταν 54. Κάποιες εθνικές διαπραγματεύσεις είχαν καταλήξει σε 47 ώρες εργασίας την εβδομάδα για τους εργάτες των ναυπηγείων και των μηχανικών, και υποτίθεται ότι θά άρχιζε να εφαρμόζεται από το 1919. Κάποια άλλα συνδικάτα μίλησαν για 30 ώρες, αλλά αναγκάστηκαν να συμβιβαστούν στις 40, από τη στιγμή που ανακατεύτηκε το Εμπορικό Επιμελητήριο της Γλασκώβης.
Η προσπάθεια ήταν να καταφέρουν να μοιράσουν την εργασία και σε όσους είχαν γυρίσει από το Μέτωπο και περιφέρονταν άνεργοι στην πόλη. Αυτοί οι άνδρες ανέρχονταν σε αρκετές χιλιάδες.

Μια συνάντηση των απεργών έγινε στις 27 Ιανουαρίου με περισσότερους από 3.000 εργάτες να συγκεντρώνονται στις αίθουσες του Αγίου Ανδρέα, στην μεγάλη δημόσια βιβλιοθήκη της πόλης. Εκείνη την ημέρα κατέβηκαν σε απεργία περισσότεροι από 40.000 εργάτες στην Πλατεία Γεωργίου και μέχρι την Παρασκευή, 31 Ιανουαρίου είχαν υπερβεί τις 60.000. Τέτοια μαζική συγκέντρωση είχε να συμβεί από το 1820, στον πόλεμο Ράντικαλ (γνωστός και ως Σκωτική Εξέγερση). Δύο εκπρόσωποι της Αγγλικής Κυβέρνησης εμφανίστηκαν και έδωσαν την απάντηση στα αιτήματα στον Πρόεδρο του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Γλασκώβης, Εμάνιουελ Σίνγουελ.

Η σύγκρουση με την αστυνομία άρχισε βίαια, όταν κάποια μέλη ενός συνδικάτου (Clyde Workers’)έφεραν αντίρρηση για τα τεκταινόμενα. Πριν προλάβει ο Σίνγουελ να βγει στην πλατεία και να ζητήσει να ησυχάσουν, ο Πρόεδρός τους χτυπήθηκε από τους αστυνομικούς και έπεσε στο έδαφος, ενώ ο Σίνγουελ συνελλήφθη με την κατηγορία της ηθικής αυτουργίας στη συγκέντρωση μεγάλου πλήθους με σκοπό την εξέγερση.

Ο σερίφης προσπάθησε να διαβάσει στο πλήθος τον Νόμο εναντίον των εξεγέρσεων, αλλά δεν τα κατάφερε. Το πλήθος άρπαξε τα χαρτιά από τα χέρια του και τα έσκισε. Η σύγκρουση συνεχίστηκε όλο και πιο άγρια, επεκτάθηκε και στους δρόμους γύρω από την πλατεία. Οι εργάτες πήραν σίδερα για να αμυνθούν, ενώ άλλοι πετούσαν μπουκάλια. Όλες οι προσπάθειες της αστυνομίας να διώξουν τον κόσμο από την πλατεία απέτυχαν. Κάποια στιγμή σχηματίστηκε μια άλλη ομάδα για να προχωρήσει προς το πάρκο, αλλά και πάλι η αστυνομία απέτυχε να τους εμποδίσει.

Οι συγκρούσεις συνεχίστηκαν και τη νύχτα σε πολλά σημεία της πόλης, με αποτέλεσμα να τραυματιστούν και γυναίκες και παιδιά. Πάνω από 12 απεργοί συνελλήφθησαν και οδηγήθηκαν στη φυλακή για να δικαστούν αργότερα στο Εδιμβούργο.

Το Λονδίνο του Λλόϋντ Τζώρτζ δυσαρεστήθηκε. Ο Ουίνστον Τσώρτσιλ έστειλε δέκα χιλιάδες στρατιώτες οπλισμένους με πολυβόλα, τανκς και ένα χόβιτσερ (τύπος κανονιού) στην Γλασκώβη, μια δύναμη που μάζεψε από διάφορα σημεία, και που έφθασαν το βράδυ της Παρασκευής.

Το χόβιτσερ τοποθετήθηκε στο Κυβερνείο, πολυβόλα στήθηκαν σε καίρια σημεία, ενώ οι στρατιώτες ακροβολίστηκαν στους σταθμούς ηλεκτρικού και στις αποβάθρες, ενώ περιπολούσαν στους δρόμους. Έμειναν εκεί επί μία εβδομάδα, για να είναι σίγουροι ότι δεν θα συνέβαινε τίποτε άλλο.

Κανένας σταρτιώτης δεν προερχόταν από τη Γλασκώβη, από φόβο μήπως ενωθεί με τους απεργούς.

Οι απεργοί επέστρεψαν στις εργασίες τους με την εγγύηση των 47 ωρών – δέκα λιγότερες από όσες εργάζονταν μέχρι τότε και στις εκλογές τού 1923 η Μ.Βρετανία είδε για πρώτη φορά να κερδίζει το Εργατικό Κόμμα με τον Ράμσεϋ ΜακΝτόναλντ.

* Το άρθρο απηχεί στις απόψεις του συντάκτη του. 

iPorta.gr